Dağlıoğlu: Türkiye’ye gelen memleketler arası direkt yatırım ölçüsü yüzde 81 arttı

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Lideri A. Burak Dağlıoğlu, Türkiye’ye gelen memleketler arası direkt yatırımlar, 2022 yılı beklentileri ve 2023’e giderken Türkiye’nin yabancı yatırımcılara vaatleri hakkında değerlendirmelerde bulundu.

Global memleketler arası direkt yatırımların (UDY) 2020 yılında salgın sebebiyle yüzde 35 azaldığını belirten Dağlıoğlu, Türkiye’deki düşüşün ise dünyaya göre daha ölçülü olarak yüzde 18 düzeyinde gerçekleştiğini hatırlattı.

Dağlıoğlu, 2021 yılı için Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) açıkladığı birinci rapora nazaran global UDY’de bir evvelki yıla kıyasla yüzde 77’lik artış gözlendiğini tabir etti.

Türkiye’ye tıpkı devirde gelen UDY ölçüsü yüzde 81’lik artışla 14,2 milyar dolara ulaştığı söyleyen Dağlıoğlu, “Bu meblağ, 2016’dan beri ülkemize gelen yıllık UDY girişlerinin üzerinde. Türkiye, UDY çekme konusunda salgın öncesindeki yıllık ortalama düzeyinin de üstüne süratle çıkmış görünüyor.” dedi.

Dağlıoğlu, gelen yatırımların coğrafik dağılımına ait de bilgi verdi. Yatırımların yüzde 60’ının Avrupa, yüzde 24’ünün Asya ve yüzde 16’sının Amerika’dan geldiğini belirten Dağlıoğlu, şunları kaydetti:

“Yatırımların kaynak ülkelere yönelik dağılımına baktığımızda ise birinci 10’da Birleşik Krallık, ABD, Hollanda, İsviçre, Birleşik Arap Emirlikleri, Almanya, Lüksemburg, Güney Kore, Japonya ve İrlanda yer alıyor. En çok yatırım alan kesimler ortasında toptan ve perakende ticaret, imalat sanayi, bilgi ve irtibat teknolojileri, finansal hizmetler ve ulaştırma-depolama faaliyetleri öne çıkıyor. Birinci sırada yer alan toptan ve perakende ticaret dalı bu alanda faaliyet gösteren başarılı teknoloji teşebbüslerimize yapılan yatırımlardan oluşuyor. Yatırımlarda bir öbür değerli bölüm olan imalatın alt kırılımlarına odaklandığımızda ise ulaşım araçları, kimyasallar, bilgisayarlar, elektronik-elektrik ve optik ekipmanlar; besin ve içecek eserlerinin imalatının öne çıktığını görüyoruz.”

Dağlıoğlu, satın alma ve birleşmelere bakıldığında, Rekabet Kurumu bilgilerine nazaran 2021’de Türkiye’de 309 adet birleşme ve satın alma sürecinin gerçekleştiğini lisana getirdi.

Bu süreçlerin 50’sinin memleketler arası şirketlerin yerli şirketlerden pay alımını kapsadığını ve yaklaşık 22 milyar TL’lik bir yatırımın öngörüldüğünü aktaran Dağlıoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Türkiye, teşebbüsçü iş kültürü, genç ve teknoloji meraklısı nüfusu, yetenekli mühendis havuzu ve rekabetçi eser ve hizmetleri sayesinde global oyunculardan kıymetli yatırımlar çekiyor. Ekosistemimiz erken kademe yatırımlarda 294 yatırım tipinden yaklaşık 1,6 milyar dolar yatırım aldı. Bu ölçüyle Türkiye, en çok yatırım yapılan 10 Avrupa ülkesinden biri oldu. Bahsi geçen 294 yatırım cinsinin 44’üne milletlerarası yatırımcılar da katılırken; yatırım fiyatı olarak ise yatırımların yüzde 89’unda milletlerarası yatırımcılar vardı.”

“Türkiye, mal ve hizmet ihracatı odaklı yatırımları kazanmaya devam edecek”

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Lideri Dağlıoğlu, Haziran 2021’de 2021-2023 devri için Milletlerarası Direkt Yatırım Strateji Belgesi’nin Resmi Gazete’de yayımlandığını hatırlattı.

