Döviz gereksinimini Kapalıçarşı’dan karşılayan kurumlara Merkez Bankası da eklendi
Döviz arzında yaşanan sorun ve uygulanan sıkı nezaret uygulamaları, birçok alanda derinliği olan Kapalıçarşı’yı tekrar gündeme taşıdı. Özel şirketlerden döviz borcu olan vatandaşa ve kamuya kadar birçok alanda talep, Kapalıçarşı’ya yöneldi. Verilen bilgiye nazaran yalnızca Merkez Bankası, demir sandıklar ile çarşıya her gün 5 milyar TL getiriyor ve karşılığında 260 milyon dolar topluyor. Emsal halde bankalar ve döviz ofislerinin uyguladığı sıkı kurallardan kaçan şirketler de Kapalıçarşı’ya yöneliyor.
Çarşı tarihinde birinci kere Merkez Bankası’nın bu formda döviz topladığını kaydeden Kapalıçarşı kaynakları tekrar bu nedenle birinci defa çarşıda döviz fiyatının piyasanın üstüne çıktığını söylüyor.
Bu sürecin 4-5 döviz ofisi ile gerçekleştiğini belirten uzmanlar, uygulamayı “seçim sonrasına hazırlık” olarak nitelendiriyorlar. Çarşıda süreçler tekerlekli demir sandıklarla gerçekleştiriliyor ve İçişleri Bakanlığı’na ilişkin olduğu belirtilen kamu hizmet araçları ile taşınıyor. Akşamüzeri ise ofislere döviz satanlar paralarını almak için uzun kuyruklar oluşturuyor. Artan talep nedeniyle döviz ofislerinin olduğu bölgede tekerlekli sandık trafiği yaşanıyor.
TCMB de çarşı müdavimi oldu
560 yılı aşkın tarihi bulunan Kapalıçarşı, 64 cadde ve sokağı ile 2 bedesteni, 16 hanı, 22 kapısı ve 2 bin 486 dükkanı ile dünyanın en eski ve en büyük alışveriş merkezlerinden biri. 45 bin metrekare kapalı alana sahip tarihi çarşı daha çok altın ticareti ile ön planda üzere görünse de ibre son devirde dövize dönmüş durumda. O denli ki son 1-1,5 aydır özel şirketler ve bireylerin yanı sıra Merkez Bankası da çarşının müdavimleri ortasına katılmış. Uzun müddettir konuşulan bu durumu yerinde gözlemlemek için İKTİSAT gazetesi olarak Kapalıçarşı’ya gittik ve gelişmeleri yerinde izledik.
Geçen hafta Cuma günü soğuk ve yağmurlu havanın da tesiri ile çarşıda ziyaretçi sayısının epeyce yüksek olmasına karşın dükkanlarda tıpkı hareketlilik yoktu. Döviz ofislerinin olduğu bölgede ise yüklü ölçülerde süreçler göze çarpıyordu. Daha evvel olmayan 3-4 tekerlek üzerine oturtulmuş demir sandıklar güvenlik vazifelileri eşliğinde bir döviz ofisinden başkasına gidiyordu. O esnada sürece açık olan döviz ofisleri kepenklerini indiriyor süreç tamamlandıktan sonra tekrar sürece açıyordu. Saat 17.00’ye yaklaştığında hareketlilik daha yüksek düzeye çıkıyordu.
Seçim sonrasına hazırlık
Ekonomi Gazetesi’ne bilgi veren Kapalıçarşı kaynakları, durumu şu sözlerle açıkladı: “Kapalıçarşı’nın döviz fiyatı yaklaşık 1-1,5 ay evvel piyasadan daha düşüktü. Son periyotta gerçek kesimin yanı sıra Merkez Bankası da çarşıdan alım yapmaya başladı. Banka yetkilileri her gün yüklü ölçüde TL getiriyor ve çarşıdan döviz topluyor. Çarşıda döviz fiyatları bu nedenle her hafta bir evvelki haftadan daha yüksek oluyor ve makas çarşı lehine açılıyor” dedi.
Verilen bilgiye nazaran Merkez Bankası Çarşı’ya her gün 5 milyar TL getiriyor ve döviz fiyatına nazaran değişmekle birlikte yeniden her gün yaklaşık olarak 260 milyon dolar alıyor. Sandıklı döviz süreçleri son periyotta Merkez Bankası dışında değil diğer kurumlar tarafından da gerçekleştiriliyor. TL’nin bedel kaybetmesi nedeni ile süreç hacmi düşük olsa da nakit paranın fizikî hacminin yüksek olması bu biçim taşıma süreci hizmeti veren lojistik şirketlerinin de oluşmasına yol açmış.
Kamunun bu süreç biçimini seçim sonrasına bağlayan bir piyasa uzmanı şu görüşleri paylaşıyor: “Seçim sonrası hangi hükümet gelirse gelsin kur muhafazalı mevduat uygulamasını bitirecek. Bu da döviz talebine yol açacak. Merkez Bankası oluşacak döviz talebine hazırlık yapmak için Kapalıçarşı’dan da döviz topluyor. Esasen her yıl birinci çeyrek döviz arzının düşünceli olduğu devirlerdir. Bu periyotlarda Kapalıçarşı değerli bir kaynak. Lakin birinci sefer hem kurumlar hem de kamudan bu kadar ağır bir talep var.”
Ayaklı borsa da hareketli
Kapalıçarşı’da döviz ticareti yalnızca çarşı içinde değil çabucak yanında bulunan ve ayaklı borsa diye tabir edilen bölgede de yapılıyor. Hatta dövizin kaynağı orası desek yeridir. Döviz fiyatlarının stabil olduğu ve arz ile ilgili sorun yaşanmadığı periyotlarda sakin olan ayaklı borsada büyük bir hareketlilik göze çarpıyor. İki kişinin yan yana durmakta zorlandığı küçük orta sokakta 20-30 kişi ortasında hararetli bir halde pazarlıklar yapılıyor.
Dövizini bırakan, akşam TL kuyruğunda
Kapalıçarşı esnafı Merkez Bankası’nın döviz operasyonunu çarşının en büyük döviz ofislerinden biri ile yürüttüğünü, o ofisin da talebi birkaç döviz büfesi ile paylaştığını anlattı. Dövizin kaynağı sorulduğunda ise gerçek dalın kayıt dışı tarafından ve Anadolu’dan geldiği belirtiliyor. Aracılık eden döviz ofisine Kelam dolar satanlar, akşam da paralarını almak için ofislerin önünde uzun kuyruklar oluşturuyor.
patronlardunyasi.com
