Erdoğan: Afrika’yla ihracatımızı 75 milyar dolara taşıyacağımıza inanıyorum
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, III. Türkiye-Afrika Paydaşlık Tepesi’nin açılış oturumunda konuştu.
Doruğun üçüncüsü vesilesiyle iştirakçileri Türkiye’de konuk etmekten duyduğu bahtiyarlığı lisana getiren Erdoğan, 2008’de İstanbul’da ve 2014’te Malabo’da gerçekleştirilen iki tepenin akabinde tekrar bir ortaya gelmenin sevincini yaşadıklarını söyledi.
Erdoğan, Türk milletinin Afrika halklarıyla kökleri 9. yüzyıla uzanan güçlü beşeri bağları bulunduğunu vurgulayarak, kıtanın farklı kentlerinde inşa edilen asırlık mescitler, kütüphaneler, hanlar ve limanların ortadaki kadim dostluğun nişanelerinden yalnızca kimileri olduğunu kaydetti.
Ortak tarihin izlerine Sudan’dan Libya’ya, Harar’dan Cape Town’a, Mogadişu’dan Timbuktu’ya kadar kıtanın her köşesinde rastlandığını belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
“Dönemin işgalcilerine karşı yürüttüğümüz İstiklal Harbi’mizin de özgürlük çabalarında Afrika halklarına yürek ve ilham verdiğini biliyoruz. Bu müşterek geçmişimize karşın gerek ülkemizin gerekse kıtanın içinde bulunduğu kurallar sebebiyle bağlantılarımızda bir periyot adeta bir fetret evresi yaşadığımız gerçektir. Lakin bu devirde bile Türkiye, Afrika’ya ve Afrika halklarına asla sırtını dönmemiştir. Başta Kuzey Afrika ülkeleri olmak üzere kıtadaki özgürlük hareketlerini periyodun güçlü şartlarına karşın güçlü bir formda desteklemiştir.”
“Türk firmaları yaklaşık 25 bin Afrikalı kardeşimize istihdam sağlıyor”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2005’in Türkiye’de Afrika yılı ilan edilerek kıtayla münasebetlerde yeni bir sayfa açıldığını lisana getirerek, bir tarafta Afrikalı kardeşlerle yine kucaklaşırken başka taraftan da iş birliğini eşit paydaşlık ve kazan-kazan temelinde ilerletmeye çalıştıklarını anlattı.
Kıtaya yönelik üstenci, nobran, buram buram oryantalizm kokan bakış açılarını hep reddettiklerini belirten Erdoğan, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Afrika açılımıyla ivme kazanan iş birliğimizi 2008 yılında Afrika Birliği’nin stratejik ortağı olarak bütüncül bir yapıya kavuşturduk. İki sefer düzenlediğimiz Türkiye Afrika Paydaşlık Tepeleriyle ülkemizin ciddiyetini, kıtayla münasebetlere verdiğimiz kıymeti açıkça ortaya koyduk. Allah’a hamdolsun ortak gayretlerimiz sonucunda Türkiye-Afrika bağlantılarını, 16 yıl evvel hayal dahi edilemeyecek düzeylere getirdik.
Bakınız burada ortak başarımızı göstermesi açısından birtakım sayıları paylaşmak istiyorimu. Kıtayla 5,4 milyar dolar olan ticaret hacmimiz 2020 yılında 25,3 milyar doları aştı. Bu yılın birinci 11 ayındaki ticaretimiz şimdiden 30 milyar doları yakaladı. Kıta çapındaki yatırımlarımızın kıymeti ise 6 milyar dolara ulaştı. Türk firmaları yaklaşık 25 bin Afrikalı kardeşimize istihdam sağlıyor. Müteahhitlik şirketlerimiz Afrika genelinde toplam bedeli 78 milyar dolara varan 1686 projeye imza attı.”
“Dünyadaki en büyük diplomatik temsilciliğimizi Somali’de açtık”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Afrika kökenli insanların Türkiye’ye yönelik yatırımlarının giderek arttığını söyledi.
Bavul ticareti ve esnaflıkla başlayan teşebbüslerin bugün istihdam sağlayan ülkenin ihracatına katkıda bulunan firmalara dönüştüğünü belirten Erdoğan, Türkiye’deki Afrika diasporasının bu yatırımlarını desteklediklerini ve teşvik ettiklerini anlattı.
Erdoğan, 1 Ocak 2021’de yürürlüğe giren Afrika Kıtasal Özgür Ticaret Bölgesi Muahedesi’ni yakından takip ettiklerini lisana getirerek, “İkili ticaretimizi, müşterek gayretlerimizle evvel 50 milyar dolara, akabinde da 75 milyar dolara taşıyacağımıza inanıyorum.” diye konuştu.
Son 16 yılda katedilen uzaklığa bakıldığında Türkiye ile Afrika ortasındaki gerçek potansiyelin bu gayelerin fevkinde olduğunu açıkça ortaya koyduğuna dikkati çeken Erdoğan, ticaret ve yatırımlarla bir arada öbür alanlarda da iş birliğinin ilerletildiğini kaydetti.
