14 Mayıs seçimlerinden sonra 1971 yılında imzalanan “Aile sigortası” yürürlüğe girecek

Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Genel Seçimlerine 20 gün üzere kısa bir mühlet kala seçim öncesi birçok hususta misal telaffuzlar içine giren siyasi partiler, ailelere ağırlaştı. Yatırımlar, teşvik ve istihdam siyasetlerinde kamuoyunun önüne çeşitli modeller ortaya koyan ittifakların, ailelerin ekonomik garanti altına alınmasına yönelik taahhütleri de birbirine benziyor.

Ekonomim’den Hüseyin Gökçe’nin haberine nazaran şayet siyasetçiler seçim sonrası taahhütlerini değiştirmezse, seçimi iki favori adaydan hangisi kazanırsa kazansın, aileler için nizamlı gelir garanti altına alınmış görünüyor. Millet İttifakı’nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu, 2011 yılından bu yana Aile Dayanakları Sigortasını gündeme getirirken her aileye minimum fiyat gelir garantisi vadediyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise 2022 yılı ikinci yarısından itibaren yürürlükteki Aile Toplumsal Dayanak Programını, Gelir Tamamlayıcı Aile Takviye Sistemi olarak revize edeceğini duyurdu.

HER AİLEYE GELİR DURUMUNA NAZARAN DEĞİŞEN ÖLÇÜLERDE TAKVİYE GÜVENCESİ

Millet İttifakı’nın adayı CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 2011 yılında yapılan seçimlerden bu yana çabucak her seçimde aile takviyeleri sigortası kavramını gündeme taşıyor. Bu seçim öncesinde geçen yıl Eylül ayında Aile Takviyeleri Sigortası (ADS) için özel bir toplantı düzenleyerek uygulamayı düşündüğü programın ayrıntılarını açıkladı. CHP’nin önerdiği ADS ile kişinin doğumundan vefatına kadar bütün ömrünün toplumsal garanti altına alınması, her aileye minimum gelir garantisi verilmesi öngörülüyor. Bunun için öncelikle Aile Takviyeleri Sigortası Kurumu kurulacak. Her ailenin durumu özel olarak incelenecek, konuttaki engelli/yaşlı/öğrenci/çocuk sayısına nazaran ailenin geliri belirlenecek. Her aileye gelir durumuna ve yapısına nazaran değişen ölçülerde takviye garantisi verilecek.

Destekten yararlanan ailelerin çocuklarına tahsil hayatı boyunca burs ve fiyatsız yurt imkanı sağlanacak. Dayanaktan, yalnız yaşayan şahıslar de yararlanacak. Ayıca boşanan bayanların mesken kirası, eşya sarfiyatı ve çocuk bakım gereksinimleri Aile Dayanakları Sigortası’nın teminatı içinde olacak.

Kemal Kılıçdaroğlu, Bayramın ikinci günü toplumsal medya hesabından yayınladığı vidoda Aile Takviyeleri Sigortası ile taban fiyatın altında geliri olan ailelerin gelirlerinin taban fiyata tamamlanacağını söyledi. Ailelere minimum gelir garantisi verileceğini belirten Kılıçdaroğlu, paraların bayanların hesabına yatırılacağını bilirdi. Kılıçdaroğlu, faize hassasiyeti olanların ödemelerinin ise iştirak bankalarında açılacak altın hesabına yatırılacağını aktardı.

3.4 MİLYON HANEYE 26,1 MİLYAR LİRA ÖDEME

Aile Dayanakları Sigortası, Millet İttifakının Ortak Siyasetler Mutabakat Metninde de toplumsal siyasetler başlığı altında yer aldı.

Türkiye’de aile sigortası modeline benzeyen bir sistem Türkiye Aile Dayanak Programı kapsamında 2022 yılı Temmuz ayından bu yana uygulanıyor. Ailelere çocuk sayısına bağlı olarak 850-1250 lira ortasında ödeme yapılıyor. Bu kapsamda şu ana kadar 3,4 milyon haneye 26,1 milyar lira ödeme yapıldı.

