Ak Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, seçim sonrası iktisat çalışmalarını işaret etti

Ak Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, Ekonomim gazetesine konuk olarak soruları seçim öncesi iktisat ve siyaset ile ilgili soruları yanıtladı.

AK Parti’nin seçim bildirgesine baktığımızda siyasi rekabetin kimi temel noktalarda tıpkı yerde buluştuğunu görüyoruz. Ekonomik Toplumsal Kurul, bayana odaklı aile yardımları, gençlere dönük vaatler, bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Diğer partilerle asla karşılaştırmak istemem. AK Parti, yalnızca vaatte bulunan bir parti değil, 21 yıldır iktidarda olan ve vadettiğinin tamamına yakınını gerçekleştirmiş bir siyasi parti. Rasyonel olarak siyaset yapıyoruz ve yıllardır girdiğimiz her seçimden de birinci parti olarak çıkıyoruz. Rasyonel bir biçimde bakarak, yaptıklarımızı, yapamadıklarımızı da görebiliyoruz. ‘Eksik kalanları da yapmamız geriyor’ diye aylarca tartıştık. Örnek olarak verdiğiniz, Aile Müdafaa Kalkanı çerçevesinde, ailenin gelirini tamamlayıcı birtakım çalışmaların yapılmasını yalnızca artık söylemiyoruz.

Şimdiye kadar çok farklı biçimde aile gelirini tamamlamak için toplumsal yardımlar veren bir siyasi iktidarız. Ailelere tahminen de 10’unun üzerinde dayanak veriliyor, bütün bunları birleştirerek aile bazlı vatandaşlık maaşı formuna dönüştürelim ve ülkemizde hiçbir aile aşikâr bir gelir düzeyinin altında olmasın istedik. Her aileye kesinlikle bir istihdam teklif ediyoruz. Bütün bunları daha rahat bir formda yapabilmek, kaynakların hepsini bir noktada toparlamak için de Dijital Aile ve Gençlik Bankası kurmayı teklif ediyoruz.

1,5 yıldır seçim iktisadı uygulandığı istikametinde değerlendirmeler yapılıyor, iktisat siyasetinde bir değişim dönüşüm olacak mı?

Bir sefer seçim iktisadı uygulanıyor kısmını kabul etmek mümkün değil. Türkiye pandemi ile birlikte gelen süreçte büyük bir kısmı global iktisattaki gelişmelerden kaynaklı bütün dünya ile birlikte bir türbülansın içinde. Akabinde Ukrayna –Rusya savaşı çıktı ve Türkiye bütün bu süreçlerden öteki ülkelerle karşılaştırdığınızda nispeten daha olumlu bir seyir izledi.

Bunu esasen bütün global kuruluşların raporlarında da görüyoruz. Türkiye iktisadı hem büyüme suratı hem de istihdam yaratma kapasitesi bakımından bu süreçte birçok ülkeden hatta gelişmiş ülkelerden bile olumlu ayrıştı. Türkiye iktisatta kendine bir istikamet tayin etti. Ulusal üretiminizin olması lazım ki ayakta kalasınız.

Bir sefer Türkiye’nin güçlü istikrarlı bir iktisat olması lazım. Bizim seçim beyannamemizin üçüncü unsuru, hem istikralı hem güçlü bir ekonomik yapının kurulmasını içeriyor. Bunun için de Türkiye’nin üretmesi, istihdamını ve ihracatını artırması, cari fazla ile birlikte büyüme kaynaklarını finanse edebilmesi lazım.

Türkiye bu istikametteki yürüyüşünü sürdürecektir. Bizim ekonomik programımızın temelinde iki tane olmazsa olmaz bahsimiz var, Türkiye büyüyecek gelişecek, istikrarlı bir iktisat olacak ancak demokrasi kuralları içinde bu sağlanacak. Demokrasinin olmadığı ekonomik bir kalkınmanın kimseye bir yararı yok. İkincisi ise Türkiye özgür pazar iktisadı şartları altında büyümesini sürdürecek. Münasebetiyle üretim büyüme, istihdam, ihracat ve cari fazla yoluyla Türkiye’yi güçlendirme istikametinden asla geri dönmeden gerekli revizyonları yaparak yolumuza devam edeceğiz.

