OYDER Lideri ÖTV matrahlarının güncellenmesi gerektiğini söyledi
Türkiye’de faaliyet gösteren otomotiv markalarının üst yöneticileri, dalda “olağan dışı” bir yılın geride kalmak üzere olduğunu, bu yılki satışların 2020’nin bir ölçü altında kalacağını ve salgındaki gelişmelerin, tedarik zincirindeki rahatlamanın, kur ve faizlerin seyrinin 2022’deki durumu belirleyecek etkenlerin başında geleceğini belirtti.
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) İdare Heyeti Lideri Turgay Mersin, otomotiv kesiminde bu yıl yaşanan gelişmeler ve 2022 beklentilerine ait AA muhabirine yaptığı açıklamada, epeyce güçlü, inişli çıkışlı ve her ayına öteki olayın damga vurduğu bir yılın geride bırakıldığını söyledi.
Mersin, üretim ve tedarikten kaynaklanan meseleler, arz-talep istikrarının bozulması, kur hareketliliği ve faizlerin yıl sonu kapanışına tesir eden faktörler olarak 2021 boyunca kesimin karşısına çıktığını kaydetti.
2021’in toplam satışlar açısından geçen yılın altında yahut geçen yıla çok yakın düzeylerde kapanacağını düşündüklerini tabir eden Mersin, “Yıla başlarken 1 milyon adede yanlışsız bir yürüyüşümüz vardı lakin kasım sonu prestijiyle pazar 675 bin civarında gerçekleşti. Geçen seneyi yakalamak ve geçmek için 100 bin adet daha satılması gerekiyor. Fakat tedarikte yaşanan meseleler nedeniyle bu sayıya ulaşmak güç görünüyor.” dedi.
Mersin, artan fiyatlar nedeniyle satılan araçların yüzde 90-95’inin yüzde 80’lik ÖTV dilimine girdiğini, bu nedenle süratli bir halde ÖTV matrahlarının güncellenmesi gerektiğini söyledi.
2022 yılı beklentilerini de paylaşan Mersin, “Bugünkü talebi düşündüğümüzde şayet arz problemleri düzelirse pazarın adet olarak kıymetli bir düşüş yaşamayacağını söyleyebiliriz. Lakin ülkemizdeki süratli ve üst çok taraflı, değişken kur hareketleri nedeniyle maliyetler artmaya devam ederse bu artışlar fiyata yansıyacağından talepte bir daralma olması da kaçınılmaz olacaktır. Ayrıyeten, kesimin en kıymetli kaldıraç tesiri yaratan faktörü kredi faizleri ve kolay ulaşılabilmesi de bugünkü ortamda hayli büyük bir yara almış durumda. Bu gözle değerlendirirsek bugünkü talebin değerli oranda azalması öngörülebilir.” değerlendirmesinde bulundu.
– “Maalesef talebin çok altında üretim gerçekleşti”
Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış AŞ Üst Yöneticisi (CEO) Ali Haydar Bozkurt da salgının tesiriyle yaşanan ve hala devam eden çip krizinin, küresel çapta üretim yapan bütün dalları etkilediği üzere otomotivi de direkt etkilediğini söz etti.
Üretimde kullanılan gereçlerin tedarikinden kaynaklı birtakım yedek kesim kümelerindeki üretim ve bulunurluk kasveti ile lojistik kesiminde yaşanan kahırların da arz-talep istikrarını büyük oranda etkilediğini belirten Bozkurt, “Tüm bunların dalımıza yansımasıyla maalesef talebin çok altında üretim gerçekleşti ve küresel bir sorun olarak yaşandı ve yaşanmaya devam ediyor. Bu durum, yalnızca Türkiye’de üretim yapan fabrikaların değil, dünyada üretim yapan tüm fabrikaların karşılaştığı ve tüm markalara yansıyan bir sıkıntıydı.” diye konuştu.
