2021 Borsa İstanbul için rekorlar yılı oldu

Borsa İstanbul Genel Müdürü Korkmaz Ergun, 2021 yılını kıymetlendirdi. 2021 yılının birçok açıdan başarılı bir yıl olduğunu söz eden Ergun, “Halka arz sayılarının, süreç hacimlerinin, endekslerin ve yatırımcı sayılarının rekorlar kırdığı 2021 yılı, sermaye piyasaları açısından başarılı bir yıl oldu. Salgın sürecine karşın tüm hizmetlerin kesintisiz bir biçimde sunulması sağlandı, piyasanın gereksinimlerine nazaran yeni finansal eser ve hizmet geliştirme çalışmalarına sürat kesmeden devam edildi. Dal olarak aslında çok önemli bir imtihandan geçildi, değişen şartlara süratli bir biçimde ayak uydurulması muvaffakiyetle sağlandı. Tüm kesim paydaşlarıyla iş birliği içerisinde özveriyle çalışıldı” dedi.

52 şirketle halka arz rekoru

Ergun, Borsa olarak bu sene iş yapma modellerinde bir dönüşümü gerçekleştirdiklerine işaret ederek şunları söyledi: “Sadece, Şirketlerin süreç görme müracaatından sonra bu başvuruyu kıymetlendiren bir borsa değiliz artık. Müracaat öncesi, karar kademesinde ve hazırlık kademesinde şirketlerimizin varsa problemlerini çözen, takviye olan ve yol gösteren bir borsaya dönüştük. Şirketlerimizi ziyaret ederek, halka arzın ve sermaye piyasasının iktisadın vazgeçilmez bir ayağı olduğunu aktarmaya çalışıyoruz. Sanayi ve ticaret odalarımızla iş birliği yapıyoruz. Önümüzdeki periyotlarda de buna devam edeceğiz.

2021 yılında elde ettiğimiz en değerli rekor halka arz sayısında oldu. Halka arz edilen 52 şirket ile halka arz sayısında rekor kırıldı. 21,6 milyar TL büyüklüğünde halka arz gerçekleştirildi. 2020 yılında ise 8 şirket ile 1,1 milyar TL fiyatında halka arz gerçekleştirilmişti. Bundan evvelki rekor 35 şirket ile 1990 yılındaydı. Böylelikle, Dünya borsaları ortasında, halka arz sayısı bakımından Borsa İstanbul 14 basamak birden yükselerek 13’üncü sıraya yerleşti. İstanbul, Ankara, Aydın, Balıkesir, Denizli, Erzurum, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Kütahya, Manisa, Rize üzere ülkemizin farklı kentlerinde faaliyet gösteren birçok kesimden şirket bu yıl ortamıza katıldı. Şirketlerimizin muhtaçlık duyduğu uzun vadeli finansmana erişmelerine dayanak olduk. Şirketlerin öz sermayelerini güçlendirmeyi hedefliyoruz. Gayemiz; her sene, ülkemizin büyümesine katkı sağlayan çok sayıda şirketimizin yatırımlarını halka arz aracılığı ile finanse etmelerini sağlamaktır. Zira şirketlerimizin yatırımları için gereksinim duydukları “uzun vadeli TL” yalnızca sermaye piyasalarında ve Borsa’da mevcuttur. 2021’de tıpkı vakitte borçlanma aracı ihraçlarıyla 258,5 milyar TL kaynak sermaye piyasaları aracılığıyla sağlanmış oldu. Ülkemizin büyümesinin temel dinamosu olan, üretim yapan, yatırım yapan, ihracat yapan ve istihdam oluşturan şirketlerimizi, yatırımlarını ve büyümelerini sermaye piyasaları yoluyla finanse etmeleri için borsaya davet ediyoruz.”

Ergun, “2020 yılı başında 1,2 milyon vatandaşımız hisse senedi sahibi iken, bu sayı 2021 yılında 2,4 milyona kadar yükseldi. Ferdî yatırımcı sayısındaki artışın, sorumluluklarımızı artırdığı şuuruyla hareket ediyoruz. Yatırımcılarımızı finansal okuryazarlık bahislerinde bilgilendirmeye yönelik adımlar atıyoruz ve yatırımcı menfaatlerinin korunması emeliyle önlemler alıyoruz” dedi.

Artan piyasa süreç hacimleri

Ergun, 2021 yılında Hisse Piyasası’nda 91,2 milyar TL ile, Vadeli Süreçler ve Opsiyon Piyasası’nda 69,4 milyar TL ile günlük süreç hacmi rekorları kırıldığına dikkat çekerek, Hisse Piyasası’ndaki 2021 günlük ortalama süreç hacminin 30,2 milyar TL gerçekleşerek, 26,2 milyar TL’lik günlük ortalama süreç hacmine sahip olan 2020’ye kıyasla arttığını, Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nın da 2021’de çok ilgi gördüğünü belirtti.

