Bayanlar da yer altına girdi, baret taktı madenciliğe başladı

Madencilik denilince, toplumun büyük bir kesiti bu mesleği yalnızca erkeklerin yapabileceğine inansa da bu algı her geçen gün yıkılıyor. TÜPRAG Metal Madencilik de, bu algının yıkılması için değerli adımlar atıyor. Tüm lokasyonlardaki bayan çalışan sayısında 2020 yılından bu yana yüzde 41.5 oranında artış gerçekleştiren TÜPRAG, yüzde 7.2 seviyesindeki bayan çalışan oranına sahip. TÜPRAG bu manada bayan istihdam oranıyla madencilik dalında de öncü. Erkek hükümran dallardan biri olan madencilik alanında istihdam ettiği bayan çalışanlarla fırsat eşitliğini benimseyen TÜPRAG, alışılagelmişin tersine iş gücü çeşitliliğinin bir kesimi olan bayan emeğini madencilik kültürünün değerli bir kesimi haline getiriyor.

Madencilik faaliyetlerinin “cinsiyetten bağımsız” gerçekleştirilebileceğine dair farkındalık yaratılması açısından kıymetli bir örnek oluşturan TÜPRAG’da, Türkiye’nin birinci bayan yeraltı vardiya amiri, birinci ve tek bayan kaya kamyonu operatörü ile jeoloji ve maden mühendisleri bulunuyor.

Milliyet gazetesinden Çiğdem Yılmaz, TÜPRAG’da çalışan ve kendi alanlarında birinci ve tek olan bayanlar ile konuştu. Gülsüm Demir (34), 2017 yılında bu yana Türkiye,’nin birinci bayan vardiya amiri olarak 11 yılı aşkın müddettir dalda yer alıyor.

Demir, şunları söyledi:

“Kurumda sekreter olarak çalışırken mühendis olmaya karar verdim. Lisansımı ikinci öğretim olarak tamamladım, bu beş yıllık eğitim sürecinde tıpkı vakitte kurumdaki işime de devam edebildim. Bu manada kurumum fedakârlık gösterip gerek mesai saatlerinde gerekse ulaşım hususlarında takviyelerini esirgemedi, bu sayede madencilik kesiminde bayan olarak birincilere imza atma fırsatım oldu.

İş dünyasındaki cinsiyetçi yaklaşımların geçmişte kaldı. Günümüzde bayanlar her kesimde disiplinli ve özveri çalışma anlayışıyla artı kıymet yaratıyor. Ataerkil bir toplumda erkek hükümran bir iş kolunda misyon yapıyoruz. Bayanların her dalda daha disiplinli ve özverili çalıştığı kanaatindeyim. Ülkemizde cinsiyete nazaran meslek yok bayanlar her alanda olmalı.

“TÜM KESİMLERDE BAYAN POPÜLASYONU ARTMALI”

Kadınlara fırsat verildiğinde etrafını ve işini başarılı bir formda organize ettiğini görmekteyiz. Ülkemizde madencilik alanında bir bilgi kirliliği var, madencilik kültürü olmadığından bir şuur de yok maalesef. Burası kesime yönelik algıların kırılması konusunda kıymetli bir misyon üstlendi, bizler de birinciler olarak çeşitli zorluklar yaşasak da bizden sonra gelen hemcinslerimiz için yol açtık. Yalnızca madencilik alanında değil tüm dallarda bayan popülasyonunu artırmamız gerekiyor, ülkemizin en çok buna muhtaçlığı var”

Türkiye’deki birinci yeraltı amirlerinden biri de Ayşegül Çoban Beşir (38). Beşir, “İnsanı, bilgi ve birikimi önceleyen bir kurum bünyesinde erkek ya da bayan olmanın farkı yok. Kurumumuzun çalışanlarını bayan ya da erkek olarak değil de işinde ehil mühendisler olarak değerlendirmesi ve gelişime her vakit açık olması bize meslek manasında daha özgür bir çalışma alanı sağladı” dedi.

