İktisat idaresi KKM’ye ince bir ayar yaptı
Dolar/TL kuru yaklaşık altı ay 18.5-18.8 bandında gezindi. Kurdaki bu stabil seyir, enflasyon açısından Türkiye iktisadının işine geldi. Bu sayede aralık ve ocak aylarında enflasyonda beklenen baz tesiri devreye girdi. Enflasyon yüzde 84.4’ten yüzde 55.2’ye geriledi. Enflasyonun yüksek seyrettiği bir devirde nominal kurun kıpırdamaması, kaçınılmaz olarak TL’nin gerçek bazda kıymet kazanmasına neden oldu. Aralık 2021’de 47.7 kıymeti ile tabanı gören gerçek efektif döviz kuru, Şubat 2023’te 58.7’ye yükseldi. TL’deki gerçek kıymet karı ithal eserleri görece ucuzlatırken, Türk ihracatçıların eserleri ise rakiplerine kıyasla pahalılaştı.
Sabah’tan Nurullah Gür’ün haberine nazaran; ihracatçılar bir müddettir bu durumdan şikayet ediyorlar. Son aylarda dış ticaret ve cari açıktaki hissedilir artışın altında yatan sebeplerden biri de aslında kurdaki bu gelişmelerdi. Birebir anda yüksek enflasyon ve cari açık yaşandığı bir durumda döviz kurunun size istediğiniz dengeyi sağlaması çok da mümkün olmuyor. Sonuç olarak bir taraftan çıkarlı çıkarken, öbür taraftan kaybediyorsunuz.
RİSK KONTROL
Mart ayının başından bu yana dolar/TL kurunda hareketlik hafif bir artış kaydetti. Kur 18.79 düzeyinden 19.18’e hakikat yükseldi. Bu, olağan dışı bir durum değil. Finansal sisteme yönelik düzenlemelerin dozunu artırarak döviz talebini frenlemeye çalışsanız da enflasyon bir yerde kurdaki artışı kaçınılmaz kılıyor. Ayrıyeten gelişen ülkelere fon akışının cılız kaldığı bir konjonktürdeyiz. Döviz arzı sınırlıyken dövize olan talepte ise kıpırdanma var. Seçim atmosferine girilmiş olması bunda bir etken.
İktisat idaresi mevcut şartların döviz cephesinde olağandışı bir hareketlenme riskine karşı KKM’ye ince bir ayar yaptı. Döviz dönüşümlü KKM’den sonra TL’den dönüşümlü KKM hesapları için de faiz sonu kaldırıldı. Böylelikle bankalar, KKM müşterileri için faizi piyasa şartlarına nazaran belirleyebilecekler. Olağan vadeli mevduat faizi ile KKM faizi ortasındaki makas kapanmış olacak. Bu sayede KKM’nin cazibesi korunarak seçim öncesinde döviz kurlarında yaşanabilecek mümkün bir artışın önüne geçilmesi hedefleniyor.
KÜRESEL BÜYÜME KAN KAYBEDİYOR
Küresel büyüme eskisi kadar tat vermiyor. Dünya Bankası’nın “Düşen Uzun Vadeli Büyüme Beklentileri” başlıklı son çalışması, global iktisattaki bu tıkanıklığı ayrıntılarıyla ele almış. Global iktisatta geçtiğimiz 10 yıllık süreçte hem gerçekleşen büyümede hem de potansiyel büyümede kayda kıymet bir gerileme yaşandı.
Bu performans kaybına neden olan faktörler şunlar:
-Yaşlanan nüfus ile birlikte işgücündeki artış suratı geriliyor
-Eğitime ayrılan kaynakların yetersizliği ve eğitimdeki fırsat eşitsizliklerinden ötürü beşerî sermayenin gelişimi yavaşlıyor
-Belirsizlikler yatırım iştahını kaçırıyor
-Yeni kuşak teknolojiler toplam faktör verimliliğini beklenen ölçüde artıramıyor
-Korumacı siyasetler global ticareti dizginliyor.
Bir ortaya gelen tüm bu gelişmeler, global ekonomiyi vuruyor. Global potansiyel büyüme 2000-2010 devrinde yılda ortalama yüzde 3.5 iken 2011-2021 devrinde yılda yüzde 2.6’ya düşmüş. Gelecek 10 yıllık sürece dair projeksiyon da çok iç açıcı değil. Dünya Bankası ekonomistlerinin yaptığı iddialar, global potansiyel büyümenin 2011- 2021 devrinde yılda 0.4 puan daha yavaşlayarak 2022-2030 devrinde yılda ortalama yüzde 2.2’ye, yani 2000 yılından bu yana en düşük sürate gerileyebileceğine işaret ediyor. Global büyümeyi desteklemek için yapılması gerekenler listesi uzun: Etraf dostu yeşil yatırımlara tartı vermek; işgücüne iştiraki teşvik etmek; nüfustaki yaşlanmayı denetim altında tutmak; şirketlerin cebini dolduran değil, büyümenin yelkenlilerini şişirecek verimli teknolojilerin gelişiminin önünü açmak; global ticaret heyetlerini daha aktüel, kapsayıcı ve adil hale getirmek… Asıl kaygı verici olan şey, listenin uzun olması değil. Ülkelerin global uyumdan uzaklaşmaları ve siyaset yapıcıların gitgide daha kısa vadeli bir perspektifle hareket etmeleri büyümenin geleceğine yönelik telaşları artırıyor. Şayet gerekenler yapılmazsa, Dünya Bankası’nın uyardığı üzere, 2020’ler kayıp bir 10 yılık periyot olabilir.
patronlardunyasi.com
