Stratejist Piotr Matys: Negatif gerçek faiz TL’de kırılganlığa neden oluyor
Elif KARACA
InTouch Capital Markets Stratejisti Piotr Matys negatif gerçek faiz oranlarının TL’yi, Fed’in sıkılaştırma siyasetinden güç kazanan dolara karşı kırılgan hale getirdiğini, 2022’nin EM’ler ve Türkiye açısından şiddetli bir yıl olacağını söyledi. DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan Matys, çok sayıda ekonomist ve analistin gerçek enflasyonun resmi bilgilerden değerli ölçüde yüksek olduğunu savunduğunu, TÜİK Lideri Dinçer’in vazifeden alınmasının akabinde piyasanın resmi enflasyon sayılarına daha da büyük bir kuşkuyla yaklaşabileceğini söyledi. Kurumsal standartlardaki erozyona ve kredibilitenin yetersizliğine dikkat çeken Matys, güvensizlik devam ettiği sürece TL’nin baskı altında kalacağını belirtti. Matys, “Yabancı yatırımcılar resmi bilgilere güvenemezlerse, Türk tahvilleri ve pay senetlerini almaya isteksiz olacaklar. Yeni sermaye girişleri olmadığında ise, lira dolar karşısında zayıf kalacak ve enflasyondaki çok yüksek seyir daha da uzayacak” dedi.
Türkiye’nin maliyeti giderek yükselen ithal besin eserlerine bağımlılığını azaltmak için yerli besin üretimini artıracak kapsamlı bir ıslahat paketi uygulamasının akılcı bir strateji olacağını, lakin bunun tesirlerinin orta vadede görüleceğini belirten Matys, enflasyonu kısa müddette düşürmek için Türkiye’nin TL’nin pahasını yükseltmesi gerektiğinin altını çizdi. Matys döviz cinsinden tasarrufların liraya çevrilmesine iknayı amaçlayan tedbir paketinin başarısı konusunda yabancı yatırımcılar ortasında pek çok kuşku bulunduğunu da ekledi.
2022’de global iktisat ve bilhassa EM’ler açısından en çok neleri konuşacağız? Türkiye iktisadı ve TL varlıkları için görünüm nasıl olacak?
Global finans piyasaları Fed’in artan enflasyona karşılık olarak yapacağı faiz artırımlarını bekliyor. Fed Lideri Jerome Powell’ın geçtiğimiz haftaki şahin telaffuzları, enflasyonla gayret çerçevesinde bankanın faiz oranlarını bu yıl 100 baz puan, 2023’te ise daha fazla artıracağı tarafındaki beklentiyi güçlendirdi. Riskli varlıkların bedelindeki düşüşün sürmesine karşın Fed faizleri besbelli biçimde artıracak ve borsalardaki düşüş yüzde 20’leri geçmedikçe de artırımlara son vermeyebilir. Fed likiditeyi geri çekerken ve öbür merkez bankaları da misal formda sıkılaştırma modundayken gelişmekte olan piyasalara yeni sermaye girişi beklemek sıkıntı. Negatif gerçek faiz oranları TL’yi, Fed’in sıkılaştırma siyasetinden güç kazanan dolara karşı kırılgan hale getiriyor. 2022 EM’ler ve Türkiye açısından güçlü bir yıl olacak.
Enflasyon datalarına ait tartışmaların devam ettiği bir ortamda TÜİK liderinin vazifeden alınması piyasaların Türkiye’ye bakışını nasıl tesirler?
Kurumsal standartlarda erozyon ve kredibilitenin yetersizliği kelam konusu. TÜİK Lideri Erdal Dinçer’in vazifeden alınmasının akabinde piyasalar resmi enflasyon sayılarına daha da büyük bir kuşkuyla yaklaşabilir. Aslında çok sayıda ekonomist ve analist gerçek enflasyonun resmi datalardan değerli ölçüde yüksek olduğunu savunuyor. Son karar piyasa tarafından, Erdoğan idaresinin yüksek enflasyonu faiz oranlarını artırmadan ve hatta düşürerek dizginlemenin mümkün olduğunu göstermekte son derece kararlı olduğunun ispatı olarak yorumlanabilir. Yabancı yatırımcılar resmi bilgilere güvenemezlerse, Türk tahvillerini ve pay senetlerini almak konusunda daha da isteksiz davranacaklardır. Yeni sermaye girişleri olmadığında ise, lira dolar karşısında zayıf kalacak ve tüketici fiyatları kağıt üzerinde düşse bile enflasyondaki çok yüksek seyir daha da uzayacak.
Enflasyon artık bugün neredeyse tüm dünyanın olduğu üzere Türkiye’nin de en değerli meselelerinden biri. Türkiye enflasyonla çabasında nasıl bir strateji izlemeli?
Türkiye’nin maliyeti giderek yükselen ithal besin eserlerine bağımlılığını azaltacak yerli besin üretimini kıymetli ölçüde artıracak kapsamlı bir ıslahat paketi uygulaması akılcı bir strateji olabilir. Lakin bu türlü bir strateji uygulansa bile tesirleri orta vadede görülecektir. Enflasyonu kısa müddette düşürmek için Türkiye’nin TL’nin kıymetini yükseltmesi gerekiyor ki bu lakin faiz oranları değerli ölçüde artırılarak yapılabilir. Enflasyon yüzde 36 düzeyindeyken, Fed’in faiz oranlarını kıymetli ölçüde artıracağı tarafındaki beklentilerin hakim olduğu dış ortam göz önüne alındığında yüzde 14’lük siyaset faizi çok düşük,
Fed’in faiz artırımları yaklaşıyor. EM’ler ve Türkiye sizce buna ne kadar hazır? Daha inançlı hale gelmek için ne yapılmalı?
Yatırımcılar, ekonomik aktiviteye ziyan vermeden enflasyonun en erken denetim altına alınmasının beklendiği ülkeleri tercih edebilirler. Enflasyon muhakkak bir ülkede doruğa ulaştığında, yabancı yatırımcılar ortasında mahallî tahvillere olan talep artacaktır bu da ABD Hazine tahvillerinin getirileri kıymetli ölçüde artmadığı sürece mahallî para ünitesini güçlendirecektir.
Türkiye, para ünitesine olan inancı artırmak için yeni bankacılık enstrümanlarını devreye soktu. Bunların önümüzdeki devirde tesirleri neler olabilir?
Döviz cinsinden tasarrufların liraya çevrilmesine iknayı amaçlayan tedbir paketinin başarılı olup olmacağına dair yabancı yatırımcılar ortasında pek çok kuşku var. Türklerin kendi para ünitesine olan itimadı, TL’inin Aralık ayında bir noktada bedelinin %50’den fazlasını kaybetmesinin akabinde ziyan gördü. Daha fazla kişinin tasarruflarını dolar cinsinden tutmak yerine TL mevduatı önemli olarak değerlendirmesi için enflasyonun önümüzdeki aylarda besbelli halde düşmeye başlaması gerekiyor ki bu da pek muhtemel bir senaryo değil.