Seçim beyannamesinde, bugüne kadar daima muhalefetin gündeme getirdiği Ekonomik Toplumsal Kurul (ESK) vurgusu dikkati çekti, bunu nasıl görüyorsunuz?

Demokrasi ve özgür pazar içerisinde ekonomiyi yöneteceksek burada hiç kuşkusuz iktisadın tüm taraflarının fikirlerinin masada olması gerekiyor. Aslında bizim ilgili bakan arkadaşlarımız iktisadın aktörleri ile daima dirsek teması içindeler. Nihayetinde siz ekonomiyi laboratuvarda yönetmiyorsunuz yani kimya laboratuvarında deney yapar üzere iktisat yöneltilmez.

Bunlarla temas içinde olmanız gerekiyor, illa ki tıpkı fikirde de olmanız gerekmiyor. Farklı aktörlerin, tarafların çıkarlarının çeliştiği aşikardır. Personel ve patron kesitinde olduğu üzere bütün bunların hepsini bir ortaya getirebilmek ve optimizasyonunu sağlayabilmek de siyasetin maharetidir.

Kur Muhafazalı Mevduat’ın (KKM) kur artışını dizginlediği, enflasyonla faiz ortasında açılan farkla birlikte türbülans oluştuğu, seçim sonrası için hangi parti gelirse gelsin kurlarda büyük bir artış olacağına ait her gün yeni raporlar geliyor, bu bahisteki değerlendirmeniz nedir?

Maalesef Türkiye’de Seyahat Parkı aksiyonlarından bu yana felaket tellallığı yapan bir zümre var. Her şeyin güllük gülistanlık olmadığını bu kelamları söyleyenlerden daha yeterli biliyoruz zira burası yöneten bir takım. Ancak Türkiye yanlışsız bir istikamette ve bu süreçlerde güzelleşmeyi sağlayarak yoluna devam ediyor. Türkiye’de maalesef en kıymetli göstergelerden biri de dövizin ne kadar olduğudur. Hiç dolarla işi olmayan vatandaşımız bile dolara bakar. Son bir, bir buçuk yıldır yaşadığımız en temel konulardan birisi dövizdeki oynaklık ve buna bağlı olarak da fiyatsızlaşma yani rastgele bir malın fiyatının ortadan kalkmış olması gerçeği.

KKM de araçlardan biri olarak kullanıldı, dövizin belirli bir formda denetim altına alınması ve emtia fiyatlarının da bir halde aşikâr bir noktada sakinliğe erişmesine vesile oldu. Bu bir ekonomik mecburilik olarak yapıldı ve ilanihaye KKM üzerinden bir iktisadın istikrarları sağlanamaz. Lakin sonuç itibariyle atılan bu adım olumlu olmuştur; hem döviz belirli bir düzeyde dizginlenmiş hem de piyasada malların fiyatları oluşmaya başlamıştır. Bunun Türkiye iktisadına olumlu katkısı olduğunu düşünüyorum.

-Özellikle ihracatçılardan ‘bu düzeydeki kur rekabetçi değil’ formunda birçok şikâyet geliyor, bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

İhracat yapan iş adamları dövizin çok yüksek olmasını ister ancak iktisat yalnızca ihracat yapan dostlarımızdan ibaret değil. Bir halde üretim yapan ve girdileri dövize bağlı olarak daima yükselen kesitler de var. Onları geçtik, vatandaş var.

Türkiye üretim bakımından dolara bağlı olmasa bile dolar yükseldikçe malların fiyatının yükseldiğini biliyoruz ve bunun da direkt doğruya vatandaşa tesiri var. Biz bir taratan 2028’de 400 milyar dolar ihracat gayesini tutturmak isteyen bir iktidarız lakin başka taraftan da vatandaşın alım gücü ve üretici bölümlerin üretim girdilerinin maliyetinin düşürülmesi değerli, işte bu dengeyi sağlayacak olan siyasi iktidardır.

