Düşük kur değil, istikrar bekliyoruz

Yener KARADENİZ / İmam GÜNEŞ

Evvelki gün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan ekonomik düzenlemeler, ihracatçılar ve birçok kesim temsilcisi tarafından olumlu karşılandı. Paket sonrası birinci beklenti fiyatların düşmesi tarafında olurken, bir başka beklenti ise öngörülebilir kur olarak öne çıktı. İstikrarlı ve istikrarlı bir kur bildirisi veren ihracatçı birlikleri temsilcileri, dolar kurunda 10’un altının ise tehlikeli olduğunu belirtti. Bölüm temsilcileri, perakendede dövize bağlı asıl düşüşün süratli tüketim eserlerinde gerçekleşmesini bekledikleri görüşünde birleşirken, lakin kelam konusu indirimlerin yavaş yavaş olacağını belirttiler. Öte yandan, döviz kurlarında yaşanan düşüş nedeniyle yem fiyatlarında yüzde 5-13 ortasında indirimi beraberinde getirdi. Evvelki gün açıklanan akaryakıt artırımları ise geri çekildi.

Güç Petrol Gaz İkmal İstasyonları Patron Sendikası (EPGİS) Lideri Fesih Aktaş:

“Cumhurbaşkanımızın açıklamalarının akabinde hesaplamalarımıza nazaran akaryakıt fiyatlarına kısa vakitte yansıyacak önemli bir düşüş bekliyoruz.”

İstanbul Hazır Giysi ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Lideri Mustafa Gültepe:

Evvelki gün açıklanan ekonomik önlem paketi açıklamasının akabinde kur değerli oranda aşağı geldi. Umuyoruz ki kur muhakkak aralıkta hem ithalatçı hem de ithalatçıyı öngörülebilirlik noktasında takviyeler. Tesirleri olumsuz değil şu an için. Fakat kurun durduğu yer kıymetli. 10’un altı ihracatçı için çok tehlikeli. Bir öteki beklentimiz ise hammadde tarafında. Hammddeye kurun tesirini anında yansıtanlar var. Onların da o artırımları kurun düşüşüne nazaran geri almalarını bekliyoruz. Kur üst çıkınca fiyat artıranların artık inince de süratli bir halde indirmesini bekliyoruz. Şu an için o denli bir müşahedemiz olmadı açıkçası.

Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya:

Akşamdan sabaha önemli şeyler değişti. Kur yüzde 25-30’dan fazla düştü. Lakin biz yurtiçi değil lakin ihracat eserlerimiz için yüksekten alım yaptık. Maliyet yaptık. Şu an zıt bir durumda kaldık. Bu süratli iniş çıkış bizi olağandışı formda kaygılandırıyor. İkincisi inanç ortamı sarsılmıştı. Bu ortam oturmadan istikrardan bahsedemeyiz. Orta ve uzun vadeyi görmek lazım. Daha düzgüne gidecek diye umut ediyoruz. Kur muhakkak bir düzeye oturmadan konuşmak sıkıntı. Bankalara döndüğünüzde Merkez Bankası’nın söylediği oranlar ile kredi alamıyoruz. 22’lerin altında kredi yok. Limitler 1 milyon TL ile sonlandırıldı. Nakit darboğazı var. Bu meselelerin da çözülmesini bekliyoruz. Son eser fiyatları inecek diye bir beklenti var. Biz giysi sanayicileri olarak önümüzdeki dönemin eserlerini aslında daha evvel yapmıştık. Hammadde fiyatları yüzde 100 arttı, personellik yüzde 50 arttı. Bunlar sabit duruyor. Kur artışını üretici aslında eserlere yansıtamamıştı. Şubat mart üzere yüzde 50 fiyat artışı beklentisi devam ediyor.

