TAHLİL: Cari hesap derin bir açık konumunda ve rekora yakın…
Cari süreçler açığı Şubat ayında beklenenin daha üzerinde 8,78 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu biçimde cari açık Ocak’taki revize edilmiş 10 milyar dolar rekor açıktan gerilerken, Şubat 2022’deki 5,3 milyar dolarlık açık konumundan genişlemiş oldu. Ocak-Şubat cari hesap açığı 18,8 milyar dolar oldu (Ocak-Şubat 2022: 12,2 milyar dolar). Böylelikle on iki aylık cari açık Şubat 2023’te 51,9 milyar dolardan 55,4 milyar dolara yükseldi.
Cari süreçler açığında, ödemeler istikrarı tarifli dış ticaret açığının 10,4 milyar dolar gerçekleşerek belirleyici etkiyi yaptığını gözlemliyoruz. Hizmet dalı ise, çoğunlukla turizm gelirlerinden kaynaklanan 2,3 milyar dolarlık fazla verdi. Dış ticaret açığında hala yüksek ithalat artışı değerli bir rol oynamakta, gerçekten Şubat ayında da 29 milyar dolarlık bir ithalat gerçekleşmesi kelam mevzusudur. Şubat 2022’deki 26,2 milyar dolarlık ithalat ile karşılaştırıldığında, düşen güç fiyatlarına karşın bu alanda yüksek standartlar sürmektedir. Geçen yıl Rusya’nın Ukrayna’ya savaşının güç fiyatlarını yükseltmesi tesiri ve ihracatın da ithalatı bu ortamda yakalayamaması durumu varken, geçen yıl %85,5 düzeyini gören enflasyondan sonra altın ithalatı da sürükleyici bir güç olmaya başladı. Sarsıntılardan sonra altın ithalatını sonlandırmaya yönelik kimi düzenlemeler gelmekle birlikte, Şubat ayında mali olmayan net altın ithalatının 3,8 milyar dolar olarak gerçekleştiği görüldü.
Finansman tarafında Kasım ayında net DYY girişi 505 milyon dolar, portföy yatırımında 240 milyon dolarlık net giriş oldu. Pay senetlerinde net satış 185 milyon dolar olurken, borçlanma araçlarında ise 14 milyon dolarlık net alım yapılmıştır. Ocak ayında çıkışların kaydedilmesinden sonra, net kusur ve noksan yaklaşık 1 milyar dolarlık bir giriş gördü. Bu durum cari açığı finanse etmek için rezervleri üzerindeki baskıyı teoride hafifletse de, Merkez bankası rezervleri Şubat ayında 4,7 milyar dolar azaldı. Net yanılgı ve noksandan gelen girişler 2022’de cari açık finansmanında olağandan daha büyük bir tesir gösterdi.
Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı Mart ayı dış ticaret bilgileri ihracatın geçen yıla nazaran %4,4 artarak 23,6 milyar dolara çıktığını, dış ticaret açığının ise 8,6 milyar dolar düzeylerinde gerçekleştiğini ortaya koymuştu. İhracatın yine dirençli duruma geçmesi dış ticaret açığındaki genişlemeyi yavaşlatabilir, lakin seçim ve sarsıntı tesiriyle birlikte Şubat ayından sonra da cari açıktaki artış devam edebilir görünüyor. Yüksek enflasyon ortamının getirdiği talep tesiri ithalat tarafındaki olumsuz baskının devam etmesine neden olmakta, bu nedenle de cari açık yüksek bir artış göstermektedir.
Ekonomik model, olağanda lirayı zayıf tutarak ihracat artışı kanalıyla cari fazla yaratmak üzerine heyeti lakin başta güç fiyatları, daha sonra da artan enflasyon ve düşük faizin getirdiği fazla tüketim cari açığın derinleşmesine neden olmakta. Son devirde enflasyonu denetim etmek için lira stabil tutulmaya çalışırken, gerçek piyasa bedelinden uzaklaşan bir mahallî para ünitesi ihracat mallarında fiyat belirlemeyi zorlaştırmakta. Bu nedenle ihracat yeni bir kırılganlık ögesi olarak döviz kuru düzeyi ile de karşı karşıya kalmaktadır. Şu an stabil olan kura karşın, genel beklenti seçimlerden sonra önemli bir kur yükselişi olabileceği tarafında. Bu nedenle forward fiyatlar ile de makas artmaktadır.
Enflasyon konusundaki beklentimiz sene sonunda %50,4, ki bu da Merkez bankasının gayesinin 10 katı kadar. Seçime kadarki statüko büyüme ve tüketim orjinli olarak devam edeceğinden, enflasyon ve cari açık için Mart-Mayıs periyodunda bu olumsuz kompozisyon devam edebilir.
Kaynak: Dinamik Menkul Kıymetler Araştırma notu
