Artırımların bölümlere ve şirketlere tesiri
BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA
2022 yılının birinci gününde doğalgaz, elektrik, akaryakıt (türevleri) ve kimi ulaştırma fiyatlarına artırımlar takip edildi. Boru Sınırları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) Genel Müdürlüğü Ocak prestijiyle konutlarda kullanılan doğal gazın satış fiyatında %25, elektrik üretimi için kullanılan doğal gazın satış fiyatında yüzde 15, elektrik üretimi haricinde kullanılan doğal gazın satış fiyatında yüzde 50 artırım yaptı. Öteki taraftan elektirik cephesinde ise Güç Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) elektrik tüketimi 150 kilovatsaat altındaki tarifelerde yüzde 50, 150 kilovatsaatin üzerindeki ikinci kademe tarifelerde ise yüzde 125 artırım gerçekleştirdi. Ayrıyeten EPGİS, motorinde 1 lira 29 kuruş, akaryakıtta 61 kuruş ve LPG’de 78 kuruş fiyat artışı gerçekleştiğini duyurdu.
Gerçekleşen tarife ve fiyat artışlarından birtakım kesimlerin maliyetlerini artırması beklenirken, kimi bölümlerin kârlılığının desteklemesi bekleniyor. Güç ağır bir kesim olarak nitelendirilen çimento dalında, çimento üretim maliyeti içerinde gücün hissesi yüzde 60-70 civarında ölçümleniyor. Mevcut gerçekleşen artırımlar ile birlikte dalın maliyetlerinde en az yüzde 10 civarında artış yaşanması bekleniyor. Ayrıyeten firmalar devamlı olarak maliyet yapılarını güncellerken, stok yapma ihtimalleri olmadığından maliyet artışlarını teğe bir fiyatlara yansıtmaları gerekiyor.
Maliyet yapısını devamlı güncelleyen bölümün hazır beton ve çimento tarafında güç maliyetlerindeki artıştan dolayı bu süreci iki ay hatta bir aya kadar düşürdüğü belirtiliyor. Doğalgaz ve elektiriğin toplam maliyet içerisindeki hissesi yüksek olan dallardan bir başkası ise cam dalıdır. Türkiye’de cam sektörününde doğalgaz maliyeti, toplam satılan malın maliyeti içindeki hissesi yüzde 10’lu düzeylerdedir. Ama bölümün en değerli oyuncularından birinin üretiminin yüzde 45’inin yurtdışında olması ve artan maliyetleri fiyatlara yansıtabilme kabiliyeti değerli rol oynamaktadır.
EPDK tarafından gelen artırıma ait ise; halihazırda artırımın beklendiğini ama artırımın boyutunun beklentinin üstünde olduğunu aktardılar. Gerçekleşen artırımın küçük ticarethaneleri için olumsuz olabileceği ama elektrik üretici firmaları olumlu etkilemesi bekleniyor. Ancak elektrik üreticileri tarafında da doğalgazdan güç üreten firmalar için büyük bir tesir göstermesi beklenmiyor. Mevcut fiyat artışları hidroelektrik santraller tarafında kuraklığında tesiriyle çok fazla olumlu tesir yaratmayabilir. Elektrik tüketimi tarafında tarifelere dair yorumda bulunan yetkili; ortalama bir ailenin her halükarda aylık 150 kilovatsaatin üstüne tüketimi olacağını yani bu artırımın ikinci kademe tanım olan yüzde 125 olarak öne çıkmasını bekliyor.
Artan doğalgaz maliyetlerinini petrokimya firmaları üzerinde de tesirleri görülebilir. Türkiye’nin en büyük petrol kimya firmalarının doğalgaz maliyetinin ciroya oranı şirketine nazaran değişmekle birtakım firmada yüzde 2, bazısında ise yüzde 6-7 düzeylerindedir.
