Herkes “iktidar mücadelesi” olarak görse de Sudan’da “altına hücum” savaşı

Dünya bir haftadır Doğu Afrika’dan yükselen silah seslerine kulak kesildi. En az 300 kişinin öldüğü çatışmaların bir tarafında Sudan Silahlı Kuvvetleri’nin başındaki Orgeneral Abdulfattah al Burhan; öbür tarafında ise milis güç Süratli Takviye Kuvvetleri’nin (HDK) başkanı, “Hemedti” lakaplı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu bulunuyor.

Dünya gazetesinden Emre Ergül’ün haberine nazaran iki küme ortasında 1 Nisan’da başlayan çatışmalar, ABD’li diplomatların bulunduğu bir konvoya ateş açılınca Batı medyasında manşetlere çıktı. Beyaz Saray, Afrika ülkesine sert reaksiyon gösterdi. Sudan’ın yakın tarihini biraz incelediğinizde ABD’nin sert reaksiyonunun ardında “ezeli rakibi” Rusya ve onun yazıp yönettiği bir “altın savaşı” olduğunu görürsünüz… “Gold rush…” Türkçesi “altına atak.”

Ergül’ün bahsettiğine nazaran 2022 yılının Şubat ayı sonunda Rusya’nın Ukrayna işgalini başlatmasından günler sonra bir Rus kargo uçağı havalanmak üzere müsaade bekliyordu. Konşimentosuna nazaran uçak, Sudan’ın pek de ihraç etmediği “kurabiyeler” taşıyordu! Sudanlı yetkililer uçağı aramak isterken, Ruslar onları uzaklaştırıyordu. Tüm uğraşlara karşın, Sudanlılar uçağa girdi, kurabiye kolilerinin içinde bilinmeyen bir ton altını buldu.

Ergül’ün haberinin devamı şu formda:

“CNN Televizyonu’nun ABD’lilerden edindiği bilgiye nazaran, o uçak Rusların o şubat ayında yaptığı 16’ncı altın kaçırma uçuşunu gerçekleştirecekti! Ne tesadüf ki, uçak basıldığında HDK başkanı Dagalu kurmaylarıyla Moskova’da, Rus yetkililerle “iş görüşmesi“ yapıyordu.

İsmi bâtın ABD’li yetkili CNN’e “Rusların Sudan’ın doğal kaynaklarını sömürdüğünü uzun vakittir biliyoruz” derken, Rusların bu kaynaklara ulaşmak için Sudan’daki darbeleri desteklediğinin altını çizdi. Ruslar, Sudan’ın iki başkanına öncelerine toplu, sonrasında birbirlerinden habersiz, silah ve bilgi sağlıyor, “karşılığında da Sudan’ın altınlarını kaçırıyordu.”

Üstelik, bu “al-ver” süreci, Ruslar’ın kısmi yaptırımlarla karşı karşıya kaldığı 2014’teki Kırım’ın ilhakıyla başlamıştı. Moskova’nın Sudan’daki alakalarını tanıdık bir isim, özel güvenlik teşkilatı Wagner Kümesi yönetiyordu. Wagner’in başındaki Yevgeny Prigozhin, “al-ver” işini kurduğu altın şirketi Meroe Gold üzerinden yürütüyordu.

1.9 MİLYAR DOLAR PAHASINDA ALTIN KAYIP

Ukrayna Savaşı’ndan sonra bir ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisinin sarfettiği kelamlara dikkat kesilelim: “Meroe Gold’un, Wagner Grup’un ve Sudan’da, bölgede ve altın ticareti genelinde yaptırım uygulanan öbür aktörlerin faaliyetlerini izliyoruz.” CNN’e nazaran, Rusların Sudan’daki altın merkezi ülkenin kuzeyindeki el-Ibaidiya… Çıkartılan altın torbalara doldurulup, eşeklerle Mereo Gold yöneticilerine taşınıyor. Artık sıkı durun…

CNN muhabirleri, Sudan Merkez Bankası’ndaki bir yetkilinin, kendilerine 2021 yılına ilişkin ve 32.7 ton altının hesaba katılmadığını gösteren bir elektronik tablonun fotoğrafını gösterdiğini tez ediyor. Mevcut fiyatlara nazaran bu, tonu 60 milyon dolardan 1.9 milyar dolar bedelinde kayıp altın demek.

