Barbie pembesi modaya ve topluma nasıl damga vurdu?
Greta Gerwig’in direktörlüğünü üstlendiği Barbie sineması, son vakitlerde merak edilen sinemalar ortasına girdi. Ünlü oyuncu Margot Robbie’nin Barbie’yi Ryan Gosling’in ise Ken’i canlandırdığı sinemanın, birinci fragmandan sonra nasıl bir kıssa işleyeceği merak konusu oldu.
Film hakkında konuşan Avusturalyalı oyuncu Margot Robbie, “Senaryoyu okuduğumda ‘Ah bu çok iyi!’ dedim. Lakin bu senaryonun gün yüzü göremeyecek olması ne kadar da makus demiştim zira bu sineması çekmemize asla müsaade vermezler. Ancak verdiler” dedi.
BARBIE GERÇEK DÜNYADA NE YAPACAK?
Filmin yayınlanan görsellerinde ve fragmanlarında oyuncak Barbie’nin dünyası tasvir ediliyor lakin Barbie’nin gerçek dünyaya seyahati hakkında şimdi bir bilgi paylaşılmadı.
Barbie ülkesinde yaşayan bir Barbie bebeğin, gereğince kusursuz olmadığı için oradan kovulup gerçek hayatta yaşadığı maceraları anlatan sinemanın asıl sürprizinin Barbie’nin gerçek dünyada yaşayacağı serüven olduğu düşünülüyor.
Filmin takımında ayrıyeten Will Ferrell, Issa Rae, Simu Liu, Kate McKinnon, America Ferrera, Michael Cera ve Alexandra Shipp üzere isimler yer alıyor. Barbie, 21 Temmuz 2023’te vizyona girecek.
Sinemanın 38 yaşındaki direktörü Gerwig, senaryoyu uzun müddettir bağlantı yaşadığı Noah Baumbach ile yazdı.
BARBIE’NİN BİLİM, TOPLUM VE MODA İLE İLİŞKİSİ
1959’da doğan Barbie her vakit Ken Carson’la nişanlı olan genç bir bayandı. Oyuncak bebeklere de mevzu olan çift hiç evlenmedi ve kırk yılı aşkın bir müddet sonra 2004’te bağlantılarını sonlandırdı.
Geçmişten günümüze kadar hala en sevilen oyuncaklar içinde yer alan Barbie hala popülerliğini koruyor. Pekala ya Barbie’nin bilim, toplum ve moda ile alakası nasıl?
Hâlihazırda beşerler Barbie’ye bir plastik oyuncak gözüyle baksa da aslında içinde pek çok kapalı şeyi barındırabiliyor.
Örneğin Mars ve Barbie ilişkisi…
Firmanın yeni astronot bebeği Barbie Mars Explorer, ünlü NASA gezgini Curiosity’nin Mars’taki birinci yılını kutlamak için geçen yıllarda piyasaya sürüldü.
Bu proje için yetkililer, bebeğe gerçek görünümü verebilmek için bir NASA grubuyla irtibata geçti. Barbie bu nedenle oksijen tüpleri, kask, botlar ve uzay giysisi ile donatılmıştı. Ayrıyeten bu ekipmanlarının hepsini rengi ise pembe idi. Pembe renginin neden kullanıldığını ise haberin devamında göreceksiniz…
Aynı formda birkaç yıl evvel Barbie bebekleri vücut algısını yıkmak için kilolu Barbie bebekleri piyasaya sürdü.
130’DAN FAZLA MESLEĞE BÜRÜNDÜ
Barbie hayatı boyunca 130’dan fazla farklı meslek yaptı. Bu uzaya birinci gelişi değil. Dünyaca ünlü oyuncak bebek birinci uzay giysisini 1965’te, Armstrong’un aya ayak basmasından dört yıl evvel ve uzayda uçan birinci Amerikalı bayan olan Sally Ride’dan on sekiz yıl evvel giymişti. Üstelik Barbie 1985 yılında da astronot olmuş ve 1998 yılında Uzay Kampına gitmişti.
Oyuncak şirketi Mattel, “Barbie kızlar için bir model olmaya devam ediyor… Marka, bilhassa STEM (bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik) olarak bilinenler olmak üzere, çoklukla bayanların yetersiz temsil ettiği mesleklere odaklanan bir dizi oyuncak bebek piyasaya sürdü” açıklamalarında bulunmuştu.
