Eurodolar Piyasası

Eurodolar Piyasası

Bu yazıda eurodolar‘ın ne manaya geldiğini ve eurodolar piyasalarının nasıl çalıştığını kısaca açıklamaya çalışacağım.

Eurodolar, Amerika Birleşik Devletleri dışında tutulan ABD dolarıdır.  Eurodolar kavramındaki euro sözü, bu durumun birinci olarak  1950’li yıllarda Avrupa’da ortaya çıkmış olmasından kaynaklanmaktadır. Kimi müellifler bu durumun daha öncesinde ortaya çıktığını savunmaktadır. Kaynak.  Eurodolarlar, Amerika Birleşik Devletleri dışındaki bankalarda yahut banka şubelerinde tutulan teminatsız(garanti kapsamı dışında) ABD doları mevduatlarıdır ve para piyasası fonları, şirketler, yabancı merkez bankaları ve başka resmi hesaplar Eurodolar piyasasında faal borç verenlerdir.Kaynak 

Bu piyasa bazen offshore dolar piyasası olarak da isimlendirilmektedir.

Bizim için kıymetli olan bu piyasa eurodolar mevduatların nasıl yaratıldığıdır. İddia edeceğiniz üzere tekrar kolay bir klavye tuşuna basılarak bu eurodolarlar yaratılmaktadır.

Eurodolar yaratımı

Ama bu eurodolarların küçük bir sorunu vardır. Bu dolarlar için Amerikan Devletinin (FDIC) bir garantisi yoktur.  Ayrıyeten bu eurodolarların bankacılık sistemi içerisindeki hareketliliği, bu bankaların Amerikadaki muhabir bankalarının rezervlerinin değişmesi yoluyla gerçekleştirilir.

Eurodolar aktarımı

Diyelim ki;

Euro Bankasındaki müşteri, Euro Bankası II deki müşteriye eurodolar gönderecek;

1- Euro Bankasının ABD’deki muhabir bankasındaki(ABD X Bankası) mevduatı azalır münasebetiyle ilgili bankanın rezervi azalır.

2- Euro Bankası II’nin ABD’deki muhabir bankasındaki(ABD Y Bankası) mevduatı artar münasebetiyle ilgili bankanın rezervi artar.

3- Euro Bankası II’ deki müşterinin eurodolar hesabı artar hasebiyle birebir bankanın ABD Y Bankasındaki mevduatı artmıştır.

Not: Dünyaca ünlü bankaların Fed’de hesapları olduğu için bu süreç tek atılımda Fed’de bulunan rezervin artış yahut azalışıyla biter. Ve Fed’in borçlanma imkanlarından yararlanabilirler. Üstte bahsi geçen bankaların ise bu iki imkandan faydalanma durumları yoktur. İşte bu nedenle Fed, FIMA ve Swaplar yoluyla yabancı merkez bankalarına dolar sağlamaktadır. Bu sağlanan dolarlar, likidite krizlerinde yabancı merkez bankaları tarafından ülkelerindeki küçük bankalara borç olarak verilmektedir. Murau bu bahiste hoş bir çalışma yapmış.

Veriler yoluyla ilerleyelim.

Eurodollar borçları

BIS datalarına nazaran 2022 üçüncü çeyreğinde eurodolar kredilerinin tutarı  5.9 trilyon dolardır. Türkiye için bu bilgi 195 milyar dolar (bunun içinde dolar cinsinden tahvil ihraçları var. BDDK aylık bülteninde dolar cinsinden krediler 135 milyar dolar görünüyor) olarak görünüyor.

BIS takımı hazırladığı küresel likidite raporunda aşağıdaki grafiğe yer vermiş. Amerikan dolarının kıymeti düştükçe eurodollar kredilerinin arttığı görülüyor.

https://www.bis.org/statistics/rppb2301/intgraphs/ch1graphC1.htm

Doç.Dr VeriDelisi