Hazır betonda Türkiye başkan oldu

Türkiye’nin hazır beton üretiminde Avrupa’da önder ülke pozisyonunu sürdürdüğünü gösteren raporda hazır beton dalının 32 milyar TL’yi aşan ciro, 37 bini aşan istihdam hacmi ve yıllık 105 milyon metreküpü bulan üretime sahip olduğu belirtildi

Türkiye’de standartlara uygun beton üretilmesi ve inşaatlarda hakikat beton uygulamalarının sağlanması için 35 yıldır çalışan THBB, kalite, etraf, sürdürülebilirlik, iş sıhhati ve güvenliği uygulamalarıyla inşaat, hazır beton ve ilgili bölümlerin gelişimine büyük katkı sağlıyor. Hazır beton kesimi, 2021 yılı resmî datalarına nazaran 32 milyar Türk lirasını aşan cirosu, 37 bini aşan istihdam hacmi ve yıllık 105 milyon metreküpü bulan üretimiyle Türkiye iktisadı ve inşaat kesimi açısından çok kıymetli bir yerde duruyor. Avrupa Hazır Beton Birliğinin (ERMCO) 2021 yılı bilgilerine nazaran AB üyesi bütün ülkelerin toplam üretim ölçüsü 272,5 milyon metreküp iken, Türkiye tek başına 105 milyon metreküp beton üretmiştir. Bu üretim ölçüsüyle Türkiye, AB ülkeleri ortasında birinci ülke pozisyonunda yer alıyor. Hazır beton dalının, inşaat dalına ve buna bağlı olarak ülke iktisadına sağladığı büyük katkı, inşaat kesiminin en temel kolu olduğunu gösteriyor.

İNŞAAT BÖLÜMÜNÜN UZUN MÜDDETTİR KIRILGAN YAPISI DEVAM EDİYOR

2021 yılının birinci iki çeyreğinde büyüme performansı sergileyen inşaat kesimi 2022 yılının son çeyreğine kadar küçülmüştür. Bu devir sürecinde GSYİH ile inşaat kesimi büyümesi ortasında önemli bir makas oluşmuştur. 2022 yılının birinci çeyreğindeki yüzde 7,5’lik daralmayı, ikinci çeyrekte yüzde 10,7’lik ve üçüncü çeyrekte yüzde 15’lik daralma izlemiş; son çeyrekte ise baz tesirinden kaynaklanan yüzde 2’lik bir büyüme görülmüştür. Son 10 yılda Türkiye iktisadının bileşik yıllık büyüme oranı yüzde 5,25 olarak gerçekleşirken, bu oran inşaat dalında yüzde 1,1 olmuştur. İnşaat kesiminin uzun müddettir kırılgan yapısı devam etmektedir. 2016 ve 2017 yıllarında yüzde 8-9 civarında olan inşaat bölümünün GSYİH içindeki hissesi son 5 yılda düşüş eğilimine girmiş ve 2022 yılının son çeyreğinde yüzde 4,9 olmuştur.

KONUT SATIŞLARI GEÇEN YILA YAKIN BİR DÜZEYDE TAMAMLANDI

2022 yılı, konut satışları açısından rekor bir yıl olan 2020 yılına ve benzeri bir tablonun yaşandığı 2021 yılına hayli yakın bir düzeyde tamamlanmıştır. 2022 yılında yaklaşık 1,5 milyon konut satışı, %18,9 ipotek oranı ile gerçekleşmiştir. Bir evvelki yıla nazaran hem birinci hem de ikinci el konut satışları ve ipotekli satış oranı neredeyse tıpkı seviyede gerçekleşmiştir. 2022 yılını, son altı yılın performans kıyaslamasında öne çıkaran bilgi ise birinci el konut satışlarının en düşük düzeyde gerçekleşmiş olmasıdır.

KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN HIZLANMASI BEKLENİYOR

11 ili etkileyen Kahramanmaraş Sarsıntısı sonrasında bölgedeki tekrar yapılaşma sürecinin maliyeti 45 milyar dolar olarak öngörülmektedir. Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın raporuna nazaran zelzele bölgesinde planlanan 405.505 konuta ek olarak 83.149 köy konutu inşa edilecektir. Köy konutlarının inançlı, sağlıklı, özgün mimariye uygun halde, ahırı ve bahçesi ile birlikte inşa edilmesi planlanmaktadır. Planlanan 405.505 konutun inşaat maliyetinin arsa bedeli hariç 608,3 milyar TL (32,2 milyar dolar) olacağı hesaplanmıştır. Köy konutlarının yaklaşık maliyeti ise 192,7 milyar TL (10,2 milyar dolar) civarında belirlenmiştir. İnşaat ve yıkıntı atıklarının sarsıntı bölgesinden bertaraf alanlarına götürme ve bertaraf etme maliyetinin yaklaşık 41,85 milyar TL (2,22 milyar dolar) olacağı varsayım edilmektedir. Dünya Bankası’na nazaran, Türkiye’de tüm binaları inançlı hâle getirmenin maliyeti yaklaşık 465 milyar dolardır. Zelzele bölgesi dışında bilhassa İstanbul, İzmir, Adana, Bursa üzere büyükşehirlerde de eski binalardan yeni binalara taşınma talebinin artması, mevcut yapıların güçlendirilmesi ve kentsel dönüşümün hızlanması da beklenmektedir. Güçlendirme ve yenileme gereksinimlerinin karşılanması inşaat materyallerinde ek talep yaratacaktır. Bilhassa mega bir şantiyeye dönecek zelzele bölgesindeki süratli inşaat süreci yapı gereci üretimini etkileyecektir. Ağır talep kimi materyallerin ihracatının yavaşlamasına neden olacaktır. Depremzedelerin öbür kentlere göç etmesi bu kentlerde de yeni bir konut talebinin oluşmasına ve konut piyasasının hareketlenmesine neden olacaktır. Kentsel dönüşümü teşvik edecek ve kolaylaştıracak mevzuat değişikliği ve yürürlüğe giren Yeni Konut Finansman Programı ile dönüşümün hızlanması beklenmektedir.

“SEKTÖRÜN YÜZDE 0-5 ORTASINDA BİR BÜYÜME GERÇEKLEŞTİRDİĞİ VARSAYIM EDİLİYOR”

Hazır Beton Dalı Raporu ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB) İdare Şurası Lideri Yavuz Işık, “Daha evvelki yıllarda çimento iç satışı ve hazır beton imalat endeksi bilgileri ile uyumlu olan kesim araştırması sonuçları 2022 yılında ayrışmıştır. THBB tarafından yapılan bölüm araştırması sonucunda hazır beton kesiminin 2022 yılında %0-%5 ortasında bir büyüme gerçekleştirdiği varsayım edilmektedir.” dedi.

2023 yılı ile ilgili değerlendirmelerini de paylaşan Yavuz Işık, “2023 yılında hazır beton bölümünün karamsar senaryoda %5 oranında küçüleceği, optimist senaryoda ise %10 kadar büyüyebileceği kestirim edilmektedir.” dedi.

“SEKTÖR KAPASİTESİ 137,5 MİLYON METREKÜP”

Sektörün kapasitesiyle ilgili bilgiler veren Yavuz Işık, “Sektörel kapasite araştırmamıza nazaran Türkiye’de hazır beton santral kapasitesi farklı senaryolar kapsamında en düşük 225 milyon m3 ve en fazla 343 milyon m3 olarak tespit edilmiştir. Toplam 18.500 adet transmikserin kapasitesi ise en düşük 178 milyon m3, en fazla 305 milyon m3tür. Taşınabilir pompa kapasitesinin ise 110 milyon m3 olduğu öngörülmektedir. Türkiye’de hazır betonun yaklaşık %80 oranında pompa ile döküldüğü öngörülürse operasyonel kapasite 137,5 milyon m3 olmaktadır.” dedi.

“YAPI KONTROL SÜREÇLERİNDEKİ KUSURLAR ÜRETİCİLERİ MAĞDUR EDİYOR”

