Oto fiyatları yüksekten uçacak
BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA
Üretimde önemli değişimler beklenen otomotivde birinci yıllarda değişmeyen şey fiyatlar olacak.
Otomotiv üreticileri teknolojik ve iş modelinde 100 yılı aşkındır sürdürdükleri üretim bantlarında değerli değişikliklere hazırlanıyor. Yeni jenerasyon elektrikli araçlar, elektrikli sarj istasyonlarından uçan otomobillere kadar gelecek 10 yıllık mühlet zarfında gelişmeler öngörülüyor.
Dünyanın en büyük otomotiv üreticileri dizel ve akaryakıtlı araç üretimlerini 2030-2040 periyotları ortasında sonlandırmayı planlıyor.
Örneğin, BMW 2030 yılında toplam satışlarının yüzde 50’sinin elektrikli araç olmasını bekliyor. Ford, Avrupa’ya satacağı tüm araçların 2030’dan sonra elektrikli olacağı bilgisini paylaştı. Jaguar Land Rover ise 2025 yılında tam manasıyla elektrikli araçlara geçeceğini duyurdu. Fakat bu planlama ve beklentiler dikkatleri çip sıkıntısına çevirdi. Artan talepleri çip sorunu nedeniyle karşılayamayan şirketler, bu planlarla daha fazla çip sorunu yaşamayacak mı? Yani uzun vadeli planların epeyce net ve keskin bir formda çizildiği ortamda, gelecek yıl bu firmaların ne kadar araç üreteceği yahut çipe hangi vadede ulaşacağı büyük soru işareti…
Çip bekleme müddeti 26 hafta
Susquehanna Financial Group’tan alınan bilgiye nazaran, 2020 yılında 12 hafta civarında olan çip bekleme müddeti bugün 26 haftaya çıkmış durumda. Uzmanlar çip krizinin 2022 yılının birinci yarısında da sürmesini bekliyor. Ancak optimist olmasını beklenen tablo ise; dünya genelinde 2022 yılınının ikinici yarısında tedarik zincirindeki meselelerin yavaş da olsa azalması bekleniyor.
Mevzu ile ilgili bilgilendirme notu paylaşan Fitch ise, yakın vakitte kesim ile ilgili paylaştığı raporda global araç satışlarının artacağını tahim etse de 2019 devrinin yaklaşık yüzde 6 altında kalmasını bekliyor. 2022 yılının birinci yarısında da 2021 yılında olduğu üzere arz/talep dengesizliğinden dolayı araç fiyatlarının güçlü kalmaya devam etmesini bekliyor. Lakin yılın geri kalanında artan üretimin ve stokların fiyatlarda olağanlaşma sağlayacağı öngörülüyor.
Türkiye’de üretim düştü
Türkiye’de 2021 yılında 782 bin araba, 548 bin araba dışı olmak üzere toplamda 1,331,643 araç üretildi. 2019 yılında toplamda 1,4985,143 araç üretilirken, 2021 yılında bu düzeyin yüzde 10 altında araç üretildi. Bilhassa 2021 yılının Nisan ve Mayıs aylarında kapanmaların tesirleri otomotiv firmalarının üretim bantlarına orta vermelerine sebep oldu.
Borsa İstanbul’da süreç gören halka açık firmaların otomotiv üretim sayılarında ayrışmalar görüldü. Araba üretim sayıları 2019 yılına nazaran daha zayıf performans gösterirken, araba dışı (kamyon, traktör, kamyonet vb.) üretimde tek bir firma dışında artış görüldü. Bilhassa araba dışı üretimin çip muhtaçlığının arabaya nazaran daha az olması ayrışmanın en büyük sebeplerinden biri oldu. Halka açık firmalarda; araba dışı üretimde 2019 yılına nazaran daha az üretim gerçekleştiren tek firma Karsan olurken, öbür firmalar içerisinde üretimini yüzde 113’e kadar artıranlar oldu. Araba cephesinde ise Ford Otosan yüzde 87 üretiminin azalmasıyla en fazla gerileyen halka açık firma oldu. Halka açık olmayan araba firmalarının üretimleri 2019’a nazaran yüzde 9 gerilerken, araba dışı firmaların üretimin yüzde 57 arttı.