Belli ki şirket oyuncakların toplumlar üzerinde tesirli olduğu fark etti ve pek çok yeni güncelleme ile piyasaya sürmeye devam etti. Tahminen de oyuncakların gücünü keşfettiler…
İLK ÖRNEK DEĞİL
Aslında Barbie birinci örnek değil birçok örnek var. Örneğin, 2008 yılında NASA, ünlü uzay korucusu ve ‘Oyuncak Hikayesi’ sinemasının kahramanı Buzz Lightyear’ın Memleketler arası Uzay İstasyonu’nda bir buçuk yıl boyunca göndermesi sayesinde birçok Amerikalı’nın dikkatini çekti. Yahut tekrar, 2010 yılında Barbie Geek ve Chic ile Mattel, mühendislik mezunu bayanları temsil eden Amerikan derneği ile büyük bir iş birliğine başladı.
KEN’İN İNTİKAMI
Ancak bazen kıssalar istikamet değiştirebilir tıpkı Barbie’de olduğu üzere. Bilimi ihmal eden etik, bilimsel ve çevresel bahisler kelam konusu olduğunda beşerler oyuncakçıdan şikayetçi olabiliyor. Bu durumlarda, oyuncaklardan bahsederken bile toplumun rolü temel olabiliyor.
Barbie’nin erkek arkadaşı Ken Carson, Haziran 2011’de bir sırrı keşfetti: Barbie, Endonezya’daki yağmur ormanlarının yok edilmesinde yer alıyordu. Greenpeace tarafından yayınlanan bir görüntüde, Mattel’in Orman İdare Kurulu gerekliliklerine (ormanları onaylayan marka) karşı olarak çalışan bir şirket olan Asia Pulp and Paper ile ekonomik temaslarını ortaya koydu.
Şirketin ve ayrıyeten Disney, Hasbro ve Lego’nun birçok verisi ve sertifikasına ek olarak Greenpeace araştırmaları, oyuncak ambalajlarının yağmur ormanlarından geldiğini gösterdi. Yayınlanan görüntü birkaç gün içinde YouTube’da en çok izlenenlerden biri haline gelirken görüntü İtalyanca, Çince ve Arapça da dahil olmak üzere yirmi lisana çevrildi.
Dünyanın her yerinden vatandaşlar Mattel’e yüzlerce posta gönderdi. Barbie’nin Facebook sayfası, yoğunluk nedeniyle süreksiz olarak kapatıldı.
FİLMDEKİ PEMBE RENGİNİN ÖNEMİ
Dilimize Farsçadan geçmiş olan pembe sözünün kelamlık manası pamuktur. Fakat bu söz 14. yüzyılın birinci çeyreğinden itibaren ”açık kırmızı” manasında kullanılmaya başlanmıştır. Yepyeni lisanında ”penbe” biçiminde yazılan bu sözden türetilmiş olan birçok sözcük de günlük hayatta sıklıkla kullanılır.
PEMBENİN ANLAMI
İngilizcede ”rose” ve ”rosy” halinde de tanımlanan pembe rengi, ülkemizde de gül rengi olarak bilinir.
Sinema, müzik ve edebiyat üzere sanat kısımlarında, pembe rengiyle özdeşleşmiş olan birçok karakter ve müzik kümesi ortaya çıkmıştır. Bunlar ortasında en bilineni, birinci sineması 1963 yılında çekilen Pembe Panter’dir. 1965 yılında Birleşik Krallık’ta kurulmuş olan Pink Floyd ise, dünya genelinde en çok dinlenen müzik kümelerinin başında gelir.
Pembe rengi, saflığı ve doğallığı simgeler. Birçok Yeşilçam sinemasında bahsi geçen ”pembe panjurlu ev” ise, masumiyeti temsil eder.
PEMBE RENGİ VE PSİKOLOJİ
Psikoloji biliminde pembe renginin temel karşılığı sevgi, merhamet ve şefkattir. Birine karşı hissedilen dostça hisler da pembe rengiyle tabir edilir. Kırmızının en açık tonu olan bu renk, rubai, kaside ve gazel cinsindeki şiirlerde ise ”gül rengi” olarak geçer.