İstanbul Dokuma ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Lideri Ahmet Öksüz:

Döviz kurlarının denetimsiz bir biçimde artışı hepimizi rahatsız ediyordu. Bunun makul düzeylere inmesi gerekiyordu. Bundan sonraki süreçte kurun istikrarlı gitmesi çok daha kıymetli. İhracatçı istikrarlı ve istikrarlı bir kur ister. Kurun aşikâr bir mant aralığında gitmesine kıymet veriyoruz. Enfl asyona oranla artması en makul olanı. 10’ların altında bir kur vardı son 1 aylık süreçte 18’lere kadar çıktı. 1 aylık süreçte birçok şey o kurla fiyatlandı. Olağandışı maliyetlerle karşılaştık. Bu fiyatlandırmalardan sonra süratli aşağılara gelmesi de çok istek edilen bir şey değil. Bunun biraz aşağısı da olabilir lakin 10’ların altı tekrardan problem yaratır.

İstanbul Kimyevi Unsurlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Lideri Adil Pelister:

Bilhassa kimya bölümümüzde hammadde bakımından dışa bağımlı olduğumuzu düşünürsek kurun istikrarlı ve öngörülebilir olması bizim için değerli. ihracatçılarımızın sermayesini güçlendirecek finansmana ulaşması bakımından kıymetli buluyoruz. Enfl asyona tesirini ve fiyatlara yansımasını kurun istikrarına bağlı olarak lakin önümüzdeki üç aylık periyot sonunda görebileceğimizi düşünüyorum. Elbette beklentimiz fiyatların olması gereken makul seviyelere çekilmesi ve istikrarlı olarak devam etmesi.

Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel:

Olumlu bir gelişme olarak kıymetlendiriyoruz. En değerli olumlu tesiri fiyat artacak beklentisi kırıldı. Beklenti enfl asyonu oluşmuştu. Beşerler maliyetlendirme yaparken daima daha fazla maliyet ile yerine koyacağım beklentisi ile yüksek fiyatlandırma yapıyordu. Bunda dövizin tesiri çok yüksekti. Bu beklenti kırıldığı için bilhassa süratli tüketim eserleri başta olmak üzere fiyatlar geri gelmeye başlayacak. Bu çok süratli bir formda olmayacaktır.

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Lideri Tahsin Öztiryaki:

Cumhurbaşkanımızın açıkladığı ekonomik manifesto ile yeni bir periyoda girildi. Açıklanan yeni kararlarla birlikte dövizin geri gelmesi sevindirici. Hammadde fiyatlarının daha erişilebilir olacağını düşünüyoruz. Kurla ilgili garanti verilmesi çok kıymetli bir atılımdı. Belirsizlikleri düşünmektense önümüzü görebilmek bizi rahatlıyor. Çok müspet bir atılım oldu bizim için. Yalnızca ihracatçılar değil her kesitin yararlanacağı bir karar oldu. Müşterilere daha istikrarlı, öngörülebilir fiyatlar verebileceğiz.

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Lideri Mustafa Şenocak:

Biz ihracatçılar olarak her vakit stabil kurdan yana olduk. Bundan sonraki süreç büyük ehemmiyet taşıyor. Kurun ani yükseliş ve ani inişlere rağmen makul bir düzeyde olması bizleri çok rahatlatır. Bilhassa Cumhurbaşkanımızın açıklamış olduğu ihracatçıya kur muştusu bizleri rahatlatacak. İhracatçılar olarak ana amacımız olan ülke iktisadına katkımızı her vakit devam ettirme amacındayız. Kurun öngörülebilir ve sürdürülebilir bir halde devam etmesi herkes için güzel olacaktır.

