Ekonomistlere nazaran ‘örtülü faiz artışı’
DUNYA.COM
Döviz kurlarında atak devam ederken, döviz mevduatının çözülmesi ve yastık altını iktisada kazandırmak maksadıyla sürpriz bir atılım geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, dövizin olası getirisine Türk lirası varlıklarda kalarak ulaşılabilmesini sağlayacak yeni bir aracın devreye alınacağını açıkladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kabine toplantısının akabinde yaptığı açıklamada “Tasarruflarını değerlendirirken kurdaki yükselişten kaynaklanan telaşlarını gidermek isteyen vatandaşlarımıza yeni bir finansal alternatif sunuyoruz. Bundan sonra hiçbir vatandaşımızın ‘kur daha yüksek olacak’ diye mevduatını Türk lirasından dövize geçirmesine muhtaçlık kalmayacak. Bu yeni araç şöyle işleyecektir; insanlarımızın bankadaki TL varlığını, mevduat karı kur artışından yüksekse bu getiriyi elde edecek. Kur getirisi mevduat karının üstünde ise ortadaki fark direkt vatandaşımıza ödenecek. Bu yarar stopaj vergisinden muaf tutulacak” diye açıkladı.
“Kurdaki köpüğün bir kısmını alır”
Kurdaki artışın devletin vatandaşa ödenmesini analistler ‘örtülü faiz artışı’ olarak yorumladı.
Bilgi veren analistler sistemin işleyişine ait detaylar şimdi açıklanmamış olsa da mevduat faizi kurdaki aylık yükselişin altında kaldığında TL mevduat sahiplerine ortadaki farkın ödenecek olmasının devletin TL faizini artırması manasına geldiğini belirtti.
Dövize olan talebin önünün kesilmesinin hedeflendiğini kaydeden analistler bu adımın kurdaki köpüğün bir kısmını alacağına da dikkat çekti.
Lakin bu yükün bütçeye kalmasının kimi faturalarının olacağını belirten analistler nakdî genişleme muhtaçlığı doğacağının bunun da enflasyonist bir baskı getireceğine de işaret ettiler.
Bu adımlarla daha fazla dolarizasyon ve enflasyonist risklerle karşı karşıya kalınacağına dikkat çeken uzmanlar alınan kararların kısa vadede tesirinin olacağını ve dövize çok talebi süreksiz olarak önünü kesebileceğini kaydetti.
“Maliyeti, Hazine üstlenecek”
Bilkent Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Burcu Aydın Özüdoğru DÜNYA’ya yaptığı değerlendirmede “Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan TL mevduatlara ödenecek olan faiz oranıyla döviz getirisi ortasındaki fark, piyasa tarafından örtülü faiz artışı olarak değerlendirildi. Paranın kıymeti olarak görülen faizin artmasıyla da açıklama sonrası TL’de süratli bir bedel artışı oldu. Mevduata ödenecek bu dolaylı faiz artışının maliyetini Hazine üstlenecek olarak anlıyoruz. Hazine bu yükü vergi gelirleriyle mi karşılar, ek borçlanmayla mı, yoksa Merkez Bankası tarafından para basarak mı? Her üç seçeneğin de maliyeti yüksek olur. Yeniden açıklamada ihracatçılara Merkez Bankası aracılığı ile ileri vadeli kur fiyatı verileceği ve kur farkının da ihracatçılara ödeneceği açıklandı. Bu açıklamadan Merkez Bankası’nın ihracatçılara piyasadaki forward fiyatlarının altında kur fiyatı vereceğini anlıyoruz. Bu da dolaylı olarak ihracatçılara verilen bir sübvansiyondur” diye konuştu.
Dolar ve euroda sert düşüş
Kabine toplantısı sona ermeden çabucak evvel yüzde 10’aşan yükeliş kaydeden dolar ve euro, Erdoğan’ın açıkladığı yeni düzenlemeler sonrası sert düşüş gösterdi. Açıklamalar öncesinde 18,3674 ile doruğundan süreç gören dolar/TL, konuşma sonrası süratle düşüşe geçti ve yüzde 22 kıymet kaybederek 14,2748’e kadar geriledi. Gün içerisinde 20 liranın üzerinde alıcı bulan euro ise 16.56’ya kadar indi.