Gül ile özdeşleşmiş olan pembe renginin ruhsal manalarından bir başkası aşktır. Örneğin kırmızı rengi tutkuyu simgelerken, pembe, hiçbir beklenti içerisine girilmeden hissedilen aşkın sembolüdür. Tüm bunların dışında, pembe renginin başka karşılıkları masumiyet, ilgi ve merhamettir.
PEMBENİN MODA DÜNYASINDAKİ YOLCULUĞU
Hillary Clinton’ın First Lady olarak Nisan 1994’te yaptığı birinci basın toplantısı tarihte “pembe basın toplantısı” ve “tatlı ve pembe basın toplantısı” olarak yerini alalı yıllar oldu. Clinton Beyaz Saray’da düzenlediği bu basın toplantısında vergiler hakkında konuşurken tüm dikkatler üzerindeki pembe ceket ve içlikteydi. Hatta Washington Post’un moda eleştirmenlerinden Robin Givhan, First-Lady’nin kıyafeti için “Bu pembe moda bir ekip değil, bir pazarlama taktiği” açıklamasını bile yapmıştı. Moda tarihinde hiç bir renk pembe kadar pop psikolojiyle ilişkilendirilmedi. Bunun sebeplerinden biri de bir sürü kültürde pembenin bayan üniforması olarak akıllarda kalması.
2014 yılında The Museum of Fine Arts Boston’da gerçekleşen “Think Pink” – “Pembe Düşün” standı bu rengin vakit içinde nasıl bayanlara hitap eden bir renge dönüştüğünü açıklıyordu. Yapıtlarda 1700’lerde hem bayanların hem de erkeklerin pembe giydiğini gösteriliyordu. Hatta 18. yüzyılda resmedilmiş iki erkek çocuğuna ilişkin portrelerde çocukların brokar pembe elbiseler giydiği görülüyordu. Bu durumu akademisyon Jo Paoletti kitabı Pembe ve Mavi’de şöyle açıklıyor: “Yıllar boyunca pembe sıhhat ve gençlikle özdeşleşmiş bir renkti.”
Boston’da bulunan bu stant tıpkı vakitte 1918 yılına ilişkin erkek çocukları için bir kıyafet katalogunu da sergiliyordu. Küratör Michelle Finamore’a nazaran pembe hem güçlü hem de tutkulu bir renk. Ne de olsa pembe kırmızı’dan oluşan bir renk.
Pembe renginin bayan modasında daha aktif olması ise 2. Dünya Savaşı sonrası Christian Dior’un romantik New Look’u ortaya çıkarmasıyla oldu. ‘New Look’ savaş periyodundaki depresif ruh hali ve kumaş kısıtlamaları altındaki modaya bir tepki olarak ortaya çıkmıştı.
Savaş sonrası erkekler yavaş yavaş iş dünyasına dönmeye başlamışlardı ve bayanlar da yine konutlarındaki hayatlarına dönüyorlardı. Bu devirde bayanlara yönelik bir pazarlama stratejisi olarak birçok firma, pembe tonlarında mesken eşyaları piyasaya sürdü. Pembe, artık bayanlara yönelik eğlenceli ve moda bir renk olmuştu.
Açık pembe ve gri Dior’un New Look’undaki yapıtaşı renkler ortasındaydı. Ancak dizayncı tekrar de pembeyi feminen dürtülerler uyandırması için seçmemişti. 1948 yılında verdiği bir röportajda ” ben uyumlu bir adamım lakin yırtıcı zevklerim var.” diyordu.
Bir diğer pembe dahisi Elsa Schiaparelli ise iki dünya savaşı ortasında pembenin farklı bir tonunda öncü oldu. Schiaparelli’ye nazaran pembe aydınlık, imkansız, cüretkar ve hayat veren bir renk. Schiaparelli’nin en sevdiği kırmızı tonu ve biraz beyazın karışımı olan bu renk kendi tabiriyle “shocking pink”- “şok eden pembe” olarak anılıyor. 1937 yılında Shocking! olarak isimlendirdiği parfümüyle tıpkı isme sahip olan bu renk Dior’un floral tonlarından çok daha fuşya bir tona sahip. Schiaparelli’ye nazaran bu renk hem şok edici hem de saf.
Patronlardunyasi.com
