Endüstride üretim EYT’ye tazminat KGF’ye takıldı
Ekonomim’den Yener Karadeniz’in haberine nazaran, 2 milyonu aşkın çalışanı ilgilendiren EYT düzenlemesi birçok bölümlerde üretimi tehdit ediyor. Yetişmiş elemanlarını kaybetmek istemeyen firmalar ‘yüksek ücret’ ve ‘kafa izni’ teklif ediyor. Bir müddettir sakinlik yaşanan dallarda ise EYT düzenlemesi, “istihdam boşaltmak” için fırsat yarattı. Lakin her iki küme da tazminatlar konusunda KGF kredilerine erişememekten yakınıyor.
Son periyotta iş dünyasının en kıymetli gündem hususları ortasında yer alan ve 2 milyonu aşkın çalışanı etkileyen Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi kimi bölümlerde üretimi tehdit ederken kimilerinde ise bir manada fırsat olarak algılandı. Geçen hafta Kütahya Porselen’in 359 çalışanının işten ayrılması ve bu yüzden birtakım bantlarda üretimin durması sonrası açıklama yapan kesim temsilcileri, benzeri durumun nitelikli eleman kahrı yaşayan birçok kesimi tehdit ettiğini vurguladılar. Üretimin durmasını önlemek isteyen firmaların EYT’li çalışanlara ekstra tatil ya da yüksek fiyat önerdiği belirtiliyor.
Öte yandan hazır giysi ve dokumacılık üzere daralma yaşanan dallarda ise uygulama fırsata dönüşmüş durumda, lakin burada da tazminatlar yük olarak firmaların önünde duruyor. Gelişmeler birtakım kesimlerde mavi ve beyaz yakalı çalışanlar ortasındaki fiyat farkının mavi yaka lehine açılmasına da neden oldu. Tazminatlar konusunda tahlil olması beklenen KGF kredilerinin ise bankalara tahsis edilmesine karşın şimdi ödeme alınamadığı lisana getiriliyor.
Züccaciyeciler Derneği (ZÜCDER) Lideri Mesut Öksüz, porselen ve cam bölümlerinde EYT ile emekli olanların üretimde meşakkate yol açtığını lisana getirdi. Firmaların ağır bir planlama devrine girdiğini anlatan Öksüz, “Çalışanları elde tutmak için piyasanın çok üzerinde fiyat artırımları açıklandı. Bu artırımlar ile çalışanlar elde tutulmaya çalışılıyor. Öte yandan üretim ile ilgili yaşanabilecek muhtemel meselelerin önüne geçmek için de vardiya artırma üzere planlamalar yapılıyor” dedi. Gündemin değerli hususlarından birinin KGF kredileri olduğunu belirten Öksüz, şöyle konuştu: “Kredileri yalnızca kamu bankalarından alabiliyorsunuz fakat limitler çok düşük. EYT için kredi kullanarak ödeme yapanı şimdi duymadım. Hem çalışanları elde tutmak için gayret harcıyoruz hem de yüklü ödeme yapmak durumunda kalıyoruz. Bu firmalar daima yatırım yapan ve kendini geliştiren şirketler. Kelam konusu düzenleme uzun vadede büyük düşüncelere yol açacak.” Öksüz, artan nitelikli eleman muhtaçlığı nedeni ile dalda çalışan sirkülasyonunun arttığını da vurguladı.
EMEKLİ OLANLAR GERİ ÇAĞRILIYOR
Mobilyacılar Sitesi Modoko’nun İdare Şurası Lideri Koray Çalışkan, faaliyet alanı olan ofis mobilyalarında görüştüğü şirketlerden de eza yaşayanlar olduğunu aktardı. Çalışkan, “Emekli olma kararı alan çalışanların oranı yüzde 3’e yakın. Biz zati olağan vakitte imalatta çalışacak eleman bulamıyoruz. Ayrıyeten emekli olanlar nitelikli elemanlar ve ustalar. El emeği ile iş yapan firmalar olduğumuz için bu insanları kaybetmek bölüme sekte vuruyor. EYT’lileri kaybetmemenin yolunu bulmamız lazım. Lakin alacakları tazminattan ötürü ‘biz belirli bir müddet baş dinleyelim’ diyorlar, biz de ‘dinlenin gelin’ diyoruz. Mobilya dalında kimi ararsanız tıpkı sorunu yaşıyor. Daha evvel emekli ettiğimiz insanları bile geri çağırmaya başladık. Bir de tazminatları ödeme konusunda kahır var. Ustaların büyük kısmı uzun yıllardır çalışıyor. En küçük firmada bile 2-3 milyon lira üzere tazminatlar konuşuluyor. Büyüklerde bu meblağlar çok daha fazla. Bu gelişme Türkiye’nin endüstrisini de tehdit ediyor” tabirlerini kullandı.
