Sudan başbakanı istifa etti

​​​​​​​Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk, geçiş devrinin askeri ve sivil bileşenleri ortasındaki uzlaşı uğraşlarına karşın siyasi krizin çözülememesi nedeniyle vazifesinden istifa ettiğini bildirdi.

Devlet televizyonunda açıklamalarda bulunan Hamduk, “Sudan halkına yol açmak, bu asil ülkenin öteki fertlerine baht tanımak için emaneti teslim ederek istifamı sunmaya karar verdim.” dedi.

Geçiş hükümetinin, iktisat başta olmak üzere büyük zorluklarla karşı karşıya kaldığını belirten Hamduk, birinci günden itibaren tüm bu zorlukların üstesinden gelmeye çalıştıklarını tabir etti.

Hamduk, “Tüm problemlerin tahlili için yaklaşımımız ebediyen diyalog ve fikir birliği oldu. Birtakım alanlarda başarılı, kimilerinde başarısız olduk. Ülkemizi memleketler arası izolasyondan kurtarmak, teröre takviye veren devletler listesinden çıkarmak ve memleketler arası topluma yine kazandırmak için uğraş sarf ettik.” tabirlerini kullandı.

Ülkedeki siyasi krize tahlil olarak birkaç teşebbüs sunduğunu lakin sonuç alamadığını belirten Hamduk, şunları kaydetti:

“21 Kasım’da Ordu Kumandanı Abdulfettah el-Burhan ile imzalanan siyasi muahede da bu taraftaydı. Askeri bileşenle yapılan siyasi mutabakat, sivil demokratik dönüşüm yolunu tekrar tesis etme teşebbüsüydü. Kan dökülmesini önlemek ve siyasi tutukluların özgür bırakılmasını sağlamak gayesiyle siyasi muahedeyi imzaladım. Ülkenin felakete sürüklenmemesi için elimden geleni yaptım. Sudan ihtilali amaçlarına hakikat ilerliyor. Zafer kaçınılmaz.”

“Ülke, bekasını tehdit eden tehlikeli bir dönüm noktasından geçiyor”

Ülkenin, bekasını tehdit eden tehlikeli bir dönüm noktasından geçtiğini söz eden Hamduk, siyasi krize bir tahlil bulmak için siyasi, askeri tüm taraflarla görüştüğünü lakin tüm uğraşlarına karşın sonuç alamadığını anlattı.

Hamduk, “Ağustos 2019’daki Anayasal Bildiri ile askeri ve sivil taraflar ortasındaki fikir birliğine dayanarak başbakanlık misyonunu kabul ettim. Bu, takdir ettiğim bir model fakat başladığındaki tıpkı ahenk ve bağlılıkla devam edemedi.” diye konuştu.

Silahlı Kuvvetlere seslenen Hamduk, “Halk, iktidarın kesin sahibidir. Sizin halkın kararıyla gitmeniz gerekmektedir.” davetinde bulundu.

Sudan’ı destekleyen ülkelere de teşekkür eden Hamduk, ülkenin yer altı ve yer üstü kaynaklarıyla güçlü olduğunu vurgulayarak, çeşitli alanlardaki yatırımcılara yatırım yapma daveti yaptı.

Tahlilin anahtar sözü; diyalog

Mevcut krizin siyasi bir kriz olmakla birlikte ekonomik ve toplumsal hayatın tüm taraflarını kapsayacak formda kapsamlı bir kriz olma yolunda ilerlediğine değinen Hamduk, şöyle devam etti:

“Vatanımızın siyasi, sivil ve askeri bileşenleri ortasında yapısal bir sorunu var. Bu, diktatörlük rejimlerinin çöküşünden ve iç savaşların sona ermesinden sonra ortaya çıkabilen meseleler. Ülke tarihinin 60 yılı aşkın müddettir devam eden bu açmazının tahliline yönelik anahtar söz; diyalogdur.”

Başbakanın istifasına birinci reaksiyonlar

Darfur Bölgesi Lideri Küçük Arko Minawi, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Hamduk’un istifası siyasi güçlerin anlayamadığı birikmiş siyasi ve toplumsal krizin tezahürlerinden biri. Hamduk, yaptığı konuşmada, istifasının ardındaki nedenlerin anlaşılması gereken siyasi bir uyumsuzluk olduğunu söyledi. Daha gidilecek çok yol var, diyalog ve birbirimizi kabullenmekten öteki dermanımız yok.” değerlendirmesinde bulundu.

Başbakanı istifaya götüren süreç

Sudan’da 19 Aralık 2018’de hayat pahalılığı nedeniyle başlayan şovların ülke genelinde rejim aksiliğine dönüşmesi üzerine ordunun 11 Nisan’daki müdahalesiyle 30 yıllık Ömer el-Beşir periyodu sona ermişti.

Asker ve siviller, siyasi krizi sonlandıracak ve ortak geçiş idaresini başlatacak Anayasal Bildiri için 17 Ağustos 2019’da imza atmıştı.

Özgürlük ve Değişim Güçleri koalisyonun seçtiği Başbakan Hamduk, 21 Ağustos’ta yemin etmiş ve 5 Eylül’de geçiş periyodunun birinci hükümetini kurmuştu.

Ordu ile sivil idare ortasında iktidar çabası ve önemli fikir ayrılıkları yaşanması sonucu asker, 25 Ekim’de idareye el koyarak, harika hal ilan etmiş, hükümeti feshetmiş, Başbakan Hamduk dahil onlarca siyasetçiyi ve aktivisti gözaltına almıştı.

Askerin mutabakatlara uymaması, tek taraflı kararlar alması ve güvenlik güçlerinin sivil idare talep eden barışçıl göstericilere karşı orantısız güç kullanımı, geçiş idaresinin askeri ve sivil kanadı ortasında hep ihtilaf konusu olmuştu.

İdare krizini sona erdirmek hedefiyle 21 Kasım’da Ordu Kumandanı Abdulfettah El Burhan ile teknokrat hükümeti kurması için misyonuna iade edilen Hamduk ortasında siyasi muahede imzalanmıştı.

Askeri darbe ve siyasi muahedeye reaksiyon gösterenler, hükümetin büsbütün sivillere devredilmesi talebiyle ülke genelinde süresiz şovlar başlatmıştı.

Göstericiler, askerin kışlaya dönmesini ve tam sivil bir idare talep ederken ordu, mevcut formuyla şovların siyasi tahlile katkı sağlamayacağını ve Temmuz 2023’te seçimle iş başına gelecek hükümet kurulana kadar iktidar ortağı olmayı sürdüreceğini belirtmişti.

Sudan’da ordunun idareye el koyduğu 25 Ekim 2021’den bu yana sivil idare talebiyle düzenlenen protesto şovlarında güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu 57 kişi hayatını kaybetti.

Tabandaki rahatsızlık, memleketler arası toplumun beklentileri, askerin baskıları, aylardır süren kitlesel protestolar ve nihayetinde siyasi mutabakattan da sonuç alınamaması üzerine Hamduk, geçen hafta istifa sinyalleri vermişti.