Strateji Evrakı çerçevesinde amaçlarının Türkiye olarak global UDY’den aldıkları hissesi yüzde 1,5’e çıkarmak olduğunu söyleyen Dağlıoğlu, şöyle devam etti:

“Ülkemizin üretim ve ihracat odaklı UDY’de rekabetçiliğini muhafazası ve güçlendirmesi için iş ortamını, düzenleyici çerçeve ve tedarikçi altyapısını bilhassa yeşil iktisat ve sürdürülebilir kalkınma bağlamıyla Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ve Avrupa Yeşil Mutabakatı’na uyumlu hale getirmesinin kritik değer taşıdığını düşünüyoruz. UDY Strateji Dokümanımızda Türkiye için nitelikli UDY, teknolojik dönüşümü, istihdamı ve cari dengeyi destekleyici yatırımlar olarak tanımlanıyor. Cumhurbaşkanımız tarafından duyurulan üretim, yatırım, istihdam ve ihracat odaklı yeni iktisat modelimiz de milletlerarası direkt yatırımların ehemmiyetine işaret ediyor.

Ülkemiz global tedarik zincirlerindeki pozisyonunu güçlendirmektedir ve memleketler arası yatırımcılar da Türkiye’deki varlıklarını bu perspektifle artırmakta. Bölgesel bir Ar-Ge, üretim, lojistik, eğitim ve idare merkezi olan Türkiye, bu doğrultuda mal ve hizmet ihracatı odaklı yatırımları kazanmaya devam edecek. Bir öbür kıymetli başlık olan teknoloji teşebbüslerine yatırımlar da tıpkı halde artmaya devam edecek. E-ticaret, fintek, online oyun, lojistik teknolojiler, ömür bilimleri ve derin teknolojiler üzere alanlarda ölçeğini süratle büyüten teşebbüsler, önümüzdeki yıllarda değerli yatırım tipleri tamamlayacaklar.”

Milletlerarası yatırımcıların gözünden Türkiye’nin nasıl görüldüğüne ait soru üzerine Dağlıoğlu, şöyle konuştu:

“Bu soruyu cevaplarken bir milletlerarası şirketin üst seviye yöneticisiyle sohbet ederken vurguladığı bir bakış açısıyla başlamak istiyorum. ‘Türkiye, Almanya’dan Çin’e kadarki coğrafyada geniş çeşitlilikte ve derinlikte üretim yetkinliğine sahip olan tek ülkedir’ demişti. Bu, bazen bulunduğumuz noktadan kaçırdığımız çok kritik bir gerçeklik. Türkiye bu pozisyona son 20 yılda Cumhurbaşkanımızın güçlü liderliğiyle hayata geçmiş ıslahatlarla, altyapı ve üstyapı yatırımlarıyla, yatırımcı dostu siyasetlerle ve yetenek havuzuna yapılan eğitim yatırımları ile ulaştı. Türkiye 84,6 milyonluk nüfusuyla güçlü bir iç pazar oluşturmanın ötesinde, aktif ticari diplomasisi sayesinde imzaladığı STA’lar ve milletlerarası erişilebilirliği en üst seviyeye çıkardığı lojistik ağlar ile geniş bir coğrafyaya ulaşım imkânı sunuyor. Global şirketler Türkiye’yi bölgede bir üretim, ihracat, AR-GE, lojistik ve idare merkezi olarak görüyor ve iş planlarını buna nazaran yapıyor. Milletlerarası direkt yatırımcılar ülkemize uzun vadeli bir perspektifle bakmakta ve ülkemizin temel paha tekliflerine odaklanmakta.”

“Türkiye, liberal yatırım ortamı sağlamakta çok daha düzgün bir performans gösterdi”

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Lideri Dağlıoğlu, 2023 yılına giderken Türkiye’nin yatırımcılara vaadi hakkında da görüşlerini paylaştı.

Güçlü, sağlam ve süratli büyüyen iktisadıyla Türkiye’nin, sürdürülebilir memleketler arası direkt yatırımlar çekmek için yatırımcı dostu siyasetler ve geniş yetenek havuzunun yanı sıra Avrupa, Asya ve Afrika’nın kesiştiği noktada global pazarlara erişim sağladığını belirten Dağlıoğlu, Türkiye’nin birlikte kazanma mottosuyla hareket etmek isteyen tüm yatırımcılara kapılarını her daim açık tuttuğunu vurguladı.