2005 yılında 12 olan kıtadaki büyükelçilik sayısının 42’ye çıktığını, yeniden bu yıllarda Ankara’da yalnızca 10 Afrika ülkesinin büyükelçiliği varken bugün bu sayının da 37’ye yükseldiğini belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
“Dünyadaki en büyük diplomatik temsilciliğimizi Somali’de açtık. Milletlerarası kamuoyunun milyonlarca insanın dramına gözlerini kapattığı Somali’yi 2011 yılında eşimle bir arada ziyaret ettik. Kendi insanımızla birlikte dünya kamuoyunun da dikkatini bu kardeş ülkedeki insani krize çekmeye çalıştık. O ziyaret yalnızca birileri tarafından ‘çökmüş devlet’ olarak tanım edilen Somali’nin değil, Doğu Afrika’nın da bahtını değiştirdi. Gereken takviye sağlandığında ve içtenlikle emek verildiğinde bir halkın küllerinden yine doğabildiğini daima birlikte dünyaya gösterdik.”
“Koronavirüs salgını periyodunda Afrikalı dostlarımızı yalnız bırakmadık”
Afrika’daki trajedilere yönelik hassas hali, Ebola salgını başta olmak üzere kıtayı etkileyen başka insani krizlerde de sergilediklerini anlatan Erdoğan, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Diplomatik misyonlarımızın yanı sıra TİKA, Yunus Emre Enstitüsü, Maarif Vakfı, Anadolu Ajansı, Türk Hava Yolları, Kızılay üzere kurumlarımızla kıta genelindeki varlığımızı daha da yaygınlaştırdık. Eski kolonyal alışkanlıkların yeni modellerle sürdürülmeye çalışıldığı günümüzde biz birlikte kazanmanın, birlikte kalkınmanın, birlikte gelişmenin, birlikte kol kola geleceğe yürümenin uğraşındayız. Bu süreçte bilhassa bayanlara, gençlere ve çocuklara ulaşmaya özel değer atfediyoruz. Türkiye burslarımızdan yararlanan Afrikalı öğrencilerin sayısı 14 bini aştı. Ziyaret ettiğimiz ülkelerde vakit zaman Türkiye mezunu bu kardeşlerimizle karşılaşıyor ve onların başarılarından gurur duyuyoruz. Bayrak taşıyıcımız Türk Hava Yolları kıtayı dünyaya bağlayan memleketler arası hava yolu şirketlerinden biri haline geldi. Koronavirüs salgınının yol açtığı problemlerin da aşılmasıyla birlikte inşallah önümüzdeki periyotta sefer sayısının artacağına inanıyorum.
Somali’deki Recep Tayyip Erdoğan Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Sudan’daki Türkiye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nijer’deki Nijer-Türkiye Dostluk Hastanesi Afrikalı kardeşlerimize şifa kapısı olmayı sürdürüyor. Şimdiye kadar dünya genelinde 5,5 milyona yakın insanın hayatına mal olan koronavirüs salgını devrinde de Afrikalı dostlarımızı yalnız bırakmadık. Gelişmiş ülkelerin büsbütün içlerine kapandığı bu güç günlerde biz tıbbi yardımlarda dünyada ikinci sıraya yerleştik. Ortalarında 44 Afrika ülkesinin de yer aldığı toplam 160 devlet ve 12 milletlerarası kuruluşa katkıda bulunduk. COVID-19 aşısına erişimde yaşanan global adaletsizliğin ve Afrika’nın mağduriyetinin farkındayız. Afrika nüfusunun sadece yüzde 6’sına COVID-19 aşısı tatbik edilebilmesi insanlık ismine yüz kızartıcıdır. Bu sorunun tahliline katkı sağlamak gayesiyle imkanlarımız nispetindeki önümüzde periyotta 15 milyon doz aşıyı paylaşmayı planlıyoruz. Yerli ve ulusal aşımız TURKOVAC için acil kullanım onayına kısa bir müddet evvel başvurduk. Süreç tamamlanınca aşımızı milletimiz ve Afrikalı kardeşlerimizle bir arada tüm insanlığın hizmetine sunacağız.”