Piyasa dostu ve yenilikçi adımlar

Ergun, 2021 yılında hayata geçirilen finansal eser ve hizmetler ile ilgili olarak şu bilgileri verdi: “Sermaye piyasalarının derinliğini artıran ve yatırımcılara çeşitli yatırım fırsatları sağlayan finansal eserlerimiz, ülkemizin kalkınmasına dayanak olmaktadır. Bu bakış açısıyla, piyasaların büyümesine ve derinleşmesine odaklanarak piyasa dostu, yenilikçi adımlar atıldı.

Memleketler arası standartlarda bir değerli maden antreposu hizmete açılarak, milletlerarası yatırımcılara saklama hizmeti verilmeye başlandı. BIST Spot Altın Endeksi, BIST Altın Tahvil Endeksi ve BIST Altına Dayalı Kira Sertifikası Endeksi olmak üzere altına dayalı üç yeni endeks 7 Temmuz’da hesaplanmaya başlandı. Böylelikle, Hazinemizin ihraç ettiği Altın Tahvili ve Altına Dayalı Kira Sertifikalarına kurumsal yatırımcılarımızın daha fazla yatırım yapmalarına imkân sağlandı.

Eser çeşitliliğini artırmak ismine, altın ve gümüşün yanı sıra farklı değerli madenlerin türev piyasalarda süreç görmesine yönelik olarak, Platin ve Paladyum Vadeli Süreç Mukaveleleri de 17 Eylül’de sürece açıldı.

Sürdürülebilirlik Endeksimizin metodolojisi, şirketlerimizin sürdürülebilirlik kriterlerine ahenginin daha aktif olmasını teşvik edecek formda 1 Ekim tarihinde yenilendi.

19 Ekim’de, kurucu üyeleri ortasında yer aldığımız Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Borsalar Teşebbüsü tarafından oluşturulan Türev Borsaları Ağı’nın da 11 kurucu üyesinden biri olduk.

Gerçek bölüm ve dış ticaret şirketleri başta olmak üzere, bilançosunda yabancı para durumu taşıyan şirketlerin kur risklerini daha düzgün yönetebilmelerine yardımcı olmak emeliyle Fiziki Teslimatlı Dolar/TL Mukaveleleri 22 Ekim’de sürece açıldı.

İştirak finansı temellerine nazaran yatırım yapmak isteyen yatırımcılara yönelik olarak, iştirak asıllarına uygun faaliyet gösteren şirketlerden oluşan 5 adet İştirak Endeksini; BİST İştirak Tüm, BİST İştirak 100, BİST İştirak 50, BİST İştirak 30, BİST Sürdürülebilirlik İştirak Endekslerini 12 Kasım’da hesaplamaya başladık. İştirak finansı kriterlerine uyumlu olarak faaliyet gösteren şirketler, böylelikle daha geniş bir yatırımcı kitlesine erişme imkânına sahip oldu.

16 Aralık’ta, Devlet İç Borçlanma Senedi Vadeli Süreç Kontratlarını devreye almak için gerekli çalışmalar tamamlandı. Bu mukaveleler bilhassa finans bölümünün ve kurumsal yatırımcıların faiz risklerini daha faal bir formda yönetmelerine, spot ile vadeli piyasalar ortasındaki akışkanlığı sağlayarak, tahvil ve bono piyasasındaki derinliğin artmasına ve daha aktif fiyat oluşumuna imkân verecektir.

Hesaplanan endekslerin standartlarını yükseltmek ve memleketler arası geçerliliğini artırmak maksadıyla endekslerin Milletlerarası Menkul Değerler Komiteleri Örgütü (IOSCO) Prensiplerine ahengine yönelik hazırlık çalışmaları 27 Aralık’ta tamamlandı.”

Milletlerarası kuruluşlarda etkin olarak vazifeler alındı

Eylül ayında Dünya Borsalar Federasyonu (WFE) İdare Şurası üyeliğine seçilen Ergun, milletlerarası alanda yaptıkları çalışmalarla ilgili olarak, “Uluslararası platformlarda daha aktif olabilmek için çalışmalar gerçekleştirdik. Dünya Borsalar Federasyonu (WFE) İdare Konseyinde ve WFE’nin tüm alt çalışma komitelerinde etkin olarak vazife aldık. Ayrıyeten başka borsaların genel müdürleri ve takımları ile toplantılar yapıldı,iş birliği imkanları geliştirilmeye başlandı.

Genel Sekreteryası Borsa İstanbul tarafından yürütülen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Borsalar Forumu kapsamında gerçekleştirilen faaliyetler ile İslam ülkeleri borsalarıyla bağlantı güçlendirilmeye ve ortak projeler geliştirilmeye devam edildi. S&P/OIC COMCEC 50 Shariah Index üzerine bir yatırım fonu çıkarılmasına yönelik çalışmalar tamamlandı ve birinci yatırımlar yapılmaya başlandı. Fonun 2022 yılı içerisinde tüm İİT ülkelerinde tanıtılması ve daha geniş yatırımcı kitlelerine ulaştırılmasını hedefliyoruz.

