Döviz kuru ve artan maliyetler ayakkabı bölümünü etkiledi, Türkiye’nin pozisyonu tehlikeye girdi
Türkiye ayakkabı sanayi, yıllık 550 milyon çift üretim kapasitesiyle dünyanın 6’ncı büyük üreticisi olma pozisyonu kaybetmek üzere. 2022 yılında yüzde 20’lik artışla 1.2 milyar dolarlık ihracat sayısına imza atan ayakkabı bölümü, 2023’e baskılanan döviz kuru ve artan maliyetlerin gölgesinde kayıplarla başladı. İhraç pazarlarını Çin, Vietnam, Hindistan, Kamboçya, Çin üzere Uzakdoğu ülkelerinin yanında Portekiz’e kaptırmak üzere olan Türk ayakkabıcılar, düşük döviz kuru nedeniyle iç pazarda da tıpkı ülkelerden artan ithal eserlere karşı direniyor.
Dünya gazetesinden Nurdoğan Arslan Ergün’ün haberine nazaran bilhassa Çin’den gelen ithal eserler yüzde 66’ları aştı. 2022’nin son iki ayından itibaren yüzde 57’leri bulan ithal eserlerden kaygılı olan endüstrici, bir yanda zelzelede hasar alan 450’den fazla meslektaşının yarasını sarmaya çalışıyor, başka yandan ‘zorlu’ kurallarda kazandığı ihraç pazarlarını kaybetmemek için çaba ediyor.
“İÇ PİYASADA TEDARİK ARTARAK YURTDIŞINA KAYIYOR”
Özellikle perakende zincirlerinin siparişlerini büyük oranda dışarı kaydırdığını söyleyen Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) İdare Şurası Lideri Berke İçten, iç piyasada ithalatta ilgili yaşanan önemli artışlara dikkat çekti.
“Maalesef iç piyasada tedarikin artarak yurtdışına kaymaya başladığını görüyoruz” diyen İçten, düşük döviz kurunun hem ihracatta hem de ithalatta bölümü zorladığını lisana getirdi. Her ne kadar 2023 yılı Ocak-Mart periyodunda bir evvelki yılın birebir devrine nazaran bölüm ihracatı 392.3 milyon dolara çıkarak paha bazında yüzde 19.9’luk artış kaydetse de bunun nedeni ünite fiyat yüksekliğine bağlanıyor.
Ayakkabı dalının dönemlik çalıştığını, yeni dönemin 7’nci ayda başlayacağını kaydeden Berke İçten, “Haziran ayından eylüle kadar görücüye çıkacağız. Bir toparlanma olacaksa da lakin yılın sonunda ve gelecek yılın başında bunu göreceğiz.Yani düşüşler 8-9’uncu aylara kadar sürecek” ifadelerini kullandı.
Sektörde yüzde 32’lere varan bir fiyat artışı olduğuna işaret eden İçten, adetsel bazda yüzde 20’leri bulan kaybın yeni dönemde yüzde 30’ları bulabileceğini öngördü. İçten, “Birim fiyatlar arttığı için ihracata tahminen paha kaybı olarak yansımayacak fakat adetsel bazdaki düşüş üretimde de gerileme yaratacak” diye konuştu. Üretimde yaşanacak düşüş ise direkt istihdamda daralma manasına geliyor.
“YENİDEN AÇIK VERİR KONUMA GELDİK”
Ağırlıklı KOBİ’lerden oluşan kesimde 300 binden fazla çalışan bulunuyor. Ayakkabı kesiminin 2014 yılında 304 milyon dolar cari açık verirken 2021’e geldiğinde 500 milyon dolar fazla veren dal pozisyonuna geldiğini hatırlatan İçten, “Ancak 2022’nin son iki ayı ve 2023’ün birinci üç ayında artan ithalatla yine açık verir duruma geldik. Üreticiler olarak toplanıp bir şeyler yapmaya çalışıyoruz ancak rekabetçi olmayan döviz kuruyla çaba etmek zor” dedi.
‘Seçim sonrasında dövizde ne çeşit bir gelişme yaşanmasını bekliyorsunuz?’ sorununa Berke İçten şu karşılığı verdi:
“Öncelikle kur artışının enflasyonla paralel gitmesi gerekiyor. 24-25’leri bulursa en azından yılın ikinci yarısı biraz daha nefes alacağımız bir periyot olur.”
Siparişlerin diğer ülkelere kaymasıyla kaybedilen pazarları geri kazan mak için en az 1.5-2 yıl gerektiğini belirten İçten, “Gerekirse karsız çalışalım fakat mevcut pazarlarımızı koruyalım” dedi.
TASD İdare Heyeti Lideri Berke İçten, ayakkabı üreticisinin elinden geleni yaptığını söyledi. İçten, “Kışlık eserlerde önemli bir sipariş kaybı yaşadık. ‘Gerekirse karsız çalışalım’ diyerek fiyat kampanyaları düzenledik. Bu kampanyamız biraz karşılık buldu ancak bizi kurtarmaya yetmedi” diye konuştu.
“AYAKKABI KESİMİNDE FAALİYET GÖSTEREN 15 BİN İŞLETME”
Ayakkabı kesiminin kıymetli buluşma noktası olarak bedellendirilen “68. Memleketler arası Ayakkabı Yan Sanayi Fuarı AYSAF” 3 Mayıs’ta kapılarını açıyor. Fuara, yüzde 25’i yabancı olmak üzere 15 binin üzerinde bölüm profesyonelinin katılması bekleniyor. Ayakkabı Yan Sanayicileri Derneği (AYSAD) ve Artkim Fuarcılık iş birliği ile düzenlenen fuar, ayakkabı yan sanayi materyalleri, deri, yapay deri, dokuma, taban, ökçe, aksesuar, makine, kimyasal ve kalıp üreticilerinin de ortalarında olduğu 36 iş kolunu bir ortaya getirecek.
“Hem ayakkabı hem de ayakkabı yan sanayi olarak gidecek daha çok yolumuz var” diyen AYSAD İdare Şurası Lideri Sait Salıcı, “Türkiye’de ayakkabı kesiminde faaliyet gösteren 15 bin işletme bulunuyor; bunların yaklaşık 6 bin adedini ayakkabı yan sanayicileri oluşturuyor. Fuarların ve birebir görüşmelerin, dalın ivmesini artıracağına inanıyoruz. Gayemiz, Türkiye’yi ayakkabı yan sanayi konusunda ‘merkez’ haline getirmek” ifadelerini kullandı.
patronlardunyasi.com
