Metaverse’ün geleceğinde bizi neler bekliyor?

Süleyman Barbaros Görgü

Birçok teşebbüs kendi ‘Metaverse’ini geliştirmek için uğraşırken yatırımcılar çoktan ‘sanal arsalar’ için kıran kırana yarışıp yüklü ölçüde paraları vermeyi göze aldı. İş o kadar büyüdü ki geleceğin Metaverse’te olduğunu düşünen Facebook, şirket ismini Meta olarak değiştirdi ve bu alanda yatırımlarını artıracağının bildirisini verdi.

2022’de her geçen gün daha da ismini duyduğumuz Metaverse ile birlikte NFT üzere Web 3.0 kavramları üzerine çalışmalarını sürdüren İhtilal Danyal, insanların başında oluşan soru işaretlerini gidermeye çalışıyor.

Türkiye’nin birinci kripto para regülasyon çalışmalarında istişare takımında yer alan ve kendi ismiyle kurduğu akademide çalışmalarını devam ettiren Danyal’a Metaverse üzerine merak edilenleri sorduk.

“Metaverse eski bir kavram”

“Metaverse günümüze gelene kadar temelinde birinci çağlardan beri hayatımızda. Karşılıklı birbirimizi görmeğimiz süreçlerde birbirimize duyduğumuz hisleri yansıtıyor. Birinci Graham Bell’in telefonu icadındaki karşı tarafta da “alo” sesi geliyor olması demek bence Metaverse ekosisteminin birinci adımları olarak nitelendirilebilir. Çünkü karşı tarafta görmediğiniz birini yalnızca sesini duyarak onun orada olduğuna inanır hale geldik.

2009 yılında hayatımıza girmiş olan kripto paralar akabinde kripto varlıklara dönüşmeye başladı. Akıllı mukaveleler, De-Fi ekosistemleri ya da altındaki blok zinciri keşfine kadar geçen süreç içerisinde yavaş yavaş Metaverse bileşenleri hayatımızda şekillenmeye başladı.

Ta ki bunlar insanların ilgisini pandemi devriyle birlikte çekecek hale gelene kadar. Bu tarihe kadar bütün bu kripto varlıklar büsbütün finansal ekosistemin değişimiyle ilgili hayatımızda yer alırken, pandeminin getirdiği sürecin içerisinde bilhassa performans, müzik, sanat ve gibisi bu süreçlerde kendine yer bulmaya başladı.

Bu da bizim hayatımıza NFT’leri getirdi. NFT’ler kripto varlıklardaki sahiplik kavramının görsel ve ete kemiğe bürünmesi oldu. Sonra yavaş yavaş Metaverse kendi ağlarını örmeye başladı.

Özetle Metaverse, birinci telefon görüşmemizden karşıdaki kimsenin varlığından haberdar olmadan onu orada hissedebiliyor olmak ile birebir. Günümüzde VR gözlükleriyle birlikte hiç gitmediğimiz, hiç görmediğiniz noktalara kadar bizim hayal dünyamızı gerçekleştiren ve onu gördüğümüzde inanmamızı sağlayan en temel yapı olarak karşımıza çıkıyor.

“Hangi Metaverse projesinin belirleyici olacağını insanların ilgisi karar verecek”

Metaverse dediğimiz şey bir kitlenin ya da kurumun inhisar yapısına alabileceği bir şey değil. O yüzden de isteyen herkes ister kişisel, ister kurumsal olarak kendi Metaverse’ini yaratabilir ve bu cihan üzerinde de farklı uygulamalarla farklı şahıslara, farklı yaş kümelerine hitap edebilir.

Metaverse tekil bir halden evrilmeye başladı. Ve karşımıza ‘Multiverse’ yapı ortaya çıktı. Yani bugün en çok konuşulan husus Metaverse üzerinden arazi alış satışı haberleri. O araziyi tek bir dünya üzerinde fizikî bir yapı olmadığı için istediğin kadar kopyalayabilirsiniz. Bir yer bir Metaverse üzerinden satıldığı vakit o bitmiş, son bulmuş ya da yalnızca o kişinin olmuş hale gelmiyor. Akabinde diğer bir Metaverse’de o bölgenin sahibi tahminen de siz olacaksınız.

Burada da hangisinin daha elle tutulur ya da hangisinin daha fonksiyonel olduğunu gösterecek olan süreç insanların ilgisi. O Metaverse başkasından daha tesirli, daha fonksiyonel ya da kalabalık yaratıyorsa o Metaverse’deki bölge başkasına nazaran daha kullanılabilir ve bedelli hale gelecek.