Yapı Kontrol Sistemi kapsamında T.C. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının beton kalite takibi uygulaması olan Elektronik Beton İzleme Sistemi’nin (EBİS) genel olarak Türkiye’de beton kalitesinin daha da yükseltilmesi ve kesimimizde haksız rekabetin azaltılması için kıymetli bir fırsat olduğunu düşündüklerini vurgulayan Yavuz Işık, “Buradaki tek çekince; çok hassas bir biçimde yapılması gereken numune alımı, saklanması, bakımı ve test edilmesi üzere süreçlerde yapılabilecek kusurların, eserin uygunsuz olarak raporlanması ve üreticinin mağduriyetine sebep oluyor. Mevcut aksaklıkların Bakanlığımızın iradesi ile kısa müddette giderileceğine inancımız tamdır. Hem bu mevzuda hem de bölgeler bazında beton üreticilerinin sıkıntılarının tahliline yönelik THBB-Bakanlık iş birliği sisteminin güçlenmesini önemsiyoruz. Bu doğrultuda, ülkemizde beton kalitesine katkı sağlayacak çalışmaların aktif ve süratli bir formda uygulamaya alınmasında ve T.C. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve ilgili kamu kurumları ile kesim ortasında gerçek data akışının sağlanabilmesinde bir köprü görevi görmek için bütün beton üreticilerinin THBB üyesi olmaları son derece kritiktir. Bu bahiste Bakanlık yetkililerimizin yönlendirmeleri epey tesirli ve yararlı olacaktır.” diye konuştu.

“DENETİM SÜREÇLERİNDE EN UFAK ZAFİYET VE İHMALİN OLMAMASI GEREKİYOR”

Son birkaç yılda İzmir, Elâzığ ve Düzce’de can kaybına neden olan zelzelelerde yapı kontrolüne tabi olmuş ve hazır beton kullanılmış hiçbir yapının önemli yapısal hasar görmediğine dikkat çeken Yavuz Işık, “2023 yılının şubat ayında yaşanan Kahramanmaraş Zelzelesinde ise yıkılan binaların yüzde 97’sinin 2000 yılından evvel inşa edildiği, %3’ünün ise 2000 sonrası inşa edildiği tespit edilmiştir. Bu %3’lük izafî yeni binaların bir kısmı yapı kontrolü hizmeti almamıştır, fakat tekrar de sayıca azımsanmayacak seviyede yapı kontrole tabi olmuş binanın da yıkıldığı bir gerçektir. Bu da kontrol süreçlerinde en ufak zafiyetin ve ihmalin olmaması gerektiğini, aksi durumda acı tabloların ortaya çıkabileceğini göstermektedir.” dedi.

“HAZIR BETON ÜRETİCİLERİNİN THBB ÇATISI ALTINDA TOPLANMASI SAĞLANMALIDIR”

Hazır betonda mecburî bir kontrol olmadığı yıllarda bile THBB tarafından 1995 yılında kurulan KGS (Kalite Garanti Sistemi) üye firmaları denetlediğini ve gerektiğinde üyeliklerini askıya alabildiğini vurgulayan Yavuz Işık, “THBB üyesi olmanın kuralı tüm tesislerin KGS evrakına sahip olmasıdır. Bu mevzuda çok uzun yıllar evvel inisiyatif alan ve örnek olan THBB, hazır betonun kalitesi için 1988 yılından beri büyük emek sarf etmektedir. Bu nedenle THBB’nin yalnızca sektörel bir dernek olarak değil, tıpkı vakitte üyelerinin kaliteli beton üretimini garanti altına alan düzenleyici bir yapı olarak görülmesi de gerekmektedir. Türkiye’deki bütün hazır beton üreticilerinin THBB çatısı altında toplanmasına yer hazırlayacak altyapının sağlanması üzerinde düşünülmeli ve uğraş sarf edilmelidir.” diye konuştu.

“ASGARİ TAŞIYICI BETON SINIFI C30/37 SEVİYESİNE ÇIKARILMALIDIR”

Güncel Türkiye Bina Zelzele Yönetmeliği’ne nazaran yapılarda taşıyıcı olarak en düşük C25/30 sınıfında hazır beton kullanılması gerektiğini belirten Yavuz Işık, Dayanıklılık açısından, bilhassa donatı korozyonu değerlendirildiğinde bu beton sınıfının geçirimsizlik bakımından kâfi olmadığı gözlenmektedir. Yurdumuzda bilhassa hazır beton dalındaki teknolojik gelişmeler de düşünülerek, kelam konusu su/bağlayıcı oranı ve asgarî bağlayıcı dozajı sonlandırmalarının sağlanabilmesi için minimum taşıyıcı beton sınıfının C30/37 seviyesine çıkarılması ve bu sınıftan daha düşük betonların sarsıntı bölgelerinde kullanılmasına müsaade verilmemesi gereklidir.” dedi.

patronlardunyasi.com