Kuryede düşük artırım krizi

Selenay YAĞCI

Türkiye’de online alışveriş yapanların sayısının giderek artmasına karşın daldaki şirketler tarafından hak taleplerine olumlu karşılık alamayan kontratlı kuryeler maaş artırımlarına reaksiyon gösteriyorlar. Teslimat dalında fiyat artırımı krizi yayılıyor. Trendyol Express için çalışanların aksiyon sonucu kazandıkları yüzde 38,8’lik artırımın akabinde Hepsi- Jet, Aras Kargo, Yurtiçi Kargo, Hız Kargo, Yemeksepeti çalışanları da kendilerine yapılan düşük artırımları protesto etti.

Günümüzde pek çok kurye, kargo ve nakliye firması, çalışan istihdam etmek yerine dağıtım ve taşıma işlerini şahıs şirketi açılışı yapan bireylere veriyor. Bu biçimde patron personel ilgisi yerini asıl işveren-alt patrona bıraktı. Artık bu kontratlı teslimatçı modelinde yararlar enflasyon karşısında eriyince artırım krizi yaşanıyor.

Çalışan yerine iş ortağı deniyor

Yurtiçi Kargo ile ‘iş ortağı’ ismi altında şahıs şirketleriyle hizmet veren teslimatçılar, kendilerine yapılan yüzde 17’lik artırımı reddederek, yüzde 40 artırım talep etti.Çalışanlar, “Sigorta ödemesi, gelir vergisi üzere bir sürü sarfiyatımız var. Kazandığımız cebimize tam kalmıyor. Taban fiyatın altında çalışıyoruz. Kesim başı fiyat alıyoruz. Modül sayılarımız da birçok şubede çok düşük. E-ticaretten gelen kesimleri bizim dağıtacağımız söylendi, lakin bu kelam tutulmadı. Çok az modül dağıtıyoruz, sabit gelirimiz yok. Modül sayısı artırılsın, kontrat fesihleri iptal edilsin.”

Yurtiçi Kargo’dan açıklama

Çalışanların dün Pendik’teki bölge müdürlüğü önündeki aksiyonundan sonra Yurtiçi Kargo’dan açıklama geldi. Açıklamada 2022’de verilmesi gereken artırımın erkene çekildiği belirtilerek, “Son yapılan artırım ile birlikte tedarikçilerimize yapılan yıllık artırım oranı yüzde 46’ya çıkarıldı. Hasebiyle kontratlı statüde kargo dağıtım faaliyetinde yer alan araçların aylık yararları performanslarına nazaran minimum fiyatın 2,5 ve 4 katı ortasında değişiyor” tabirlerine yer verildi.

Tıpkı halde çalışan HepsiJET çalışanları da taşıdıkları paket başına aldıkları 1 TL’lik artırıma itiraz etti. Kimilerinin günde 200 km’ye kadar yol yaptığını ve yol masrafl arının dahi karşılanmadığını söyleyen çalışanlar, “Giderlerimiz düşüldüğünde aldığımız fiyat minimum fiyatın altında kalıyor. Haklarımız 12 bin 500 TL + KDV ve 50 km üzeri yol yapmaları durumunda km. başına yakıt takviyesi sağlanması gerek. Baskılar sonucu mukavelesi feshedilen çalışma arkadaşlarının da mukavelelerinin yenilensin” dedi.

Hepsiburada ise paket başına uygulanan bu 1 TL’lik artırımın, yapılan artırımın sadece bir kısmı olduğunu belirterek, “Hepsi- Jet çatısı altında, kendi şirketleri aracılığıyla sipariş teslimatı yapan iş ortaklarımız ile 2022 yılına ilişkin fiyat güncellemeleri 24 Ocak’ta açıkladığımız yıllık artış oranları sonrasında HepsiJet çatısı altında kendi şirketleriyle sipariş teslimatı yapan 2.095 iş ortağımızın 2022 yılı için ortalama gelirleri yıllık olarak yüzde 46 oranında arttı. Bölüm ortalamasının epey üzerinde olan bu artış oranı dışında taşımacı iş ortaklarımıza takviye maksadıyla Aralık ve Ocak aylarında ek yakıt katkısı yapıldı” açıklamasını yaptı.

“ASGARİ FİYATA YAPILACAK İŞ DEĞİL”

Maaşlarına yapılan yüzde 32,7 artırım teklifi ni kabul etmeyen Yemek Sepeti ve Banabi çalışanları da 2 gündür hareket yapıyor. DİSK’e bağlı Nakliyat-İş ve TUHİS temsilcileri de şirketin Levent’teki genel merkezi önünde bir ortaya geldi. Yaptıkları işin minimum fiyat düzeylerini hak etmediğini söyleyen çalışanlar, “Bu iş 4 bin 253 liraya yapılmaz. Motosikletli kuryelik tehlikeli bir iş. Yaptığım mesai de tıpkı, götürdüğüm paket sayısı da birebir. Geçen aya kıyasla ocak ayında verdiği çok komik bir sayı oluyor. Biz arkadaşlarla birlikte 5 bin 500 lira para istiyoruz. Bu işin hakkı 5 bin 500 lira diyoruz. Mesaimiz ve primimiz hariç” diye konuştu. DİSK Nakliyat İş Sendikası Lideri Ali İstek Küçükosmanoğlu, “Yemek Sepeti’nde yaşanan olaylar, şirketin çalışanlarının fiyat siyasetini korumamasından ötürü çıkıyor. Daha evvelki devirde minimum fiyatın 800 ile bin lira üzerinde sabit maaşa ek paket başına fiyat veriyorlardı. ‘Yeni taban fiyatın üstüne yüzde 30 artırım yapacağız’ vaatleriyle düne kadar bekletti. Daha sonra fiyatlarına yüzde 30 artırım yapıldığını belirten mail iletiyor” diye konuştu.