KONDA-İklim Haber: İklim Kaygısı En Yüksek Seviyesinde!

İklim Haber ve KONDA Araştırma tarafından gerçekleştirilen “Türkiye’de İklim Değişikliği Algısı ve Güç Tercihleri 2022” araştırması, Türkiye’de her 10 bireyden sekizinin iklim değişikliği için tasa duyduğunu ortaya koydu. Araştırmaya nazaran her üç şahıstan biri etraf ve iklim siyasetlerinin oy tercihlerini etkilediğini söylerken, Türkiye’nin iklim değişikliğiyle gayrette kâfi uğraş göstermediğini düşünenlerin oranı ise %82.

Anket çalışmasının öne çıkan sonuçlarına nazaran;

– Toplumun %83’ü iklim değişikliği için telaşlı olduğunu belirtiyor. Bu oran, beş yıldır yapılan araştırmalardaki en yüksek telaş seviyesi.

– Her üç şahıstan biri parti yahut adayların etraf ve iklim konusundaki siyasetlerinin oy tercihlerini etkilediğini söylüyor.

– Toplumun %82’si Türkiye’nin iklim değişikliğiyle çabada kâfi efor göstermediğini düşünüyor.

– Her 10 şahıstan 9’u Türkiye’nin en az Avrupa kadar iklim değişikliğiyle çaba için gayret göstermesi gerektiğini tabir ediyor.

– Her üç bireyden ikisi iklim değişikliğinin sebebini orman kayıpları olarak görüyor.

– Görüşülen bireylerin en çok karşı çıktığı güç kaynakları nükleer güç ve kömür santralları olurken, en çok tercih ettiği kaynaklar ise güneş ve rüzgar gücü.

İklim Haber ve KONDA Araştırma, Türkiye kamuoyunun iklim değişikliği algısını ölçmek ve giderek derinleşen iklim krizi hakkındaki görüşlerini öğrenmek için 2018’den beri her yıl tekrar ettiği anket çalışmasını bu yıl daha kapsamlı gerçekleştirdi. Türkiye çapında 2252 şahısla telefon görüşmesi yapılarak gerçekleştirilen anket, iklim krizinin tesirlerinin ve alınması gereken tedbirlerin Türkiye’deki algısına, toplumun güç tercihlerine, iklim değişikliğiyle gayrete bakış açısına ve bu kapsamda toplumun taleplerine odaklanıyor.

Kasım 2022’de görüşülen her 10 şahıstan sekizi iklim değişikliği konusunda kaygılı olduğunu söz ediyor. Bu, 2018’teki birinci araştırmadan bu yana ölçülen en yüksek oran. Kaygı düzeyi ömür üslubu yahut dini inançlara nazaran kayda kıymet bir değişim göstermezken, eğitim düzeyi arttıkça telaş düzeyinin de arttığı gözlemleniyor. Tıpkı vakitte, araştırmaya katılanların %78’i iklim değişikliğinin insan faaliyetlerinin sonucunda ortaya çıktığını belirtiyor. Toplumun yalnızca %2’si iklim değişikliği diye bir şey olmadığını düşünüyor.

Bu yıl ankete eklenen “Partilerin/adayların Çevre/İklim/ Güç konusundaki siyasetleri oy tercihinizi etkiliyor mu?” sorusuna her üç bireyden biri parti yahut adayların etraf ve iklim konusundaki siyasetlerinin oy tercihini etkilediği yanıtını veriyor. Çalışmaya nazaran, eğitim düzeyi arttıkça, “çevre ve iklim konusundaki siyasetler oy tercihimi etkiler” karşılığını verenlerin oranı artıyor.

Toplumun %39’u Türkiye’nin iklim değişikliğiyle çabada hiç uğraş göstermediğini düşünürken, %43’ü de bir uğraş gösterdiğini ancak kâfi olmadığını belirtiyor. İştirakçilere Türkiye’nin iklim değişikliğiyle çaba için ne kadar efor göstermesi gerektiği sorulduğunda ise, soruya karşılık verenlerin %62’si Avrupa’dan daha çok gayret göstermesi gerektiğini söylerken, %28’i en az Avrupa kadar gayret gösterilmesi gerektiğini işaret ediyor.

Her üç bireyden ikisi, iklim değişikliğinin sebebini orman kayıpları olarak görüyor. Bu oranın, iklim değişikliğine karşı tasa seviyesi ortada olanlarda bile yüksek olduğu görülüyor. Görüşülen şahısların %40’ı petrol, gaz ve kömür üzere fosil yakıtların iklim değişikliğine sebep olduğunu söylüyor. İştirakçilerin %33’ü ise iklim değişikliğine kömürlü termik santralların neden olduğunu söz ediyor.

Son üç araştırmada, bireylerin “Türkiye iklim değişikliğine karşı ne yapmalı?” sorusuna en yüksek oranda verdiği karşılık ‘yeşil alanları korumak’ oluyor. Kişisel gayrette en çok öne çıkarılan seçenek ise ‘ağaç dikmek’. İkincisi ise güneş ve rüzgardan üretilen elektriği kullanma talebi.

Araştırmaya katılanlar eğitim, hayat biçimi ve dindarlık düzeyi fark etmeksizin son yıllarda sistemsiz hava olaylarının arttığı tarafında mutabık. Mayıs 2019’dan bugüne yapılan araştırmalarda iklim değişikliğini çok hava olaylarının sebebi olarak görenlerin oranı %89’a çıkmış durumda.