ARMATÜR Derneği İdare Şurası Lideri Gökhan Turhan:

İhracatçı firmalarımıza sağlanan ileri vadeli kur sayısı fiyatlama sorununun önüne geçecektir. Pozitifl iğin kalıcı ve sürdürülebilirliğinin olması durumunda, son devirde yaşanan fahiş fiyat artışlarının da önüne geçilerek spekülasyondan kaynaklanan ekonomik istikrarsızlık azalacak, ekonomik aktörlerin geleceği öngörmeleri kolaylaşacaktır. Hükümetimizin kalıcı fiyat istikrarını sağlamak için hakikat stratejik ölçütler ve göstergeler temel alacağını, finansal sistem üzerinde risk faktörü oluşturan para ve kredi göstergelerinde de güzelleşmeler sağlanacağını düşünüyorum.

Mobilya Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Lideri Ahmet Güleç:

Mobilya dalında hammaddeye gelen artışlarda bir geri çekilme olmadı. Hammadde fiyatlarımız 1 yıldan bu yana artıyordu. Ayrıyeten minimum fiyattan ötürü personellik fiyatlarımız arttı. Hasebiyle mobilya fiyatlarında bir geri çekilme beklemiyoruz. Fakat umudumuz bundan sonra döviz kurunun bu düzeylerde kalıp hammadde fiyatlarımızın artmaması tarafında dedi.

İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Lideri Nazmi Durbakayım:

Dövizde ve borsayı süreksiz bir enstrüman olarak kullanıp parasını artıran yatırımcı sonrasında parasını gayrimenkule yatırıyor. Son bir aydır parasını bozduran gayrimenkule geliyordu. Son alınan kararda vatandaşın kaygısını giderdi. Hasebiyle gayrimenkule yine bir devinim getirecek. Zati mal da çok çok az. Hasebiyle daha fazla talep görecek önümüzdeki günlerde. Bizim fiyat artışlarımız daha çok tedarikten kaynaklanıyor. Artık materyal fiyatlarımızın da tıpkı hızla aşağı inmesini bekliyoruz. Lakin orda hala bir hareket yok. Lakin son alınan kararlar gereç fiyatlarımızın artış suratını kesecek. Bu durumunda rafl arda bekleyen projelerin inmesini sağlayacağını umuyoruz.

İtina Perakende Küme Lideri Cemal İtina:

Ekonomik önlem paketi sonrası kurda yaşanan düşüşün şu an için fiyatlara bir tesiri olmadı Esasen fiyat artışlarının ardındaki asıl sebep global ısınma ve salgının etkileriydi. Bundan sonraki periyotta market ayağında eserlerin fiyat artışlarını durdurur, gevşemeler olur. Bu gelişmeleri tedarik zincirinin de tertibe girmesi için bir fırsat olarak kıymetlendiriyoruz. Daha evvel fiyatlama yapılamıyordu. Artık fiyatlama yapma talihi oluşacak diye umuyoruz. Çabucak çabucak tüm eserlerde de bir gevşeme bekliyoruz. Katkı sağlar.

Zingat.com Ticari ve Satış Yöneticisi Eser Karaismailoğlu:

“Kurdaki yükselişe bağlı olarak kasım ayından sonra internet siteleri üzerinden yapılan yabancı görüntüleme oranları yüzde 6’dan yüzde 10’lara çıktı. Kurdaki sert yükselişler ve gerilemeler nedeniyle sitemizdeki ilanların sayısı son iki haftada yüzde 15 oranında daraldı. Alıcılar ve satıcılarda bu durumda beklemeye geçiyor. Fakat kurda yüksekten satış yapanlar ve doların stabil hale gelmesiyle bölüme kayışlar yine olacak. Bu da satış trafiğini artıracak” diye konuştu.

Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) Koordinatör Lideri Baran Çelik:

Kur muhafazalı TL mevduat eserinin devreye alınmasını ihracatçılar olarak memnuniyetle karşılıyoruz. Son aylarda döviz kurunda oluşan sıhhatsiz fiyatın ve volatilitenin tahlili için atılan çok faydalı bir adım olarak görüyorum.

