1 milyar dolar dönüşüme 1.4 milyar TL’lik vergi yok
Canan SAKARYA
Şirketlerin Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümünün desteklenmesi kapsamında, dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilen hesaplara getirilen kurumlar vergisi muafiyetinde kapsam genişletildi. Yasa teklifinin görüşmeleri sırasında kabul edilen önergeyle bilanço aslına nazaran defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin çıkarları da birebir kurallarda vergi muafiyetinden faydalanacaklar. Şirketlere getirilen vergi muafiyetinin maliyeti, 1 milyar doların kur muhafazalı mevduata geçmesi halinde 1 milyar 387 milyon lira olarak hesaplandı.
Yasa teklifinin Meclis Plan Bütçe Komitesindeki görüşmelerinde yasa teklifinde birinci imza sahibi AK Parti Manisa Milletvekili Uğur Aydemir, muhalefet milletvekillerinin soruları üzerine düzenlemenin getirdiği maliyet hakkında açıklamalarda bulundu. Aydemir, 1 milyar doların Türk Lirasına dönüştürülmesi durumunda Hazine’nin vazgeçeceği vergi ölçüsünün 1 milyar 387 milyon lira olduğunu açıkladı. Aydemir, sistemin işleyişi ve tesir tahlilini 1 milyar dolar üzerinden Kurula, şöyle anlattı:
“17 Şubat’ta süreksiz vergi beyannamesi veren mükellefler, diyelim ki; 17 Ocak’ta dövizini bozdurdu. 17 Şubat tarihinden evvel olduğu için bunun 1 Ekim 2021 ile 31 Aralık 2021 tarihi ortasındaki kurdan kaynaklı kambiyo kârına bakıyoruz. Merkez Bankası bilgilerine nazaran; başlangıç kuru 8,84 TL, 31 Aralık 2021 tarihindeki kurun çıkış fiyatı 12,97 TL, kur farkı 4,130 TL. Bu durumda mükellefin 1 milyar doları olsa, 1 milyar dolardan kaynaklı 4 milyar 130 milyon kambiyo kârı oluşuyor. Kambiyo kârının yüzde 25 vergisi var, biz buna istisna getiriyoruz. 4 milyar 130 milyonun kurumlar vergisi 1 milyar 33 milyon lira.
1 Ocak-17 Şubat tarihleri ortasında da, ayrıyeten tekrar kambiyo kârı çıkıyor. 1 Ocak 2022’de kur 13.6 TL. Bu kârdan ötürü da 530 milyon lira kambiyo kârı elde ediyor. 2022’de kurumlar vergisi yüzde 23, bunun da vergisi 122 milyon lira. Her ikisini topladığımızda Hazine, 1 milyar 154 milyon lira fiyatındaki kurumlar vergisinden vazgeçiyor. Faiz gelirinde, vazgeçtiğimiz vergi de 233 milyon lira. 1 milyar dolar bozdurulması durulunda, kurumlar vergisinden vazgeçtiğimiz meblağ, faiz gelirindeki vergiyle bir arada 1 milyar 387 milyon lira. Benim beklentim en az 10 milyar, 20 milyar doların üzerinde gelmesi, zira çok büyük bir fırsat, çok büyük çıkar .”
AK Parti Giresun Milletvekili Cemal Öztürk ise kamuoyunda şirketlerin bilançolarında 90 milyar dolar civarında bir döviz mevduatı olduğunun lisana getirildiğini belirtti.
Muhalefetten anayasaya ters uyarısı
CHP Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, kambiyo karlarına ait düzenleme ile geriye dönük düzenleme yapıldığını, bu durumun kanunların geriye yürümezlik prensibine, Anayasa’ya alışılmamış olduğunu belirterek, “Bir kısım vatandaşlara bu türlü bir hak tanınmazken bir kısım vatandaşlarımıza, kurumlar vergisi ve gelir vergisi mükelleflerine büyük bir vergi ayrıcalığı getirilmiş oluyor. Bu, eşitlik prensibine de alışılmamış bir durumdur” dedi. HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan da kur garantili mevduat düzenlemesinin kurumlara vergi avantajı ile daha da genişletilmesini eleştirerek, “ Anayasa’nın 73’üncü unsuru “Herkes, kamu masraflarını karşılamak üzere, mali gücüne nazaran, vergi ödemekle yükümlüdür” diyor. Bu düzenlemeyle siz zati milyarlarca doların sahibi yurttaşlarımıza “7 liradan aldığın doları 14 liraya bozdurursan vergi yok” diyorsunuz. Bu Anayasa’ya direkt aykırıdır” dedi.