En Çok Karşı Çıkılan Güç Kaynağı Nükleer, En Çok Tercih Edilen ise Güneş

Türkiye’de toplumun büyük bir kısmı Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile şiddetlenen güç krizinden ve rekor kıran kömür, petrol ve doğalgaz fiyatlarından etkilenmemek için güneş gücüne ve rüzgar gücüne yatırım yapılmasını istiyor. Karşılıklar şahısların yerleşim yerine nazaran incelendiğinde en çok kırda yaşayanlar güneş ve rüzgar yatırımı yapılsın istiyor. Görüşülen şahısların en çok karşı çıkacaklarını söyledikleri güç santralları nükleer güç ve kömürlü termik santrallar olurken, en çok tercih ettikleri güç kaynakları ise güneş ve rüzgar oluyor. Birebir vakitte toplumun %76’sı ‘daha fazla kömür madeni açılmamalı’ diye görüş belirtirken, ‘kömür yerine etrafa daha az ziyan veren güç kaynaklarını tercih etmek gerekir’ diyenlerin oranı son bir yılda %66’dan %79’a çıkıyor.

Geçen yıla nazaran bu yıl da, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı 2053 yılı için net-sıfır karbon emisyonu gayesi hakkında bilgisi olanların oranı birebir kalırken, bu maksadı onaylayanların oranı %27 artarak %63’e çıkmış durumda. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamasını en çok onaylayanlarsa sofular ve Dindar Muhafazakârlar. Ayrıyeten, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu açıklamasından haberi olmayanların %58’i bu amacı yeniden de onaylıyor.

Araştırma sonuçlarını değerlendiren İklim Haber Yayın Yönetmeni Dr. Barış Doğru, Türkiye toplumunun iklim krizi konusunda kestirim edilenin üzerinde bir farkındalığa sahip olduğunun altını çiziyor: “Türkiye halkı iklim değişikliğinin varlığını inkar etmiyor (%98); iklim değişikliğinin insan tesiriyle olduğunu düşünüyor (%78); iklim değişikliğinden kaygı duyuyor (%83). Ve bu oranlar her yıl nizamlı olarak artıyor. ABD’li yahut Almanyalı bir etraf ve iklim savunucusu bu oranlara sahip bir halkın kesimi olmak için can atardı. Fakat öte yandan bu ülkede hâlâ termik santral inşa ediliyor; termik santrallarda kullanmak üzere linyit üzere kalitesiz bir kömürü çıkarmak için en kıymetli ormanlar yıkıma uğruyor; üstelik bu farkındalık seviyesine göre tüm bunlara verilen reaksiyon çok hudutlu. Ortada çevre-iklim-enerji siyasetlerini mantıklı ve manalı bir biçimde harmanlayarak tutarlı bir politik telaffuz oluşturma konusunda değerli bir eksiklik olduğunu rahatça söyleyebiliriz. Önümüzdeki periyotta, toplumsal cinsiyet ile birlikte çevre-iklim-enerji mevzularının politik tartışmalara ve rekabete damgasını vuracağını söylemek kahinlik sayılmaz herhalde.”

Anketin sonuçlarını yorumlayan Prof. Dr. Murat Türkeş ise, “Çalışmanın, genel olarak toplumun iklim değişikliği bilim kültürü seviyesinin geliştirilmesi ve artırılmasının yanı sıra, iklim değişikliği ve şiddetli/aşırı hava ve iklim olayları ve afetleri algısının anlaşılması açısından kıymetli sonuçlar ürettiği açık. Ayrıyeten bu sonuçlar, kamu kurum ve kuruluşları ve üniversiteler ile sivil toplum kuruluşlarının ve basının, hem iklim değişikliği ve bağlantılı bahislerde toplumsal ilerlemeyi, farkındalığı ve sorumluluğu artırmak, hem de iklim değişikliği savaşımı, iklim değişikliği direngenliği, etkilenebilirlik ve ahenk vb. mevzularında yapacaklarının daha gerçek ve maksat odaklı olabilmesi için ihtiyaç duyulan pek çok değerli bilimsel ipucunu ve göstergeyi sağlıyor” diyor.

Sonuçları değerlendiren Ember Bölge Başkanı Ufuk Alparslan, sonuçların kömür hakkında pek bilinmeyen bir toplumsal algıyı ortaya çıkardığını söylüyor: “Toplumun %79’u, yerli bile olsa kömür yerine etrafa daha az ziyan veren güç kaynaklarının tercih edilmesi gerektiğini söylüyor. Güç krizinin yaşandığı bir yılda bile bu telaffuzun değişmediğini, tam bilakis arttığını gözlemliyoruz. Hakikaten 2021 yılındaki bir evvelki ankette toplumun %66’sı yerli bile olsa kömürün tercih edilmemesi gerektiğini belirtmişti. İklim değişikliği konusunda telaşlı olmayan bireylerin dahi %70’inin misal görüş lisana getirdiklerini düşününce Türkiye’de kömüre karşı konuşmak ve siyaset geliştirmek tahminen de zannedildiği kadar tabu olmayabilir.”

Araştırma Raporunun Tamamına Buradan Ulaşabilirsiniz