Batı medyasına nazaran, Ruslar Sudan’da çıkartılan altının tam yüzde 90’ını ülkeden kaçırıyor! Sudan’da son resmi kayıtlar 2019 yılına ilişkin. O yıl ülkede tam 90 ton altın üretilmişti. Üç yıl sonra, 2022’de, çıkartılan 18 ton altın ise “rekor” olarak lanse edilmişti. Fark nerede bilen yok. Yüzde 90’lık kaybın ise 13.4 milyar dolar olduğu belirtiliyor. Bir ABD’li yetkili, Rusların ülkedeki gücünü şöyle özetledi: “Ruslar bir parazit üzere. Sudan’ı yağmaladılar.”

SUDAN’IN O SÜRECİ

-11 Nisan 2019: Sudan Silahlı Kuvvetler’in başındaki Orgeneral Abdulfattah el Burhan, Süratli Dayanak Kuvvetleri (HDK) başkanı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu’yla bir olup, ülkeyi 30 yıldır yöneten diktatör Ömer el Beşir’i devirdi.

– Nisan-Haziran 2019: İnsan hakları tertipleri demokrasiye geçişi desteklemek için ülkenin dört bir yanında oturma aksiyonları düzenledi.

-3 Haziran 2019: HDK, Hartum’daki aksiyoncuları dağıttı, en az 100 kişi öldü.

-Ağustos 2019: Ordu ve HDK süreksiz anayasayı onayladı. Egemenlik Kurulu kuruldu, Burhan lider, Dagalu yardımcısı oldu. İki başkan 2022’de seçimlerin olması konusunda anlaştı. Ekonomist Abdalla Hamdok da başbakan oldu.

– 2020: İkili ortasında tansiyon başladı. Burhan’a nazaran Dagalu ve askerleri Darfur katliamlarından sorumluydu ve cezalarını çekmeliydi. Darfurlu Dagalu’ya nazaran de Sudan artık Darfur’dan yönetilmeliydi.

-Ekim 2021: Burhan ikinci defa darbe yaptı ve Başbakan Hamdok devrildi. BM ve ABD ikinci bir yanlışa imza attı, yeni süreksiz anayasaya onay verdi. Burhan artık ülkenin tek önderiydi. Dagalu ise ayağına dolanan “eski bir müttefik…”

-2022: Burhan, HDK’nın lağvedilip, askerlerinin Sudan Ordusu’na dahil edilmesini önerdi. Burhan “HDK 2 yıl içinde orduya katılsın” dedi, Dagalu ise en az 10 yıl istedi. Küçük çatışmalar başladı.

-1 Nisan 2023: İkili Hartum’da bir askeri üste bir ortaya geldi. Toplantı bitmeden kanlı çatışmalar başladı.

HDK NEDİR

Darfur’da kullanılmak üzere 2000’lerin başında kurulan HDK, 2013’te hudut güvenliğinden sorumlu güç ilan edildi. 2015’te HDK “dış güç” üzere Yemen’e gönderildi. HDK, Yemen İç Savaşı’nda Suudilerle birlikte çatıştı. Birebir yıl, bir küme HDK gücü Güney Kurdufan’da misyon aldı. 2017’de çıkan kanunla HDK bağımsız güvenlik gücü ilan edildi.

Sudan Silahlı Kuvvetleri Ordusu’nun başkanı Orgeneral Abdulfattah al Burhan… Ekim 2021’den bu yana ülkenin fiili başkanı…1960’da Kuzey Sudan’daki Gandatu Köyü’nde dindar bir ailede doğdu. Ortaokuldan sonra Harp Okulu’na yazıldı. Üç savaşta (Darfur, Güney Sudan ve İkinci Sudan İç Savaşı) vazife aldı. Şubat 2018’de Genelkurmay Lideri oldu. 3 Haziran 2019’da HDK ile birlikte Hartum Katliamı’na imza attı. 2021’de “Temmuz 2023’te seçim olacak ve sonra siyasetten çekileceğim” açıklamasını yaptı.

Hızlı Dayanak Kuvvetleri başkanı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu… Lakabı Hemedti… “Küçük Muhammed” olarak da biliniyor. 1980’lerde Darfur’da yoksul bir ailede doğdu. Üçüncü sınıfta okulu bıraktı. İsyancıları bastırmak için hükümet tarafından kurulan askeri çete Cancavid’lerin bir başkanı olmadan evvel yıllarca deve ticareti yaptı. HDK’nın kuruluşuyla diktatör Ömer el-Beşir’in de yardımıyla iş dünyasında yerini aldı. Ailesi altın madenciliği, altyapı inşaatı ve hayvancılıktan varlıklı oldu.”

patronlardunyasi.com