Libya’da seçim ertelendi, belirsizlik sürüyor
Libya’da Birleşmiş Milletler’in takviyesiyle 2020’de alınan seçim kararı uygulanamadı. İç savaşın büyük yıkıma yol açtığı ülkede bugün yapılması hedeflenen devlet başkanlığı seçiminin adayların uygunluğu konusundaki ve yasal uyuşmazlıklar nedeniyle meçhul bir tarihe ertelenmesiyle siyasi kriz giderek derinleşti. Seçim çıkmaza girerken, Muammer Kaddafi’nin 2011’de devrilip öldürülmesinden bu yana doğu ve batı olarak ikiye bölünerek kaosa sürüklenen ülkede yeni seçim tarihi için gözler Temsilciler Meclisine çevrildi.
Seçim neden ertelendi?
Libya’daki kurumlar, yeni devlet liderinin ve parlamentonun hangi yetkilere sahip olacağı ve seçimlerde kimlerin aday olabileceği üzere seçim kuralları üzerinde uzlaşıya varamadı. Devlet başkanlığına adaylığı koyan Libya Temsilciler Meclisi Lideri Akile Salih, eylül ayında devlet başkanlığı ve parlamento seçimlerinin farklı tarihlerde yapılmasını içeren yasa önerisi sunmuş, lakin teklif reddetmişti.
Esas adaylar kimler
Güçlü silahlı kümeler da dahil olmak üzere ülkedeki birçok kesim tarafından kabul edilemez olarak görülen adaylar da dahil olmak üzere 98 isim devlet başkanlığı yarışına kaydolmuştu. Seçimler için en önde gelen 3 aday ortasında iç savaş sırasında doğudaki silahlı güçlerin başkanı Halife Hafter, devrik önder Muhammer Kaddafi’nin oğlu Seyfülislam Kaddafi ve Libya’nın Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdülhamid Dibeybe bulunuyor.
Seçim tarihi meçhul
Yüksek Seçim Kurulundan çarşamba günü yapılan açıklamada, seçimlerin 1 ay müddetle ertelenerek 24 Ocak 2022’de yapılması önerilmişti. Parlamento Seçim Komitesi Lideri Al Haydi al-Sagheer, “Teknik, isimli ve güvenlik raporlarına nazaran seçim yasasının öngördüğü üzere seçimlerin 24 Aralık’ta yapılmasının imkansız olduğunu bildiriyoruz.” sözlerini kullandığı mektubu Temsilciler Meclisi Liderine göndermişti. Lakin Temsilciler Meclisi, seçimler için daha da ileri bir tarihi isteyebilir. Temsilciler Meclisi üyesi Adel Karmous, medyaya yaptığı açıklamada, “Seçimlerin 24 Aralık’ta olmayacağını bekliyorduk, lakin artık yeni bir tarih belirlemek de tartışmalı bir bahis olacak.” dedi. Adaylar, siyasi kurumlar ve başka güçler ortasında görüşmeler sürüyor.
Bugünkü seçimi iptal ettiren meselelerin çözülmesi için kısa bir erteleme de kâfi olmayabilir. Sıkıntıların çözülmesi için daha fazla vakte muhtaçlık duyulmasının da süreksiz hükümetin yeni seçim yapılana kadar misyonda kalıp kalmayacağı konusunda büyük tartışmaların fitilini ateşlemesi bekleniyor.
Ufukta yeni bir çatışma mı var?
Libya’da iktidarı ele geçirmek isteyen kümeler ortasındaki çatışmalar, Kaddafi’nin devrilip öldürüldüğü 2011 yılından beri devam ederken, bugünkü seçim ülkedeki şiddeti sona erdirmek için çıkış yolu olarak görülüyordu. Ülkedeki barış sürecinin bozulması durumunda doğudaki güçlerin, hükümet güçleriyle tekrar çatışarak ayrılıkçı bir hükümet kurma riski bulunuyor. Lakin uzmanlar ve bölgeyi takip eden analistler, yakın vakitte bu türlü bir durumun gerçekleşmesini beklemiyor. Uzmanlar, seçim sürecinin kesintiye uğraması ile birlikte ülkenin batısındaki bölgelerde silahlı kümelerin seferber olmasından, mahallî uyuşmazlıkların körüklenerek çatışmaların tekrar patlak vermesinden telaş duyuyor.
