Dolar tekrar yükselir mi?
Ufuk KORCAN
Kurlarda geçen yılın son çeyreğinde yaşanan süratli yükseliş hem yatırım hem de tüketim alışkanlıklarını büyük ölçüde değiştirdi. Çok sayıda tasarruf sahibi her gün yeni rekorların kırılmasıyla süratle dövize yöneldi. Bunun altında yatan ana neden ise tasarrufl arının bedelini korumaktı. 20 Aralık’ta açıklanan kur muhafazalı mevduat eseri kurlardaki yükselişi durdurdu. İşte o periyot 15-18 TL aralığından dolar alanlar bugün ‘dolar tekrar yükselir mi?’ sorusunu soruyor.
Kur muhafazalı mevduat faktörü
Öncelikle kurları üst iten nedenlere bakalım. Bunlardan birincisi yurtiçi yerleşik bireysellerin döviz talebi. Bu talebin kur muhafazalı TL mevduat eseriyle önü kesilmişe benziyor. Zira parasını TL’de tutan ve kurlardaki artışla dövize geçenlerin tasaları devlet tarafından verilen ‘kur garantisi’ ile azaldı. Tasarruf sahipleri, vade sonunda kurlardaki artış faiz gelirinin/kâr hissesinin üzerinde oluşursa ortadaki farkı alacaklar. Zıddı durumda yani kurlarda aşağı taraflı bir hareket olması halinde ise faiz/kâr hissesi geliri elde etmeye devam edecekler.
Yabancının ismi yok!
Geçmiş periyotlarda kurlar üzerinde baskı oluşturan bir başka neden ise yabancı talebiydi. Ekonomik ya da siyasi bir tedirginlik yaşandığında yabancıların pay ve tahvilden dövize dönmeleri kurları üst itiyordu. Artık para ve sermaye piyasalarında kısa vadeli hareket eden yabancı yatırımcı sayısının epeyce azalması bu istikametli bir talebi sonlandırıyor. Borsa İstanbul’da yabancı hissesi son bilgilere nazaran yüzde 40’ın altına indi. Bu sayı Ekim 2007’de yüzde 72.63 ile rekor kırmıştı. Kalan yabancılar ise orta ve uzun vadeli yatırım yapan fonlar.
İthalata kur-vergi freni
İthalat da tekrar döviz talebi yaratan nedenlerden. Döviz kurlarında yaşanan süratli yükseliş içeride ithal eserlerin fiyatlarına direkt yansırken enfl asyon üzerinde baskı yaratıyor. Kurlardaki artışla alım gücünde yaşanan azalma, ithal eserlere olan talebi azaltıyor. Öte yandan ithalat içerisinde değerli yer tutan cep telefonu üzere elektronik aygıtlara getirilen ek vergiler de yeniden ithalata fren yaptırıyor. Bu türlü olunca ithalat kaynaklı döviz talebi de azalıyor.
Kurlarda istikameti, yerli yatırımcı belirleyecek
Evet kurlar üzerinde kısa vadeli üst taraflı harekete neden olan gelişmeler şu kademede denetim altına alınmışa benziyor. Pekala yükseltmekte zorlanan dolar düşer mi? Bu sorunun karşılığı da döviz arzı kısmında. Döviz arzının en kıymetli kaynağı yabancı yatırımcı. Son yıllarda para ve sermaye piyasalarına yeni yabancı girişi olmazken direkt yabancı girişi de hayli azaldı. Özcesi döviz arzında raconu yerli yatırımcı kesiyor. Kur muhafazalı mevduat hesabının iki maksadı var. Birincisi TL’den dövize geçişi durdurmak, başkası de dövizleri TL’ye döndürmek. Birinci gayeye ulaşıldı. İkinci gayede ise birinci günlerdeki katılık artık yok.
13.8 milyar dolar çözüldü
Kur muhafazalı mevduat birinci olarak ferdî yatırımcılara yönelik uygulandı. 24 Aralık’ta 146 milyar dolar olan bireysellerin döviz hesapları, yeni eser açıklaması sonrası 1 haftada azalmak yerine 147 milyar dolara çıktı. Fakat kurumların da sisteme dahil edilmesi döviz hesaplarında çözülmeyi hızlandırdı. 24 Aralık’ta 239 milyar dolar civarı olan Döviz Tevdiat Hesapları’nın büyüklüğü 4 Şubat’ta 225 milyar dolara geriledi. Yani 1 ayda yaklaşık 13.8 milyar dolarlık bir döviz TL’ye döndü. Bu hesaplarda çözülmenin devam etmesi durumunda aşağı istikametli baskı yaşanabilir. Öte yandan yurtdışında yaşayan vatandaşların da Euro, dolar ve sterlin cinsi birikimlerini Türk bankalarında kur muhafazalı TL hesaplarına yatırmalarına yönelik hayata geçirilen Yuvam Hesabı uygulaması da yeniden arzı artırmayı hedefliyor.
Dolarda 13.23 TL düzeyi kritik
Dolar/TL paritesinin teknik tahliline bakıldığında, 8 Ocak’ta 14.30 TL düzeylerinden başlayan düşüş trendi sürüyor. Bu trendin direnç noktası ise yaklaşık olarak 13.70 TL düzeyleri. Bu düzeyin geçilmesi durumunda 13.73 TL düzeyi birinci yatay direnç noktası. Aşılması durumunda 13.90 TL direnci son derece kritik bir düzey. Çünkü bu noktanın üzerinde paritenin 14.30 TL düzeylerine kadar önünde çok kuvvetli bir direnç noktası bulunmuyor. Muhtemel geri çekilmelerde ise 13.23-13.45 TL dayanak bölgesi son derece değerli. Paritenin bu bölgenin altına gelmesi durumunda 13.03-12.80 TL düzeyleri orta dayanak noktaları olmak üzere birinci etapta 12.56 TL düzeylerine kadar gerileme durumu olabilir.