Detaylarını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz hafta duyurduğu AK Parti seçim beyannamesinde ise aile sigortasına misal bir kavram olarak Gelir Tamamlayıcı Aile Dayanak Sistemi taahhüt ediliyor. AK Parti beyannamesinde taahhüt edilen modele ait şu tabirler yer alıyor:

“Aile Toplumsal Takviye Programı (ASDEP) ile ahengini da gözeterek, hanelerin belli bir gelir seviyesini garanti altına alan Gelir Tamamlayıcı Aile Dayanak Sistemini hayata geçirerek Aile Bazlı Vatandaşlık Maaşı uygulamasını başlatacağız. Bu sayede, hakkaniyete uygun halde, gelirden en az hisse alan nüfusun gelirdeki hissesini yükselterek gelir dağılımını güzelleştirmeye devam edeceğiz.

“Türkiye Aile Takviye Programımıza ‘Koruyucu Önleyici Toplumsal Yardım Kalkanı’ bileşenini ekleyerek yoksulluk sonuna yakın olan ve dayanak sağlanmadığı takdirde yoksulluğa düşecek ailelerimize nakdi takviye sağlayarak yoksulluğa düşmelerini önleyeceğiz.”

BİR SINIF AYRIMI OLMAYACAK

Siyasi partilerin aile sigortası olarak tanımladıkları bir çeşit gelir garantisinden farklı olarak bu kategoride bir de Vatandaşlık Temel Geliri (VTG) kavramı var. Bu alanda değerli çalışmaları bulunan Vatandaşlık Temel Geliri Araştırma Geliştirme Kültür ve Yayma Derneği Lideri Dr. Ali Memnun Köylüoğlu, sistemi EKONOMİ’ye kıymetlendirdi. VTG’nin temel prestijiyle gücün tekrar dağılımı olduğunu belirten Köylüoğlu, bunu kısaca “Tüm vatandaşlarımıza, her bir bireye, rastgele bir sınırlama, ayrım yahut kural olmaksızın, temel muhtaçlıklarını karşılayabileceği ölçüdeki mali büyüklüğün, bir anayasal hak olarak, ömür uzunluğu, şartsız, ayrıca gelirlerinden bağımsız ve tertipli bir formda devletimiz tarafından ödenmesidir” halinde özetledi.

Köylüoğlu, VTG’nin; bayan, erkek; genç, yaşlı; çalışan, çalışmayan; toplumsal teminatı olan, olmayan; daha evvelden bir toplumsal güvenlik kurumuna katkı vermiş, vermemiş ayırt etmeksizin; kısaca toplum içinde rastgele bir alt küme tanımlamadan ve rastgele bir biçimde bir sınıf ayrımına vesile olmayacak halde tüm vatandaşları kapsadığını söyledi. Bunun, vatandaşların hak sahipliği noktasında üçüncü tarafların kelam sahibi olmadığı bir sistem olduğunu belirten Ali Köylüoğlu, siyasi tercihler dahil rastgele bir baskı olmadan tercih yapılmasını sağladığını ve aslında oyun değiştirici nitelikte bir gelecek önerisi olduğunu belirtti.

AİLE SİGORTASI 1971’DEN BERİ HAYATA GEÇİRİLMEDİ

Aile Sigortası kavramı aslında Türkiye için çok yeni değil. Türkiye 1971 yılında Milletlerarası Çalışma Örgütü’nün (ILO) “Sosyal Güvenliğin Taban Normları Sözleşmesi”ni imzalayarak kontratta söz edilen 9 temel sigortayı uygulayacağı taahhüdünde bulundu. Fakat ortadan geçen 52 yılda “Aile Sigortası” uygulaması hayata geçirilmedi.

Millet İttifakı ortaklarından ÂLÂ Parti’nin ‘İYİ Ömür Gelir Modeli’ başlıklı bir projesi bulunuyor. Model, 18-26 yaş ortasındaki 10 milyon gence ve 4 milyon aileye düzeli olarak nakit yardım yapılmasını öngörüyor. Proje ile yoksulluk oranının yüzde 46 azaltılması, kişi başı gelirin ise yüzde 6 artırılması taahhüt ediliyor.

patronlardunyasi.com