2022 yılına kadar Merkez Bankası para siyaseti metinlerinde daima ‘politika faizi enflasyonun üzerinde belirlenecektir’ ibaresini görürdük sonra birden bu kalktı ve faiz indirimleri başladı. Faiz ve enflasyon ortasında büyük bir uçurum oluştu, bu sürdürülebilir bir durum mu?

Biz iktisada yalnızca faiz ve enflasyon üzerinden bakamayız, iktisadın geneline bakmak lazım. Türkiye iktisadı iki koldan yürümek zorunda istihdamı geliştirmek durumundayız, her yıl ortalama 1 milyon 200 bin yeni istihdam üretmemiz lazım. Lakin öbür taraftan da yüksek teknoloji alanında önemli yatırımlar yaparak teknolojide ihtilal yapan bir ülke olmamız lazım.

Ekonomimiz hem klâsik alanlarda güçlü olmalı hem de yenilikçi alanlarda, yüksek teknolojide güçlü olmalı. Bu türlü bir ekonomik gidişatı sürdürürken önümüze çıkan en kıymetli sorunlardan birisi enflasyondur. Enflasyonla çabayı önceliyoruz seçim sonrasında da aslında enflasyonla gayret bir numaralı problemimiz olacaktır.

“Enflasyon birinci önceliğimiz olacak” dediniz, bizim üzere yüksek enflasyonun olduğu ülkelerde çaba için toplumsal bir konsensus gerekiyor. Bu da orta vadeli bir programı akla getiriyor. Bu manada ESK’yı devreye sokacak mısınız?

Türkiye’nin farklı bölümlerinin görüşlerini olağan ki alıp değerlendireceğiz, bu gerçekten kıymetli bir öncelik. Global kaideler da buna çok uygun seyretmiyor, bunun da farkındayız lakin bilhassa maliyet enflasyonu kısmını dengeleyecek işler yapmak zorundayız, başta güç maliyetlerinin düşürülmesi olmak üzere. Orta vadeli adımların atılabilmesi için ana çerçeveyi zati kendi içimizde konuşuyoruz, bunu da seçimden sonra hızla yapacağız. Türkiye’nin farklı toplumsal kesitlerinin görüşlerini de kesinlikle işin içine katarak ortak bir enflasyonla çaba maksadı belirlenecek.

Bu orta vadeli bir plan mı olacak?

Bir hareket planı, bir güç maliyetinden bahsediyorsak orta vadelidir, ihracatın artırılması 400 milyar dolara çıkarılması için birtakım tedbirlerin alınması zaruridir. Tekrar turizm gelirlerinin 100 milyar dolara çıkmasıyla ilgili hem bugün atacağımız adımlar var fakat orta vadede gerçekleştirilecek işler var. Bunların hepsini bir paket olarak görmek lazım.

Enflasyonla uğraşta faiz enstrümanını hiç kullanmayacaksınız herhalde, bir de Ortodoks, heterodoks tartışması var?

Bu tartışmalara girmek istemiyorum, Türkiye’ye çok faydası olan tartışmalar olarak görmüyorum. Türkiye kendi ulusal menfaatleri, iktisadının gereği ve koşullarının ortaya çıkardığı yeni dinamikler çerçevesinde kararlarını alır ve yoluna devam eder.

Türkiye enflasyonla gayret ederken dünyada bizi nasıl bir ekosistem bekliyor, bu bizi nasıl tesirler?

Neoliberal pembe dünya çoktan yıkıldı, dünyada büsbütün her şeyin pazar iktisadı koşulları içinde gerçekleştiği ve büyük ekonomiler dediğimiz Avrupa, ABD üzere iktisatların tıkır tıkır işlediği, dünyanın da neredeyse tek bir pazarmış üzere ekonomik kurallar içerisinde yöneltildiği bir bölüm artık çok geride kaldı. Neoliberal tezler çöktü.