Öncelikle şu anda ıssız bir ada bulmuş ve bu ıssız adanın etrafında kendimize toprakları parsellemeye çalışıyoruz. Fakat bunun günümüzde olduğu üzere nerelerin revaçta olacağı şu anda şimdi bir karar verilebilinilmiş bir durum değil. Çünkü bu bir karar düzeneğine bağlı olmayacak. Burada karşımıza DAO’lar çıkacak. Yani kendi başına karar vermeye başlayarak 2 bireyden daha fazla, milyonlara ulaşabilecek karar sistemleri hayatımıza girecek. Siz de o adanın parsel sahibi olarak orada kelam hakkına sahip olacaksınız.

Şu anda daha yapılanma evresindeyiz. Dikkat ederseniz herkes toprakları çitle çevirme peşinde. Ondan sonra onun üzerinde neleri inşa edilecek ve inşa edilen yerler üzerinden nasıl bir üretim ya da içerik sunulmaya başlanacağını göreceğiz. O içeriğe sunacak beşerler bambaşka bir kiralama ya da satış metodolojisi geliştirecek ve bunların süreçlerini göreceğiz. Akabinde günlük hayatta yapabildiğimiz şeyleri yavaş yavaş o tarafa aktaracağız. Aklımızda olmayan farklı şeyleri orada gündeme getirebilir hale geleceğiz. Bunu öbür sohbetlerimde lisana getirmeye çalışıyorum örnek olarak dünya üzerinde bir lastik üreticisi iseniz dairenin haricinde bir lastik üretmeniz mümkün değil. Metaverse ekosisteminde bu işi yapacaksanız o vakit üçgen beşgen hatta sekizgen lastiklerde üretebilirsiniz.

“Etkileşimli iNFT’ler hayatımıza girecek”

Bilhassa NFT’leri kripto para ekosistemden ayıran öge, oradaki herkesin parayla ya da sayılarla olan alakasını renkler, notalar ya da farklı dinamikler katarak süreçte bize yepisyeni bir yelpaze açmış olması oldu.

Temelinde de şunu görüyorum; bu yalnızca fotoğrafla müzikte kalmayacak, akabinde etkileşimli NFT’ler dediğimiz iNFT’ler hayatımıza girecek. Hala bu sürecin başlamadığını görüyorum. Sonrasında da artık yavaş yavaş NFT’nin başka dallarda de var olmaya başladığını göreceğiz. Bilhassa “Internet Of Things” dediğimiz objelerin interneti, NFT’yi makinalarla birlikte kullanacağımız bir yapıya döndürmeye başlayacak. Buradan da aracımızın, konutumuzun kapısını açmaya ya da elinizdeki klimayı onlarla yönetmeye başlayacağız.

“Oyun kesimi de kendine yer bulacak”

Öncelikle görsel ve işitsel duyuya hitap eden oyunlar bilhassa yeni kuşağın üzerinde çok durduğu ve orada çok uzun vakitler geçirdiği bir yapı. Bugüne kadar daima oyun içinde objeler olarak nitelendirdiği uçan kaykaylar, sihirli pelerinler ya da ışın kılıçlarıyla daima el değiştirme süreçleri ile karşımıza çıktı. NFT’ler burada bu süreci birazcık daha genele ve yok edilemeyecek hale getirecekler. Karşımıza her Metaverse ya da her oyun ekosisteminde oynayabileceğimiz bir yapı çıkmaya başlayacak. Bunu da şöyle öyküleştirerek bir Metaverse oyununda konutunuzun içerisinde mutfakta tavayla bir yemek hazırlayacak, sonra kendinizi yeniden o tavayla öteki bir oyunda canavarlara karşı savaşır halde bulacaksınız.

“Regülasyon çalışmalarının yüzde 99’u kripto para odaklı”

Şu anda Türkiye’de çıkacak olan regülasyonların yüzde 99’u büsbütün yatırımcı bazında bilhassa kripto para çerçevesinde bedellendiriliyor. Onun haricindeki geniş kapsamlı dijital varlık olarak isimlendirdiğimiz o öteki elektronik parçacıklar, sahiplik ya da sertifikasyon ekosistemi şu anda programın içerisinde şimdi ayrıştırılmış durumda değil.

Bu kapsamlı bir çalışma gerektirecek. Bilhassa De-Fi farklı bir işin kolu. NFT’ler farklı kolu. Onun üzerinde çalışacak olan objelerin interneti ile birlikte hayatımıza girecek olan öbür token sistemleri, bunların bir adım sonrası Metaverse, sonra en genelinde de Multiverse evrileceğini düşünürsek, ince ayrıntılarla olacak biçimde bir çalışma gerekiyor.”

Röportajın tamamı videoda!