– “Pazar, geçtiğimiz yılın altında yahut çok yakın bir düzeyde yılı kapatabilir”
Türkiye otomotiv pazarının ÖTV matrah güncellemesinden sonra araç bulunurluğu probleminin olmaması halinde 1 milyon adetler civarında seyretmesinin mümkün bir durum olduğunu aktaran Bozkurt, “Çünkü yılbaşından itibaren ağır talebe baktığımızda pazar 1 milyonu gösteriyordu lakin öngörü olarak bu sayılar söylem edilemedi. Tüm bu olumsuz sayılabilecek kurallara karşın pazar geçtiğimiz yılın altında yahut çok yakın bir düzeyde yılı kapatabilir.” dedi.
Bozkurt, 2022 için ise üretimde birtakım yedek kesimlerin tedarik edilememesi, çip krizi, lojistik hizmetlerinde aksamalar başta olmak üzere salgın devrinin getirdiği belirsizliklerin sürmesi durumunda pazar varsayımında bulunmanın tekrar zorlaştığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Böylelikle dalımız temkinli bir yaklaşım içinde. Çip krizi aşılır ve ÖTV baremleri gerektiği vakitlerde gecikmeden güncellenirse 2022’deki satışların 2021 yılı ile birebir düzeylerde olacağını öngörüyorum. Bunun yanında kurlar, faiz düzeyi de çok belirleyici öge olarak karşımıza çıkıyor. Kurun, enflasyonun ya da faiz oranlarının yüksekliğinden fazla öngörülebilir olması da gerekiyor.”
– “Pazar varsayımımızı geçen yılın biraz altında, 740 bin düzeylerinde tutuyoruz”
Renault MAİS Genel Müdürü Berk Çağdaş ise 2021’in geçen yıl üzere salgın tesirinin hissedildiği bir periyoda sahne olduğunu söz ederek, yüksek döviz kurunun yanı sıra çip krizine bağlı olarak yaşanan araç bulunurluğu probleminin en değerli gündem unsurlarından olduğunu vurguladı.
Tüketicilerin birçoklarının hem mobilite muhtaçlığının hem de fiyatların daha da artacağına yönelik beklentisinin pazar trendini ağustos ayına kadar canlı tuttuğunu belirten Çağdaş, eylül, ekim ve kasım aylarında ise tüketici nezdinde talep olmasına karşın çip krizine bağlı bulunabilirlik sıkıntısından dolayı pazarda ay bazında kıymetli düşüşler yaşandığını kaydetti.
Çağdaş, aralık ayında kesimin alışık olduğu yıl sonu trendinin bu yıl görülemeyeceğini belirterek, “Bu ay araba ve hafif ticari araç satışlarının toplam pazarda 60-70 bin adet ortasında olmasını bekliyoruz. Bu doğrultuda pazar varsayımımızı geçen yılın biraz altında, 740 bin düzeylerinde tutuyoruz.” dedi.
2020 yılı beklentilerini de paylaşan Çağdaş, şunları kaydetti:
“Önceleri kısa vadeli olacağını düşündüğümüz ve otomotiv dalının kapsamını öngörmekte zorlandığı çip krizinin, önümüzdeki kısa ve orta vadeyi de etkileyeceğini söyleyebiliriz. Birçok üretici, 2022 yılında da çip krizinin bölüm gündeminin başında olmaya devam edeceğini tabir ediyor. Tedarik sorunu öngörülebilirlik manasında işimizi zorlaştırsa da tüm iş ortaklarımız ile birlikte en güzel ve kâfi stok için uğraş ediyoruz. Öte yandan, döviz kurundaki volatilitenin seyrine nazaran bir taraftan temkinli, öteki taraftan optimist duruşumuzu sürdürerek tüketicilerimizden gelen talepleri karşılamak için çalışmaya devam edeceğiz.”
– “Büyüyen piyasadan toplanacak vergi geliri artışına yönelik bir düzenleme daha yerinde olacak”
Berk Çağdaş, gelecek periyotta hem ülke genelinde yatırım, ihracat ve istihdam yoluyla sürdürülebilir bir büyümenin sağlanmasının hem de otomotiv bölümünde hacim artışı için bilhassa döviz kurlarında görülen volatilitenin taban düzeye indirilerek bir istikrar ortamı oluşturulmasının çok kıymetli olduğunu vurguladı.