“Şimdiye kadar toplam 30 Afrika ülkesine 50 ziyaret gerçekleştirdim”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Afrika kıtasına birinci ziyaretini Başbakanlık vazifesini üstlendikten yaklaşık bir yıl sonra, 2004 yılında yaptığını hatırlatarak, şunları aktardı:
“Başbakan ve Cumhurbaşkanı sıfatıyla şimdiye kadar toplam 30 Afrika ülkesine 50 ziyaret gerçekleştirdim. Bunların kahir ekseriyeti ülkemizin bu seviyede yapılan birinci ziyaretlerdi. Birebir biçimde kıtanın dört bir yanından dost devlet ve hükümet liderlerini ülkemizde ağırlamanın sevincini yaşadık. Çabucak her sene yurt dışı ziyaret programıma birkaç ülkeyi kapsayan bir Afrika seyahati eklemeye özellikle itina gösteriyorum. Afrika kıtasına her gidişimde, 2004 yılında yaptığım ziyaret kadar heyecan duyuyor, memnun oluyorum. Zira bu ziyaretlerde her türlü zorluğa karşın yılmadan çalışan, ter döken, hayata umutla sarılan mütevekkil beşerler gördüm. Başının üstünde adeta tüm dünyanın yükünü taşıyan vefakar, işçi bayanlar gördüm. Şafağın ışıklarıyla birlikte çıplak ayaklarıyla yollara koyulan, gözleri pırıl pırıl Afrikalı çocuklar gördüm. Ak düşmüş saçlarında yıllarca, binlerce yıllık Afrika bilgeliğini temsil eden yaşlılar, piri faniler gördüm. Gece gündüz demeden ülkesi ve milletinin refahı için çaba gösteren siyasetçiler, basiretli devlet adamları gördüm. Yarınların bugünden çok daha uygun olacağı inancıyla çaba eden, ülkeleri için hayal kuran gençler gördüm. Mama Afrika’nın kadim birikimini, kültürünü, zenginliğini yapıtlarıyla tüm dünyaya aktaran sanatkarlar, müellifler, şairler gördüm. Kendi muhtaçlık duysa bile ekmeğini komşusuyla paylaşmaktan çekinmeyen müşfik kalpler gördüm. Yoksulluğu, kıtlığı, yıkımı, gözyaşını, acıyı gördüğüm üzere umudu, asaleti, yüreği, merhameti, kardeşliği, yardımlaşmayı, paylaşmayı da gördüm. Afrikalı kardeşlerimizin uğraşı, gayreti ve azmi karşısında ebediyen büyük bir hürmet gördüm.”
“Bugün alacağımız kararlar ile Türkiye-Afrika bağlarının geleceğine damga vuracağız”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Dünya 5’ten büyüktür bayrağı altında yürüttüğümüz çabayı yalnızca kendimiz için değil, Afrikalı kardeşlerimiz için de veriyoruz. Afrika’nın, Güvenlik Kurulu’nda hak ettiği biçimde temsil edilebilmesi için güç birliği yapmamız gerektiğine inanıyorum. 1,3 milyar insanın yaşadığı Afrika kıtasının Güvenlik Kurulu’nda kelam ve karar hakkının olmaması çok büyük bir adaletsizliktir. Yaklaşık 40 yıldır bölücü terörle uğraş eden bir ülke olarak Afrikalı kardeşlerimizin karşılaştığı güvenlik sınamalarını pek uygun biliyoruz.” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İnşallah bugün yapacağımız işler ve alacağımız kararlar ile Türkiye-Afrika ilgilerinin geleceğine damga vuracağız.” tabirlerini kullandı.
Başkanlar aile fotoğrafı çektirdi
“Birlikte Kalkınma ve Refah için Güçlendirilmiş Ortaklık” temasıyla İstanbul Kongre Merkezi’nde düzenlenen doruğun resmi açılış oturumu öncesinde başkanlar aile fotoğrafı için bir ortaya geldi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Demokratik Kongo Cumhurbaşkanı Felix Antoine Tshisekedi Tshilombo, Afrika Birliği Kurulu Lideri Moussa Faki Mahamat, Ruanda Cumhurbaşkanı Paul Kagame, Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall, Komorlar Birliği Cumhurbaşkanı Assoumani Azali, Libya Başkanlık Kurulu Lideri Muhammed el Negatif, Cibuti Cumhurbaşkanı İsmail Ömer Guelleh, Nijerya Cumhurbaşkanı Muhammed Buhari, Orta Afrika Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Faustin-Archange Touadera, Somali Cumhurbaşkanı Muhammed Farmajo, Sierra Leone Cumhurbaşkanı Julius Maada Bio, Moritanya Cumhurbaşkanı Mohamed Cheikh El Ghazouani, Gine Bissau Cumhurbaşkanı Umaro Sissoco Embalo, Ekvator Ginesi Ulusal Savunma ve Devlet Güvenliğinden Sorumlu Cumhurbaşkanı Yardımcısı Teodoro Nguema Obiang Mangue, Gambiya Cumhurbaşkanı Yardımcısı Isatou Touray, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali, Nijer Başbakanı Ouhoumoudou Mahamadou, Cezayir Başbakanı Aimene Benabderrahmane, Güney Sudan Cumhurbaşkanının Ulusal Güvenlik Danışmanı Tut Gatluak Manime, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu Kurul Lideri Jean-Claude Kassi Brou, Afrika Kıtası Özgür Ticaret Bölgesi Genel Sekreteri Wamkele K. Mene ile Uganda, Çad, Gana, Angola, Burundi Kamerun, Kongo, Fildişi Kıyıları, Gabon, Liberya, Güney Sudan, Tunus, Zimbabve, Zambiya, Tanzanya, Mısır, Güney Afrika, Malavi, Kenya, Burkina Faso ve Fas’tan bakanlar, özel temsilciler ile büyükelçiler aile fotoğrafı çektirdi.