“FARK AÇILIYOR”
Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Derneği TUSİD’in Lideri Güçlü Kaplangı, kesimde şu an bırakın makineyi montaj sınırında bile çalışacak eleman bulamazken EYT ile emekli olanların büyük sıkıntıya yol açtığını ve şirketlerin yükünü artırdığını lisana getirdi. Bunun finansal yükünün de yüksek olduğunu anlatan Kaplangı, “KGF konusunda hala sıra bekliyoruz. Bununla ilgili net bir adım atılmadı. Onun da ötesinde işin sürdürülebilirliği tehdit altında. Bölümümüzde maaşlar Türkiye ortalamasının üzerinde. Minimum fiyatın en az 1,5-1,6 katı maaşlar kelam konusu. Emekli ikramiyesini alıp emeklilik yaşamak isteyenler var. Onları elde tutma eforlarımız da masrafları artırıp istikrarları bozuyor. İki lisan bilen ihracat sorumlusundan daha yüksek maaş alan kaynakçımız var. Şu anda bu dalda bu şekil durumlar yaygın. Mavi ve beyaz yaka ortasında fiyat farkı mavi yaka lehine açılıyor. Planlaması sıkıntı olacak ancak endüstrici bunları da aşacaktır” diye konuştu.
“İKİ AY ERKEN OLDUĞUN İÇİN 3 MAAŞ ALIYOR”
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği Lideri Çetin Tecdelioğlu, metal bölümünde de EYT’nin olumsuz tesirlerini görmeye başladıklarını söylerken, uygulamanın zamanlamasının ve yaşının gerçek olmadığını savundu. Tecdelioğlu, “42 yaşında, en verimli çağındaki gençlerimizi emekli yaptık. Bunun yanında EYT ile bir tarafta 3 maaş alan bir küme var, yani tazminatı, emekli maaşı ve kendi maaşı… Öteki tarafta tahminen iki ay evvel doğmuş tek maaşla çalışıyor. İş barışında önemli sorun var” dedi. Sanayicilerin tazminat ödemekte de zorlandığını vurgulayan Tecdelioğlu, “Finansmana erişim problemli, bankalardan kredi alamıyoruz, faizler çok yüksek. Başvurduk ancak EYT için çıkarılan KGF’yi alamadık, alanı da göremedik. Önemli bir nakit sıkışıklığı var. Bu durum finansmanı ağırlaştırıyor. Bankaya bağımlı şirketlerde çok önemli finansman kasveti yaratıyor. Bu tazminatlar çalışanlarımızın hakkı, vermiyoruz demeyiz asla. Bir formda ya taksitle ya da farklı formüllerle uzlaşma yoluna gidiyoruz” dedi.
TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Bölüm Meclisi Lideri Erdem Fayat, kendi dalında EYT’nin farklı bir durum ortaya çıkardığını söyledi. Dalda bir müddettir işlerin sakin olması nedeniyle kimi patronların EYT ile bir ölçü istihdam boşalttığını aktaran Fayat, “Eleman sorunu çeken bir sektördük. Lakin şu sıralar geçmişte arayıp da bulamadığımız teknik elemanların CV’leri elimize gelmeye başladı. İstihdam bir biçimde konsolide oluyor” diye konuştu.
MAAŞTA KAMU BANKASI ŞARTI
Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya da giysi sanayiinde işlerde yaşanan düşüş nedeni ile istihdam fazlalığının oluştuğunu hatırlattı. Bu istihdam fazlalığı ile birlikte mavi yakalı çalışanlarda önemli ayrılıklar yaşandığını belirten Kaya, “Bugün emekli olanları ıstırap olarak görmüyoruz fakat onların uzun yıllarda edindiği deneyimler var. Önümüzdeki devir işlerin tekrar artması ve olağanlaşması ile birlikte o insanlara tekrar gereksinim duyacağız” dedi.
EYT ile ilgili daha çok finans tarafından kasvet yaşandığını vurgulayan Kaya, şöyle devam etti: “Hala KGF fonlu kredilere ulaşamıyoruz. Zira KOBİ ve KOBİ dışı diye ikiye ayrılıyor. Evvel KOBİ’lere vereceğiz dediler. Hazır giyside firmalar daha çok KOBİ dışı firmalar. Orada krediye erişim şimdi olmadı. ‘Maaş hesapları kamu bankaları tarafından ödeniyorsa size kredi verebiliriz’ diyorlar. Herkes maaş hesabını kamu bankalarından ödemiyor. Şu an KOBİ dışı firmalar EYT kredisine ulaşamıyor. Personel ile patron bu sebeple karşı karşıya kaldı. Personeller haklarını istiyor, patron ödemek istiyor ancak nakit akışı dertli. EYT’liler müracaat yaptılar firmalar kabul etmek zorundalar. Paralar ödenmekle yükümlü ve şu an bunların da ödendiğini duyamıyorum. Herkes KGF fonlu kredi dayanağını bekliyor” halinde konuştu.
“BAŞVURULAR 1-2 GÜNDE DEĞERLENDİRİLİYOR”
Görüştüğümüz patronların büyük kısmı EYT için çıkarılan Kredi Garanti Fonu (KGF) teminatlı krediye erişemediğini belirtirken KGF kaynakları ise önemli ölçüde fiyatın şirketlere kullandırıldığını lisana getiriyor. Bankalardan kendilerine yönlendirilen EYT kredisi evraklarını 1-2 gün içinde değerlendirip süratlice sürece alındığını belirten KGF kaynakları, süreçte yaşanan sıkıntıların da bankalardan kaynaklanabileceğini görüşünde.
patronlardunyasi.com