Çağdaş, “Bu durum bir sonraki etapta, tüketicinin daha makul taşıt finansman faizleriyle desteklenmesini de sağlayacaktır. Yeni yılda ÖTV matrah dilimlerinde yapılacak bir güncelleme, yükselen kurların getirdiği maliyet yükünün vergiyle birlikte tüketiciye yansımasının önüne geçecektir. Böylelikle dal nefes alırken, yüzde 45 ve 50’lik ÖTV diliminde daha fazla modelin yer almasıyla tüketiciler için seçenekler artacak. Genel olarak ünite araç başına artan vergi yerine, büyüyen piyasadan toplanacak vergi geliri artışına yönelik bir düzenlemenin daha yerinde olacağına inanıyoruz. Ayrıyeten, vergi sistemimiz, sürdürülebilirlik kriterleri açısından etrafa ziyanı daha az olan araçların vergi açısından da daha uygun olacağı bir yapıya dönüşmeli.” sözlerini kullandı.
– “Çip krizinin 2022’nin en azından yılın birinci yarısında da devam edeceği öngörülüyor”
Hyundai Assan Genel Müdürü Murat Berkel, bu yıl içinde üretimde kıymetli ıstıraplar yaşanmasına sebep olan çip krizinin, 2022’nin en azından yılın birinci yarısında da devam edeceğinin öngörüldüğünü söyledi.
Berkel, “Tedarikte yaşanacak mümkün aksamalar, kurlardaki dalgalanmalar ve iktisadın stabilitesinin sağlanamaması, pazarın dengelerinde de vakit zaman değişkenlikler yaratabilir. Yıl içindeki bu değişkenlikler, pazarın da beklenen düzeylere ulaşamamasına neden olabilir. Fakat koşullar olumlu gerçekleştiğinde pazarın bu yılın altında kalmayacağını öngörebiliriz.” dedi.
– “Türkiye, Avrupa ülkeleri otomotiv satışları sıralamasında 6’ncı olacak”
Honda Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Bülent Kılıçer de 2021’in bölüm için hayli “sıra dışı” bir yıl olarak hatırlanacağını lakin Honda Türkiye özelinde başarılı bir yıl olduğunu söyledi.
Kılıçer, salgın sebebiyle artan mobilite muhtaçlığı ile başlayan talep hareketliliğinin, arabanın tekrar bir yatırım aracı olarak görülmesi ile sürat kazandığını lakin 2021’in; dalda yaşanan çip krizi ve ham unsur fiyatlarındaki yükselişler nedeniyle arzı giderek azalan, üretimi global çapta düşen, oynak kurlar ve ÖTV matrah sonları nedeniyle fiyatlamada zorluklar yaşanan bir yıl olarak hatırlanacağını tabir etti.
Son bir ayda yaşanan gelişmeler de göz önüne alındığında geçen yılın toplam satış sayılarının yakalanmasının mümkün görünmediğini belirten Kılıçer, “Ancak bu satışlarla bile Türkiye, geçen yılın birebir devrine nazaran Avrupa ülkeleri otomotiv satışları sıralamasında 6’ncı olacak. Ekonomimizin lokomotifi olan otomotiv dalı, pandemi tesirinin azalması ve alınacak gerçek kararlarla hareketliliğini süratle geri kazanacaktır.” dedi.
Bu kadar dalgalı bir yıl içinde hibrit ve elektrikli araba satışlarındaki artışların kıymetli olduğuna işaret eden Kılıçer, 2022 beklentilerini ise şöyle açıkladı:
“Otomotiv bölümündeki hacim artışı için öncelikle iktisatta istikrar ortamı ve öngörülebilirlik çok değerli. Tüketicilerin arabaya ulaşmasını artırmak için fiyat istikrarının sağlanması, taşıt kredisine erişim, faiz oranları ve ÖTV matrah düzenlenmesi üzere şartların da güzelleştirilmesi gerek. Elbette global çapta yaşanan pandeminin ve buna bağlı olarak gerçekleşen tedarik zincirindeki bozulmaların seyri de çok kıymetli bir etken. 2022 yılının en azından birinci yarısının yüksek enflasyonist bir ortamda yaşanacağını da unutmamak gerek. Tüm bu gerçeklerden hareketle önümüzdeki yıl için en uygun senaryo, dalın bu yıl gerçekleşen üretim, ihracat ve satış sayılarını yakalaması olacaktır.”
AA