Toplumsal bilimler alanında en üst standart olan Social Science Citation Index’inde (SSCI) taranan, finans alanında makalelerin yer aldığı hakemli milletlerarası akademik mecmuamız Borsa İstanbul Review, 2021 yılında finans kategorisinde yer alan 108 mecmua ortasında 31. sıraya yükseldi. 2021 yılında Borsa İstanbul Review mecmuası için 1000’e yakın makale incelenerek 5 sayı çıkarıldı.

OECD Sorumlu Tedarik Zinciri Rehberi ışığında altın tedariğinde yeni düzenlemeler hazırlanarak dünya standartlarında altın ithalatının yapılabilmesi için gerekli yasal altyapı oluşturuldu” dedi.

Bir dönüşümü de teknoloji alanında başardıklarını vurgulayan Ergun, şunları söz etti: “Dünya Borsalar Federasyonu’nun datalarına nazaran, dünyanın en likit borsasıyız. Borsa İstanbul piyasaları, uçtan uca tek bir platform üzerinde entegre bir biçimde faaliyet göstermektedir. Teknolojik altyapımız yani BISTECH, sürat ve erişilebilirlik açısından dünyanın en önde gelen sistemlerinden biridir. Yatırımcılarına süratli ve inançlı piyasa erişimini sağlayacak biçimde bilgi merkezinin genişletildiği, farklı gereksinimlere nazaran alternatif erişim imkânları sunan ve milletlerarası standartlarda hizmet veren bir Borsayız.

Borsa İstanbul piyasalarının ve sistemlerinin gereksinimlerine binaen yeni teknoloji servis hizmetleri sürümleri 2021 yılı içinde muvaffakiyetle geliştirilerek devreye alındı. Yeni sürümler birçok yeniliği getirirken bilhassa OTASS Sistemi ile entegre olarak çalışan BAP Tescil sisteminin BISTECH Sistemi’ne entegre olarak devreye alınması, tescil bildiriminin üyelerce tek seferde yapılabilmesi ve günlük raporlamanın buna uygun hale getirilmesini sağladı. Yeniden OTASS Sistemi’nde işletilen Para Swap Pazarı ile Değerli Madenler Swap Pazarı’nın yer aldığı Swap Piyasası’nın BISTECH Sistemi’ne taşınması piyasaların bütünlüğü açısından kayda paha bir gelişme oldu.”

Ayrıyeten Ergun, yeni bilgi paketleriyle bilgi eser yelpazelerini de genişletmeye devam ettiklerini vurguladı.

Ergun, toplumsal yarar yaratmak ve finansal şuurun gelişmesi için her geçen gün artan bir ivmeyle finansal okuryazarlık konusuna da odaklandıklarını ve bu hususta yayınlar, webinarlar ve doruklar düzenlediklerini, ayrıyeten toplumsal medya üzerinden görsel ve yazılı yayınlarla aktif çalışmalar yaptıklarını belirtti.

Üstün finansal performans

Ergun, Borsa İstanbul’un finansal performasıyla ilgili olarak da “2021 yılında süreç hacimlerinin yükselmesiyle süreç bazlı gelirler, sunduğumuz yeni finansal hizmet ve eserler, bilgi ve teknoloji gelirleri ve halka arzların artması sayesinde Borsa İstanbul’un finansal performansı da geçen yıla oranla daha da güçlendi. 2021 yılı sonunda net kârımız % 44 artarak 2,07 milyar TL oldu” dedi.

Operasyonel ve finansal muvaffakiyetler ve piyasa yenilikleriyle dolu bir yıl

Ergun, son olarak şunları belirtti: “2021 yılı özetle operasyonel ve finansal başarılarla, piyasa yenilikleriyle dolu bir yıldı. Birebir vakitte paydaşlarımızla bağlantının ve etkileşimin güçlendiği bir devir oldu. 2021 yılındaki operasyonel ve finansal başarımızda emeği geçen paydaşlarımıza ve bilhassa tüm çalışma arkadaşlarıma teşekkürlerimi sunuyorum.

Önümüzdeki devirde de sermaye piyasamızı güçlendirici adımlar atmaya, paydaşlarımızın dayanağıyla, gerek yatırımcılara gerek şirketlere gereksinimlerine uygun eserler ve hizmetler sunmaya devam edeceğiz. Tüm yatırımcılar için sağlam, şeffaf, faal, adil, yenilikçi, rekabetçi ve sürdürülebilir bir süreç platformu sağlama misyonumuzla sermaye piyasamızın sunduğu fırsatları artırmak, kalkınmanın da anahtarıdır. Bu bakışla, arz tarafında daha fazla şirketin çeşitli kaynak temini imkânına kavuştuğu, talep tarafında ise daha geniş bir yatırımcı tabanına ulaşıldığı, piyasa gereksinimlerine nazaran yeni finansal eser ve hizmetlerin geliştirildiği, özetle piyasaların büyümesine odaklandığımız bir amaç ile, Sayın Cumhurbaşkanımızın vizyonu çerçevesinde oluşturulan İstanbul’un milletlerarası bir finans merkezi olması için çalışmaya ve sermaye piyasamızı geliştirmeye önümüzdeki devirde de devam edeceğiz.”