Dağlıoğlu, Cumhuriyetin 100. yılına giderken çalışma arkadaşlarıyla bir arada çok daha büyük bir heyecan ve motivasyon içerisinde olduklarını söyledi.

Türkiye’ye gelen yatırımcıların da yatırım motivasyonlarının epey yüksek olduğunu tabir eden Dağlıoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Öncelikle Türkiye, yatırımcı dostu bir iş ortamı vadediyor. 2003 yılından bu yana güçlü siyasi liderlikle hayata geçirdiği başarılı ıslahatlarla bu vaadini desteklerken, ıslahatlarına da süratle devam ediyor. Örneğin, Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı Endeksi’nde ülkemiz 2006 yılında 155 ülke ortasında 93’üncü sıradayken, 2017’de 69’a, 2020 yılında ise 190 ülke ortasında 33’üncü sıraya yükseldi. Yatırım ortamı açısından en liberal ülkelerden biri olan Türkiye, OECD tarafından yayımlanan UDY Sınırlayıcı Mevzuat Endeksine nazaran 2003 yılında 0.283 bedelde iken 2020 yılında 0.059’a kadar inmiştir. Bu puandaki düşüş yatırımlardaki kısıtlayıcı düzenlemelerin azaldığına işaret ediyor. Gelişmekte olan ekonomilerle ve OECD ortalaması ile karşılaştırıldığında Türkiye’nin liberal yatırım ortamı sağlamakta çok daha âlâ bir performans gösterdiği görülmektedir.”

“Türkiye, tüm yatırımcılar için sağlam ve güçlü bir tedarik üssü”

Burak Dağlıoğlu, Türkiye’nin ekonomik muvaffakiyet kıssasında değerli ögelerden birinin Türkiye’nin global tedarik zincirlerine entegre olarak bu zincirdeki pozisyonunu üste yanlışsız ilerletmesi olduğunu söyledi.

OEM ismi verilen ana üreticilerin Türkiye’de uzun yıllardır yatırımlarını büyüttüğünü, milletlerarası tedarikçilerini ülkeye kazandırdığını, yerli şirketleri tedarikçi olarak geliştirdiğini ve geliştirdiği yerli tedarikçilerin dünyadaki farklı tesislere de ihracatını sağladığını anlatan Dağlıoğlu, şunları kaydetti:

“Yine tedarik zincirindeki eser süreçlerine baktığımızda milletlerarası şirketlerin ülkemizde sırf üretim yapmadığını, AR-GE merkezi, tasarım ofisi, satın alma ünitesi, test merkezi üzere üretim öncesi işlevleri da ülkemize taşıdığını görüyoruz. Gibisi halde üretim sonrası süreçler olan lojistik idaresi, eğitim merkezleri, idare faaliyetleri üzere işlevler için de ülkemizi bölgesel bir üs olarak kullandıklarını görüyoruz. Türkiye’nin tüm yatırımcılar için emniyetli ve güçlü bir tedarik üssü olduğu vaadini son global salgın periyodunda ispatlamış olduk.”

Dağlıoğlu, Türkiye’nin global iktisatta geçmiş devirlerdeki değerli dönüşümleri yakalamış bir iktisat olduğunu ve bugün yaşanmakta olan dijitalleşme ve sürdürülebilirlik dönüşümüne de süratle ayak uydurmayı vadettiğini söyledi.

Birçok kesimde memleketler arası yatırımcıların Türkiye’de yeşil üretim uygulamalarına öncülük ettiğini, karbon salınımını azaltan lojistik süreçler geliştirdiğini ve bayan istihdamı başta olmak üzere kapsayıcı uygulamalar geliştirdiğini belirten Dağlıoğlu, “Genel olarak baktığımızda Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma unsurlarına bağlılığı yatırımcılar tarafında da karşılık bulmaktadır. Gibisi bir dönüşümün uygulanan başarılı kamu siyasetleriyle dijitalleşme ekseninde de ilerlediğine şahitlik etmekteyiz.” diyerek kelamlarını tamamladı.