Nisan PMI 51.5, imalat sanayi güç kazanıyor
Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve muteber referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Nisan 2023 devri sonuçları açıklandı. Eşik kıymet olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, mart ayında 50,9 olan manşet PMI, nisanda 51,5’e yükselerek üst üste dördüncü ay eşik bedel 50,0’nin üzerinde gerçekleşti.
Böylece bölümde Aralık 2021’den bu yana en bariz düzgünleşme kaydedildi. Nisan ayında birçok firma, talep şartlarındaki güçlenme sonucu yeni siparişler ve üretimde artış bildirdi. Kimi anket iştirakçileri, şubat ayındaki zelzelenin akabinde devam eden toparlanma nedeniyle iş yüklerinin arttığını belirtti.
Bunlara ek olarak, toplam yeni işler, yeni ihracat siparişleri ve üretimdeki artışlar mart ayına nazaran daha süratli gerçekleşti. Üretimdeki genişleme son 20 ayın en yüksek oranında kaydedildi.
Deprem tesiri sürüyor
Hem yeni siparişlerdeki artış hem de sarsıntı kaynaklı aksamalar, birikmiş işlerin son 14 ayda birinci defa artmasına yol açtı. Nisanda zelzeleye bağlı aksamaların direkt gözlendiği en önemli alan tedarik zincirleri oldu ve firmalar ham unsur temininde yaşanan zorlukların devam ettiğini bildirdi. Teslimat müddetlerinde üst üste dördüncü ay artış görüldü. İmalatçılar iş yüklerindeki artış nedeniyle satın alma faaliyetlerini yaklaşık bir buçuk yıldır birinci defa artırdı. Buna karşın teslimatlarda ortaya çıkan gecikmeler girdi stoklarının artmasına mahzur oldu.
EYT istihdamı vurdu
Bazı firmalar ikinci çeyreğe çalışan sayılarını artırarak başladı. Bununla birlikte, erken emeklilik yasasının yürürlüğe girmesinin akabinde gerçekleşen işten ayrılmalar, istihdamın çabucak hemen yatay seyretmesine yol açtı. Ham unsur maliyetlerindeki yükseliş ve liradaki zayıflığa bağlı olarak girdi fiyatlarındaki keskin artış Nisan ayında da devam etti. Yeniden de enflasyon oranı, yıl başından bu yana en düşük seviyeye geriledi. Birtakım firmalar bu gelişmeyi güç fiyatlarındaki düşüşe bağladı. Misal formda, en son eser fiyatlarındaki artış da Ağustos 2022’den bu yana en düşük oranda gerçekleşti.
Andrew Harker’ın değerlendirmesi
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Türk imalat bölümündeki toparlanma nisan ayında ivme kazandı. Yeni siparişler ve üretimdeki artışların güçlenmesi, satın alma faaliyetlerinin tekrar büyümeye geçmesini sağladı. Firmalar her ne kadar istihdamı artırmaya çalışmış olsalar da emekliye ayrılmalar bunun önünde pürüz oluşturdu. Şubattaki sarsıntının tesirleri, bilhassa tedarik zincirleri ve firmaların gereç temininde yaşadığı zorluklar üzerinden Nisan ayında da devam etti. Buna bağlı olarak birikmiş işler uzun bir azalış devrinin akabinde tekrar artmaya başladı.”
Takip edilen 10 dalın birçoklarında enflasyon marta nazaran sürat kaybetti
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI nisan ayı raporuna nazaran, şubat ayındaki zelzelenin akabinde kimi dallar çok güçlü toparlanma eğilimi gösterirken, kimileri ise yeni sipariş alma ve üretim hacmini artırma konusunda zorluk yaşamaya devam etti. Takip edilen tüm dallarda girdi maliyetleri nisanda artmaya devam etmekle birlikte bunların birçoklarında enflasyon mart ayına nazaran sürat kaybetti.
Martta olduğu üzere nisanda da üretimin artış gösterdiği kesim sayısı altı oldu. Öte yandan, anket kapsamındaki kesimler bariz biçimde farklı eğilimler sergiledi. Kara ve deniz taşıtları ile ana metal sanayiinde toparlanma sürat kazandı ve üretimde güçlü genişleme kaydedildi. Buna karşılık, başta ağaç ve kağıt eserleri ile giysi ve deri eserleri olmak üzere kimi öteki bölümler kuvvetli faaliyet şartlarıyla müsabakaya devam etti.
Üretimdeki tabloya emsal halde, yeni siparişler dalların yarısında artış gösterdi. Yeni siparişlerde en güçlü artış ana metallerde, en keskin yavaşlama ise ağaç ve kağıt eserleri kesiminde kaydedildi.
Nisanda kesimlerin çoğunluğu istihdamını artırırken başkaları ise erken emeklilik yasasının yürürlüğe girmesinin akabinde birtakım çalışanların işten ayrılması nedeniyle işgücünü genişletmekte zorlandı. İstihdamdaki en güçlü büyüme kimyasal, plastik ve kauçuk kategorisinde kaydedildi ve bu kesim çalışan sayısını son 16 ayın en yüksek suratında artırdı. Yeni siparişlerin durağan seyrettiği kesimlerde ise istihdam daha zayıf bir görünüm sergiledi.
Takip edilen 10 kesimin tamamında girdi fiyatları nisan ayında artmaya devam etse de bunların büyük kısmında enflasyon sürat kesti. Girdi maliyetlerindeki en bariz yükseliş giysi ve deri eserlerinde yaşanırken, en ölçülü artış ise kimyasal, plastik ve kauçuk bölümü firmalarında gerçekleşti. Hem yurt içi talepte hem de rekor artış sergileyen yeni ihracat siparişlerinde gözlenen güçlü seyrin fiyatlandırma gücünü desteklemesi sonucu, satış fiyatlarında en süratli artış kara ve deniz taşıtları bölümünde kaydedildi.
Nihai eser fiyatlarının düşüş kaydettiği tek bölüm, kimyasal, plastik ve kauçuk eserleri oldu. Şubat ayındaki sarsıntıya bağlı olarak girdi temininde yaşanan sıkıntılar, takip edilen kesimlerin yarısında teslimat müddetlerinin Nisan ayında da artmasına yol açtı. En besbelli bozulma, iş yükündeki artış nedeniyle girdi talebinin keskin bir formda yükseldiği kara ve deniz taşıtlarında gerçekleşti.
Foreks, S&P Küresel PMI websitesi