TOBB İklimlendirme Meclisi Lideri Zeki Poyraz:

Dalımız için olumlu bir gelişme. İnşallah daha da yeterli olacak. İç satışlara ve ihracatta olumlu istikamette etkileyecek. İstikrarın sağlanması için olumlu bir adım oldu. TL’ye itimadın artacağı bir gelişme oldu.

TOBB Besin Sanayi Meclisi Lideri Necdet Buzbaş:

En kıymetli gelişme istikrara yine dönüş oldu. Sonuçta kurulacak inanca dönüş var. Besinde global emtiada yaşanılan artışların yurt içinde maliyet hareketliliği işletmelerin sermayesini ziyana yol açıyordu. Yurtdışından yansıyan fiyat artışların orta vadede yapılmasında yarar var.

Türkiye Genç İşinsanları Derneği Lideri Nilüfer Çevikel:

Kelam konusu enstrümanın yarattığı itimat ortamıyla ileriye dönük plan yapmak kolaylaşacağından bilhassa endüstriciler için olumlu yansımaları olacağını düşündüğümüz bu aksiyonun hayata geçirilmesi memnuniyet verici. İş dünyası olarak dövizdeki volatilite nedeniyle öngörülemez bir ortamın oluşmasının yol açtığı zorlukları sıklıkla lisana getiriyor, aktif çaba adımları beklediğimizi sık şık lisana getiriyoruz. Taleplerimizin bu noktada olumlu karşılanması; üretim, yatırım ve ihracat odaklı sürdürülebilir büyüme hedefl eri doğrultusunda vereceğimiz katkıyı artıracaktır. Bu süreçte döviz kurlarında volatilitenin düşmesi, özellikle ihracatçı için kritik ehemmiyet taşıyacaktır. Faizkur sarmalını aşma yolunda ülkemizin bu güçlü süreçten en az hasarla çıkacağına ve daha da güçleneceğine inanıyoruz.

Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası (SATSO) İdare Heyeti Lideri Akgün Altuğ:

“Yapılan açıklamalar piyasalardaki tesirini kısa müddette müspet olarak göstermiştir. Kur oranlarındaki değişimlerin, üretime, istihdama, yatırıma mani olmayacak biçimde tekrar şekillenmesi amaçlanmıştır. Yaşanan sürecin devamı, yatırım konusunda yeni bir devrin habercisi olacaktır. Gelişmeler yalnızca para siyasetiyle sonlu kalmayarak iş dünyasına ihracat, finansmana ulaşma, istihdam oluşturma ve üretme, yatırım manasında dayanakları de kapsamaktadır. İlerleyen vakitlerde da iş dünyasının beklentileri tarafında atılacak adımların devam etmesiyle ülke iktisadı büyümeye devam edecektir.”

Beyanname değişikliğine gümrüklerden ret yanıtı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın pazartesi akşamı açıkladığı ekonomik manifestonun akabinde düşen kur sonrası birtakım ihracatçılar verdikleri gümrük beyannamelerini düşük kurdan yenilemek istedi. Bilhassa ithal edilen ham unsurlardan kar etmek isteyen firmaların bu talebi gümrükler tarafından kabul edilmedi. DÜNYA’ya görüş veren ihracatçılar, gümrük yönetimi tarafından verilen kararın hakikat olduğunu söylediler. Gümrüklerin günlük kur hareketlerine nazaran hareket etmediğini belirten ihracatçılar, “Kur daha fazla yükselseydi bile gümrüklerin yansısı tıpkı olacaktı. Gümrükte kur farkından oluşan ziyanlar da karlar da firmalara ait” dediler. İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği (İGMD) Lideri Serdar Keskin, “Gümrüklerin işleyişi kanuna tabidir. Bu talebin uygulanması için hasebiyle kanun değişikliğine muhtaçlık vardır. Gümrükteki memur devletin memuru. Yürürlükteki mevzuatı uygulamak zorunda. Memurlar, döviz kurlarının hareketliliğine değil mevzuatı bakmak durumunda” diye konuştu.