Hammadde ithalatı son 5 yıllık trendin dışına çıktı
Mehmet KAYA
Ekonomik canlılığın ve yatırımların işaretlerinden sayılan hammadde ithalatı ve yatırım malları ithalatında toparlanma işaretleri görülse de, hammadde ithalatının artışının büyük kısmının yükselen güç fiyatları nedeniyle faturanın büyümesinin oluşturduğu kaydedildi.
DÜNYA’nın derlediği bilgilere nazaran 2021 yılında 210 milyar dolarlık hammadde ithal edildi. Bir evvelki yıla nazaran artış yüzde 28,85 oldu. Evvelki yıllarda cari olarak düşüşlerin görüldüğü bu kalemde son 5 yılda birinci kere önemli bir sıçrama gözlendi. Buna karşılık yükselişin kıymetli bir kısmının güç fiyatlarındaki artıştan kaynaklandığı kaydedildi. Son bilgi olan Kasım ayında, bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 160’a varan artışlar olması dikkat çekti. Ocak-Kasım devrinde ödemeler istikrarı tarifli güç ithalatı (hampetrol ve türevleri) yüzde 66,32 oranında yükseldi. Toplam meblağ ise 43 milyar 529 milyon dolara çıktı. Bir evvelki yıl tıpkı periyotta bu ithalat fiyatı 26,2 milyar dolar düzeyindeydi.
Yatırım mallarında ise 2020’de başlayan düzgünleşme devam ediyor. Bu yıl yatırım mallarında ithalat son 5 yılın en yüksek düzeyine, 36 milyar dolar hududuna geldi. Yatırım malları ithalatı 2019’da 26 milyar dolara kadar gerilemişti. İmalat sanayiinde kapasite kullanım oranlarının yüzde 80-85 aralığına geldiğinde, iktisadın genel gidişine bağlı olarak yatırımların arttığı kabul ediliyor.
Salgın periyodu öncesi uzun müddetli ortalamalarda yüzde 80’ler düzeyinde bulunan kapasite kullanım oranı, salgında sert düşüşün akabinde yeniden süratle toparlanmıştı. Aralık 2021 verisine nazaran imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı yüzde 78,7 düzeyinde bulunuyor.
Alt bileşenlerde, sağlam tüketim malları dışındaki bütün kümelerde, Aralık ayında, aylık bazda yükseliş gözlenmişti. Kapasite kullanım oranlarında sona yaklaşılmasına karşın yatırım malları ithalatı ya da üretiminde artış olmaması, imalat sanayii firmalarının gelecek periyot ekonomik güzelleşme beklentilerinin zayıf olduğunun göstergesi sayılıyor.
