Demokrat Parti Ekonomik İşler Lideri Şahinalp: Dövizde yüzde 40 kaidesi sonraki gün kalkacak

Demokrat Parti Ekonomik İşler Lideri ve Genel Lider Yardımcısı Bülent Şahinalp, iktidara gelmeleri halinde öncelikle kamu maliyesine ait hasar tespit komitesi kurulacağını belirtirken, birebir gün ihracatçının döviz gelirini yüzde 40’ını bozdurma kaidesinin kaldırılacağını bildirdi. 6’lı Masanın iktisatla ilgili oluşturduğu ekipte yer alan Şahinalp, finansman modellerini de içeren zelzele raporunun önümüzdeki hafta başkanlara sunulacağını söyledi.

-6’lı masanın sarsıntı felaketine yönelik ne üzere çalışmaları var? Yaraların sarılması için neler öngörüyorsunuz?

Biliyorsunuz, Ortak Siyasetler Mutabakat Metnini sarsıntı felaketinden öne hazırlamıştık. Artık metnin iktisatla ilgili kısmını yazan 6 kişi yeni bir çalışma yapıyoruz. Şu ana kadar 6 toplantı yaptık. 3 ya da 4 kısımlı bir rapor hazırlayacağız. Birinci kısım sarsıntının yaşandığı bölge ve acil yapılması gerekenler. Çadırdan, konteynerden başlıyor, kalıcı konutlardan eğitim, sıhhat, altyapı yer alıyor. İkinci kısımda finansman var. Yani Strateji ve Bütçe Başkanlığı maliyetin 103 milyar dolar olduğunu açıkladı. Bizim çalışmamızda ise bunun fiyatı 150 milyar dolar olarak görünüyor.

-Finansman kısmında ne öngörülüyor?

Evet, bunu nasıl yapacağız kısmı var. İşin bir de yardımlar, vergiler ve borçlanma kısmı değerli. Milletlerarası donörler toplantısı vardı. Oradan gelen bir ölçü finansman gelecek ancak merkezi hükümete değil, mahalli yönetimlere bir plan dahilinde verilecek.
Aslında Strateji Bütçe Başkanlığı durup dururken raporu açıklamasının nedeni, donörler toplantısı öncesinde bu rapor istenmesiydi. O yüzden süratle hareket edip raporu hazırladılar.

-Ne vakit tamamlıyor?

Bunu bitirmek üzereyiz. Ayrıyeten zelzele yaşanmamış lakin risk olan başta İstanbul olmak üzere fay çizgisi üzerindeki, bölgelerde yapılması gerekenlerle, dönüşüme ait ögeler da yer alıyor. Yeni konutların yapılması, eskilerden uygun olanların güçlendirilmesi, bölgedeki endüstrinin seyreltilmesi için tekliflerimiz var.

Bir yandan da 11 vilayetteki yıkıntıyı kaldırmanın bir yolu da endüstrinin ayağa kaldırılmasıdır. İş ve istihdam yaratacaksın ki kentler ayağa kalksın. Burada da bir eza, tehdit var. Buralarda ne yapabiliriz, hangi teşviklerle bölgeye kayışı nasıl destekleriz bu türlü bir rapor olacak.
İddiam 50 sayfa civarında olur. Biz başkanlara gelecek hafta sonuna önderlere sunacağız. Başkanlar tamam dediği vakit zelzele sunumu yaparız diye düşünüyoruz.

-Deprem konutlarının inşasına çoktan başlandı, sizin öngörünüze nazaran hangi maliyetle ne kadar sürer üretim işi?

Deprem konutlarının inşasına başlanması bilimsel olarak yanlış. Bahsin uzmanı hocalar bunu söylüyor. Bizim projeksiyonlarımıza nazaran bitirilecek yıl sayısına nazaran maliyet ve finansman muhtaçlığı değişiyor. Yani 3 yılda biterse ne kadar, 5 yılda biterse ne kadar diye. Artık yaklaşık yıllık 17 milyar dolar civarında bir harcamaya gereksinim var.

-Mevcut kamu kaynaklarıyla bunlar finanse edilebilir mi?

Kamunun elinde ne olduğunu bilmiyoruz ki? İktidara geldiğimizde öncelikle kamu maliyesindeki duruma yönelik hasar tespit komitesi kuracağız. Bugün gerçek hasarı bilmiyoruz. Türkiye Varlık Fonu’nu bilmiyoruz. Swapları bilmiyoruz, swapın kurallarını bilmiyoruz. Faiz ve vade şartları ortada yok.

Nihayetinde biz gerçek durumu 15 Mayıs ve takip eden günlerde göreceğiz. O saat prestijiyle dış yardımlar, bütçe imkanlarını göreceğiz. Halının altına süpürülenleri göreceğiz, bir ortaya gelip projeksiyon yapacağız.

-Kemal beyefendi konutların fiyatsız teslim edileceğini söylemişti, nasıl olacak?

Evet masada alınan bir karar doğrultusunda, her hak sahibine bir adetle hudutlu olmak üzere fiyatsız vereceğimizi söylüyoruz. Hükümet ise düşük faizli 20 yıla yayan bir kredilendirmeyle konutları teslim edeceğini söylüyor.

Biz yalnızca konut teslimi değil, acil olarak tekrar istihdam ortamı yaratmak, insanlara iş vermeyi planlıyoruz. Üstelik İstanbul, Ankara, İzmir, Mersin üzere vilayetlere gidenlerin tekrar bölgeye dönmesini sağlayacak ortamı sağlamayı da öngörüyoruz. İstanbul, Kocaeli bölgesinde de bir taşınma takviyesi sözkonusu olabilir. Buna yönelik de bir tahlil yapacağız.

-Afet Yine İmar Fonu düzenlemesi kanunlaştı, kazanırsanız bu fon devam edecek mi?

Ülkemizde son 20 yılın en dertli bahislerinden birisi şeffaflığın olmaması. Halkın en büyük itirazı muhalefet partilerinin de birebir halde itirazları idarenin şeffaf olmamasında ağırlaşıyor.
Her fon açıklandığında bir kuşkuyla bakıyoruz. Olasıdır ki afet Yine İmar Fonu Kanunu revizyona tabi tutulup, şeffaf, görünür, anlaşılır hale getiririz. Birebir şeyler AFAD ve Kızılay için de geçerli.

Şehirler, bölgelerle ilgili zelzeleye sağlam yeni konut üretiminin ve mevcutların güçlendirilmesi için finans programı üzerinden çalıştık. Güçlü bir kamu takviyesiyle bu türlü bir planı ilan edeceğiz.

Modelin kurgusunu sağlıklı yaparsak, son 5-6 yıldır yok olan yabancı yatırımcı, yabancı inşaat şirketleri dahil Türkiye’ye tekrar dönüşünün yolunu da açacağız. Yani yalnızca inşaat bölümü için değil, endüstrinin geneli için de birebir şeyi söylüyorum. ABD, Japonya’da Almanya’da olan formda ayakları yere sağlam basan, ardında devlet dayanağı olan finansman programı, uygulanacak. Şili zelzele sonrası ayağa kalkarken bu modeli kullanmış.

Röportajın tamamı burada.