Kur muhafazalı TL mevduatta mevzuat arttan gelecek

Hüseyin GÖKÇE

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın pazartesi günü duyurduğu kur muhafazalı TL mevduat uygulaması fiilen başladı. Kamu bankaları evvelki gün müşterilerine eseri kullandırmaya başlarken özel bankalarda da dün satış başladı. Kamuoyunda oluşan birçok soru işareti dün netleşirken, uygulamaya ait mevzuat konusunda ise tartışmalar sürüyor. Merkez Bankası, DTH’ı bozdurarak TL’ye dönecekler için bildiri çıkardı. Fakat Hazine ve Maliye Bakanlığı şimdi ikincil mevzuatı oluşturmadı. Uzmanlara nazaran Hazine’nin kur farkı maliyetini üstlenebilmesi için öncelikli olarak yasal düzenlemeye gereksinim var. Akabinde da bildiri yahut uygulama yönetmeliği üzere ikincil mevzuatın çıkması gerekiyor.

Para piyasalarında dövize yöneliş trendinin aksine dönüştürülmesi hedefiyle gündeme getirilen kur muhafazalı TL mevduat sisteminin birinci günleri, bankalar ve müşterilerin mevzuyu manaya eforlarıyla geçiyor. Sisteme ait mevzuat da şimdi tam olarak çıkarılmadığı için, başlardaki soru işaretlerinin değerli bir kısmı giderilse de kritik kimi hususlar şimdi netliğe kavuşmuş değil.

Merkez için bildirim kâfi

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın birinci duyurusunun akabinde salı günü Hazine ve Maliye Bakanlığı evvel yazılı bir açıklama yapmış, akabinde da Bakan Nureddin Nebati akşam TRT yayınına katılarak sistemin başladığını duyurmuştu. Birebir gece Merkez Bankası 21 Aralık’tan itibaren geçerli olmak üzere bir bildirim yayınladı. Yürürlükteki 1211 sayılı Merkez Bankası Kanunu’nun 4’üncü unsurunun g bendinde, bankanın misyonları ortasında “Finansal sistemde istikrarı sağlayıcı ve para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici önlemleri almak” sözü yer alıyor.

Bu bildirim uyarınca Döviz Tevdiat Hesapları, Merkez Bankası’nın her gün açıklayacağı kur üzerinden TL’ye çevrilecek ve bankaya yatırılacak. Daha doğrusu, bankalardaki DTH hesapları Merkez Bankası’na satılacak, bunun karşılığındaki para da Merkez Bankası tarafından ilgili müşterinin hesabına yatırılacak.

Merkez Bankası’nın bu yetkisine karşın, Hazine’nin kur farkını ödeyebilmesi için bunun ilgili yıl bütçesine konulması gerekiyor. DÜNYA’ya bilgi veren kaynaklar 2022 yılı bütçe kanunun TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildiğine dikkat çekerek, ödeme yapılabilmesi için bir ek bütçeye gereksinim olduğunu -aktardılar.

Kur muhafazalı TL mevduatını içeren uygulama 22 Aralık prestijiyle başladı. Bu kapsamda muhtemel kur farkı ziyanı oluşması halinde birinci ödeme 22 Mart 2022 tarihinde yapılacak. Kaynaklara nazaran bu hususta 2022 yılı bütçesine ödenek konulması için bir ek bütçe kanunun çıkarılması kaide.

Merkez Bankası hem alış hem satış kuru açıkladı

Merkez Bankası’nın 21 Aralık tarihli yinelenmiş Resmi Gazete’de yayınlanan bildirisinde, uygulama kapsamında hesaplamanın her gün 11’de açıklanacak döviz alış kuru üzerinden hesaplanacağı kararı yer alıyor. Banka bu kapsamda birinci kur listesini dün yayınladı. Fakat liste, açıklanan uygulamayla uyuşmayan iki öge içeriyor. Bildirinin 4’üncü unsurunun birinci fıkrası, Merkez Bankası’nın fark ödemesi yapacağı kurları; dolar, Euro ve Sterlin ile sınırlıyor. Fakat açıklanan kur listesinde ise Kuveyt Dinarı, Avustralya Doları dahil olmak üzere 22 ülkenin para ünitesi yer aldı. Ayrıyeten bu sistem yalnızca bir fiyat belirlenmesini öngörmesine karşın, Merkez Bankası hem alım hem de satım fiyatını içeren bir liste yayınladı.

Kamudan sonra özel bankalar da devrede

Kamu bankaları evvelki gün itibariyle kur muhafazalı TL mevduat eserini müşterilerine sunmaya başladılar. Dün de sistemini oluşturan özel bankalar da eserin satışına başladı. Bankacılık kaynaklarından alınan bilgiye nazaran birinci iki günde vatandaşların esere ait sorularının cevaplandığı başlayacak kampanyalarla birlikte önümüzdeki günlerde ilginin ivme kazanması bekleniyor. Birtakım özel bankaların da bugünden itibaren sisteme entegre olması öngörülüyor.