Zaten yaşanan sorunların kıymetli bir nedeni de budur. Dünyada neoliberal sistemin yerine konulacak yeni bir sistemi bilhassa batı ülkeleri ikame edemediler. Kapitalizm yalnızca varlığı paylaşmaya dönük bir sistemdir; yokluğu nasıl paylaşacağını bilemez. Dünyada yaşanan krizin temel problemi bir paragdigma iflasıdır. Bu paradigmanın yerine yeni bir paradigmayı yalnızca biz değil batılılar da arıyor.

‘Soğan mı, uçak gemisi mi? ‘Domates mi, SİHA mı? ‘ halinde tartışmalar var, bu tartışmaları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bunların ikisi birbirinden başka şeyler değil bunu toplumsal medya üzerinden köpürtüp kullanılan bir cümleyi bilakis çevirmek bunları konuşmak gerçek değil, ben bu tıp polemiklere girmem kişilik olarak.

Enflasyonun farkındayız, hayat değerliğinin farkındayız, vatandaşın alım gücünün artırılması hem de fiyatların aşağı çekilmesi için çaba veriyor, klavye silahşörlerinin bilakis bütün bakanlıklarımız, kurumlarımız bu çabayı sürdürüyoruz. Soğan 25 lira ise bizim arkadaşlarımız soğanın 10-15 lira olması için çaba ediyor. Bunun farkındayız yani ‘bu beyefendiler gerçeği bilmiyorlar, siz hayal dünyasında yaşıyorsunuz’ anlayışı büsbütün palavradır, iftiradır. Söylediğimiz şu Türkiye’nin büyük hayallerini küçük gören bir muhalefet ile karşı karşıyayız.

AK Parti milletvekili listelerinde üç devir kurulanın da istisnasız uygulanması ile yüzde 65’lere varan bir değişim yaşandı. Bu ölçüde bir yenilenmeye neden gereksinim duyuldu?

AK Parti şu an itibariyle 12 milyon üyesi bulunan dünyanın en büyük sivil toplum kuruluşlarından birisi, ayrıyeten AK Parti’ye bu ülkede bir kez oy vermiş insanların oranı yüzde 65. Çok büyük toplumsal karşılığı olan bir siyasi hareketten bahsediyoruz. Bu hareketin en değerli özelliği daima yenilenmeyi, gençleşmeyi, takımlarını ve programlarını revize etmeyi başarabilmiş olmasıdır.

Bu manada da yüzde 65 oranındaki bir yenilenme oranı AK Parti’nin kurumsallaştığını, kökleştiğini gösteren değerli göstergelerden. Üç devir kurulanının istisnasız uygulanmasının bunda kıymetli önemli rolü olduğu kanaatindeyim, bu seçim kıymetli bir gençleşme ve yenilenmenin önünü aşmış oldu.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde bir onarıma gidileceği açıklandı, yürütme ve yasama ayaklarında nasıl bir onarım planlanıyor?

Yeni sistem 5 yıllık bir deneyim edindi, çok hoş çalışmalar yapıldı aksayan taraflar tespit edildi. Bunların büyük kısmı anayasal ve yasal değişiklikler gerektirmiyor, uygulamaya dönük. Bunların en kıymetlisi yürütme ile yasama ortasındaki irtibatın sağlanması.

Anayasal bir mecburilik yok fakat bundan sonra bakan arkadaşlarımızın Meclis çalışmalarına biraz daha dikkatli devam etmesi, yasama ve yürütme ortasındaki münasebetlerin daha yakın ve sıcak olmasını sağlayacaktır. Tahminen bakan yardımcılıklarında bir düzenleme olabilir, evvelden müsteşar vardı, bakan yardımcılığı müsteşarlığı karşılamıyor bunu için yasa değişikliğine gereksinim yok. Tahminen bakan yardımcılarından birisi uygulamada fiilen müsteşar üzere yani bürokrasiyi yöneten bakan yardımcı durumuna getirilebilir.

patronlardunyasi.com