FÖŞ geleceğin fotoğrafını çizdi: Varlar dünyası, yoklar dünyası
Biraz evvel yürüyüşten gelip, şöyle bir uzandım divanıma, nostalji yaptım. Aklım 20 yılda Sevgili Reis’im RTE’nin bizden çaldıklarına gitmiş nedense. 2012 yılında The Economist bize “Avrupa Kaplanı” unvanını takmıştı. Dünya Bankası Kayseri’yi KOBİ önderliğinde kalkınmaya örnek gösteriyordu. AB’nin kapısına dayanmıştık. Bir onyıl içinde Orta Gelir Grubu’ndan Yüksek Gelir Kümesine quantum sıçraması yapabilirdik. Sonra, verdiklerinin hepsini gıdım gıdım burnumuzdan getirdi Reis. Bugün kişi başı ulusal gelirde $11 binin üstündeyiz, göya. Ama o $11’in $10 bini Erdoğan kankaları, aile ve tarikat başkanlarında toplanmış; bize düşen kuru ekmekle 15 gram beyaz peynir. Yapısal olarak Osmanlı’nın Çöküş Çağı’na geri döndük. Toplum Reis’e karşın süratli gelişti ve çok çarpık bir yapı oluştu. Hani derler ya “Altı kaval, üstü Şişhane”. Bizde de o denli, altta umudunu yitirmiş ancak yarına hazır, fırsat verilse depara kalkacak bir gençlik, üstte çakma Müslüman hurafeleri ile yönetilen, neresini tutsan gacırdayan bir Şeriat Devleti Özentisi.
Reis’in bizden çaldıklarından biri de kaliteli iktisat tahlili. 1990 yılında Küresel Menkul Değerler’de mesleğe adım attığımda, günde 5 gazete okur, iktisat makalelerinin tadına doyamazdım. Sonra, o profesörlerin, uzmanların, bilge şahısların hepsi teker teker ekarte edildi, zira dünya görüşü ne olursa olsun, hepsi birebir şeyi yazıyordu: “Batırdın bizi Baba”. Artık ne Havuz Medyasında, ne de Muhalif Basında yanlışsız dürüst iktisat tahlili yapan bilge kalmadı. Bir kısmı YouTube’a göç etti, onların yarısı da trafik gailesiyle her gün döviz görüntüsü çekiyor.
Son bir haftada Dünya Bankası, IMF ve BM Kalkınma Örgütü UNCTAD birbiri gerisine gündemi sarsacak raporlar yayınladılar. Kaç köşe muharriri ilgi gösterdi? Ben bulamadım, bulursanız DM atın. Mecburen bu sıkıntı misyonu üstlendim. Ve bir şey daha ek edeyim mi? ŞAYET Reis’in Türkiye’yi vakit tünelinden süratli trenle Orta Çağa yolladığına inanmıyorsanız, bana bakın lan. Türkiye’ye akıl satacak ben mi kaldım? (Foto aşağıda)
Neyse, laf Orta Gelir Tuzağı’ndan açılmışken, Reis iktidarda kalırsa, başımıza gelecekleri size anlatayım. UNCTAD Raporu’ndan alıntılar yapacağım, zira misyonu icabı Az Gelişmiş Ülkeler ve Gelişmekte Olan Ülkeler hakkında mesai yapan, aslında hayli sol bir örgütün raporu bu. Yazdıklarını yorumsuz aktaracğım, zira aşağıdaki satırları okurken, “Yav, bunlar bizi mi tanım ediyor?” hissine kapılacaksınız.
Ama evvel, IMF ve UNCTAD’ın büyüme varsayımlarını vereyim:
IMF, global büyümenin bu yıl Ocak ayındaki beklentilerinin biraz altında yüzde 2,8 olacağını iddia ediyor. Ayrıyeten, büyümenin yüzde 2’nin altına düşmesi için yüzde 25 talih veriyor. Hakikaten de, fiyat baskıları beklenenden daha kalıcı hale geliyor ve ekonomik şartlar daha kırılgan hale geldi. IMF’de üst seviye bir yetkili, global finansal sistemde biriken “akut” riskler konusunda uyardı ve yüksek faiz oranları kredi şartlarını zorlaştırdığı için birçok GÜ’in bu yıl sakinliğe girmesi bekleniyor.
UNCTAD’ın kestirimlerini grafik olarak sunayım:
Başlayalım. Kısa sözler, düz cümleler kuracağım ki, toplumsal medyada folloş olmuş dimağlar anlayabilsin:
UNCTAD’ın GOÜ’de biriken FX borç riski ile ilgili ikazlarıyla devam edelim.
“UNCTAD, 81 gelişmekte olan ülkenin (Çin hariç) 2022’de memleketler arası rezervlerinde 241 milyar dolar kaybettiğini, ortalama %7’lik bir düşüş olduğunu, 20’den fazla ülkenin %10’un üzerinde bir düşüş yaşadığını ve birçok durumda yakın vakitte ekledikleri Özel Çekme Haklarını tükettiklerini tespit etti (SDR’ler). Bu ortada, devlet tahvil getirileriyle ölçülen borçlanma maliyetleri, 68 gelişmekte olan piyasa için %5,3’ten %8,5’e yükseldi. Genel olarak, dış kreditörlerin gelişmekte olan ülkeler üzerindeki mali açıkları azaltma baskısının artması bekleniyor.
UNCTAD, borç külfetinin bir kalkınma krizine ve daha geniş eşitsizliklere yol açacağını, 39 ülkenin dış alacaklılarına yeni kredilerde aldıklarından daha fazlasını ödeyerek kamu yatırımları ve toplumsal müdafaa üzerinde olumsuz bir tesire neden olacağını vurguluyor.
Son on yılda, borç ödeme maliyetleri, temel hizmetlere yapılan kamu harcamalarına nazaran daima olarak artmıştır. Bu devirde sağlıktan daha çok dış kamu borç servisine harcama yapan ülke sayısı 34’ten 62’ye yükseldi”.
Reis sultası altında bir beş yıl daha geçirirsek, başımıza gelecekleri de FT’den kopyaladım:
Yüksek borç yükleri, emisyonları azaltmak ve iklim değişikliğinin verdiği ziyanla başa çıkmak için 2030 yılına kadar yılda 2 trilyon dolardan fazlasına gereksinim duyan gelişmekte olan ülkeler için misyonu karmaşıklaştırıyor. Global ısınmayla gayret eforlarını artırmak, fakir ülkelerdeki insanların daha da fakirleşmesini önlemek, büyümeyi ve istihdam yaratmayı hızlandırmak için çok değerlidir.
Özetle, Varlar ve Yoklar Dünyası ortasında Araf’tayız. Türkiye UNCTAD’ın mercek altına aldığı ülke kümesine dahil değil, ancak Erdoğan ve Cumhur İttifakı iktidarda kalırsa, kredi notu ve CDS primi olarak iflas riski arzeden ülkeler kümesine gireceğiz.
DUYURU: 25 yıllık meslektaşım Güldem Atabay CHP İzmir 1ci Bölge 10cu sıradan milletvekili adayı seçildi. Gerçek bir aydını TBMM’nde görmek umuduyla, şimdiden muvaffakiyetler diliyorum.
FÖŞ
