“Kuruyemişte verimlilik artışı fiyatları düşürür”
Tüm Kuruyemiş Endüstrici ve İş Adamları Derneği (TÜKSİAD) Lideri Aykut Dinler, Türkiye’nin fındık, kayısı, Antep fıstığı, yer fıstığı, incir ve üzüm üretiminde global piyasada öne çıktığını kaydetti.
2021 yılı ile birlikte pandeminin azalmasıyla kuruyemiş tüketiminin olağana geri döndüğünü belirten Dinler, eser fiyatlarındaki artış nedeniyle tüketimde azalma eğiliminin gözlendiğini vurguladı.
TÜKSİAD olarak devletten beklentilerinin fiyat istikrarı, Türkiye’de yetişen eserlere tohum çalışması ve üretim konusunda istikrar sağlanması olduğunu kaydeden Dinler, “Tarım Bakanlığı’na çok iş düşüyor. Tohum ve fidan geliştirme konusunda önemli çalışmalar yapılması kaide. Fındık üretiminde yeni bahçelerde yapılan ıslah çalışmalarıyla dönümünde eskiye oranla 2 kat daha fazla eser alınabiliyor. Ayçekirdeğinde ise yeterli bir tohumla 2-3 kat artış sağlanabilir. Eserlerin verimliliklerini artırmayı başarabilirsek, fiyatları da düşürürüz.” dedi.
“Fiyat garantili alım kontratları firmaları iflasa sürüklüyor”
Gündemlerinin fiyat istikrarı olduğunu kaydeden Aykut Dinler, “Aynı eseri birebir fiyata alamıyoruz ve birebir fiyata satamıyoruz. TL’nin kıymet kaybı ve ihracata giden eserlerdeki görülen fiyat artışı fiyat istikrarının bozulmasına neden olan en değerli etkenlerdir. Bu durum iç piyasada eser tedarikini zorlaştırıyor.” diye konuştu.
Çiftçilerin 2022 yılında eseri kaça mâl edebileceklerini kestirim edemedikleri için bu yıl ürettikleri, sağlıklı besin olan kuruyemiş eserlerini piyasaya sürmekten çekindiğini söz eden Dinler, “Gübre, mazot, ilaç ve personellik masraflarının artması onları endişelendiriyor. Örnek verecek olursak fındık fiyatları arttığı halde eserlerini satmak istemiyorlar.” yorumunda bulundu.
Türkiye’de yıllık kişi başı ortalama 8-10 kilo kuruyemiş tüketiminin olduğuna dikkat çeken Dinler, şunları kaydetti: “Türkiye’de, yaklaşık bin tane toptan kuruyemiş ticareti yapan firma bulunmaktadır. Kesimde 30 bin kişi istihdam ediliyor. Türkiye’de 690 bin ton üretim, 25 milyar TL iç pazar büyüklüğüne sahip. Ayrıyeten, zincir marketlerin yıllık ölçü ve fiyat garantili alım mukavelesi yapmaları, fiyat geçişlerinde firmaları probleme düşürüyor hatta iflasa sürüklüyor. Koli, nakliye, ambalaj üzere yan masraflarında yüzde 100’ün üzerinde artması ile maliyet sorunu yaşanıyor.”
İhracat 4 milyar, ithalat 600 milyon dolar
Türkiye’de kuruyemiş bölümünün iç pazarda yaklaşık 25 milyar TL büyüklüğe ulaştığını kaydeden Aykut Dinler, 2021 yılının birinci 10 ayına bakıldığında 4 milyar dolarlık ihracat ve yaklaşık 600 milyon dolarlık ithalatın yapıldığını anlattı.
Dinler, 2022 yılında TL’nin kıymet kaybetmesi ile ihracatın artmasını, iç pazarda ise fiyatların yükselmesi nedeni ile ciro artışı beklenirken tonaj olarak azalış beklediklerini lisana getirdi.