Beşir konuşmasına şöyle devam etti:

“Ancak bayan madenciler olarak toplumsal etraf baskısıyla çaba etmek zorunda kalıyoruz. Mesleğime ait reaksiyon ve ters bakış açıları genelde aile ve toplumsal çevrelerden geliyor. ‘Kadın başına ne işin var yerin metrelerce altında’ telaffuzları pek çok bayan meslektaşımın karşılaştığı durum. Bu reaksiyonlara karşılığım, ‘Bir maden mühendisi olarak yerin altı ya da üstü fark etmeksizin ülkemin yeraltı zenginliklerini tekrar bu ülkenin hizmetine sunmak zorundayım. Zira bunun için eğitim aldım’. Dünyada bayan madenciler kesimin yüzde 17’sini oluşturuyor, ülkemizde ise bu oran çok daha düşük seviyede”

“KADINLAR ELENEREK SİSTEM DIŞINDA TUTULUYORDU”

Jeoloji vardiya amiri olarak TÜPRAG’da 5 yıldır çalışan Leyla Kılıç (30), şunları söyledi:

“İlk periyotlar operatör arkadaşlarımız erkek mühendislerle konuşurken daha rahatken benimle konuşurken görece hitap etme konusunda bile zahmet çekiyordu. ‘Şef’ deyip dememe konusunda bile duraksadıklarını fark ediyordum. Birine soru sorduğumda karşılığı bana vermek yerine yanımdaki erkek meslektaşıma veriyorlardı. Yapılan yahut yapılacak bir iş hakkında görüşürken ortamda öbür erkek mühendis varsa benim yerime onunla muhatap olduklarını gözlemliyordum.

Sektördeki iş veren firmalar da işçi alımı yaparken maalesef direkt belirtmese bile dolaylı olarak bayanları eleyerek sistemin dışında tutuyordu. Kurumdaki ikinci yılımda bir takım arkadaşımız ‘Şef bu türlü sıkıntı olmuyor mu?’ diye sordu. Nasıl yani dediğimde, ‘Böyle bayan başına hem yeraltı hem vardiyalı çalışmak güç değil mi? dedi. Bu soruyu yakın etrafım dahil çok kişi soruyor. Bayan erkek ayrımı yapılmaksızın istenildiğinde her işin üstesinden gelinir.

“İŞ DÜNYASINDA EŞİTLİKTEN YANA SİYASETLER OLMALI”

Sadece madencilik üzere erkek hükümran dallarda değil, birçok bölümde bayan çalışan ya da erkek çalışan diye ayrışmadığımız, iş ilanlarında erkek-kadın ayrımını görmediğimiz, bayanlar olarak ‘Biz de buradayız’ sloganlarına muhtaçlık duymadığımız, bayan çalışan sıfatıyla değil mesleğimizle ve yaptığımız işlerle anıldığımız ve tüm bunların olağanlaştığı günlere yaklaştığımızı umut ediyorum.”

Araştırma jeolojisi departmanında vazifeli tek bayan jeolog olan Manolya Kurbaseviç (24) şunları aktardı:

“Madencilik bölümünde genel olarak bayan sayısı az lakin kurumumuzun bayan popülasyonun arttırılması yönelik siyasetleri ile burada nitekim cinsiyetten güçlü bayan istihdamı yaratılıyor. Bu nedenle şanslıyız diyebilirim. İş dünyasında eşitlikten yana siyasetleri olmalı. İş dünyasında eşitlikten yanayım. Yaptığımız iş konusunda fikir sahibi olmayanlar çeşitli ön yargılarla reaksiyon gösterebiliyorlar. Halbuki, ömrün ya da hayatta olmanın bir cinsiyeti yok, herkes her işi layığıyla yapabilir. Hem kim demiş madencilik erkek işi, bu algı yıkılacak.”

patronlardunyasi.com