Mahfi Eğilmez: Faizin boşluğu doldurulamıyor
Ekonomist Mahfi Eğilmez, 4 ayda 5 puanlık faiz indirimi sonrası atılan adımlarla ‘boşluğun’ bir türlü doldurulamadığını söyledi. Kısa müddetler içerisinde sık değişen iktisat siyasetleri yerine, riskleri azaltmaya odaklanılması gerektiğini vurgulayan Eğilmez, Türkiye’nin 550-600 ortasındaki CDS primi ile dünyanın en riskli ülkelerinden biri olduğunu anımsattı ve “Riskler azaltılırsa kur düşer, enflasyon önlenir. Bu yüksek risk primiyle yabancı da yatırım yapmaz” dedi.
DÜNYA Web TV Yayın Direktörü Burcu Göksüzoğlu’nun sorularını yanıtlayan Ekonomist Mahfi Eğilmez, faiz konusunda yanlış bir yaklaşım benimsendiğine işaret ederek şu değerlendirmede bulundu: “Eğer Merkez Bankası faizi yüzde 19’dan 14’e indirmeseydi biz bugün çok daha uygun bir yerde olurduk. Ne kur bu düzeylere gelirdi, ne de enflasyon. Bunu çok net görüyorum ben. Herkesin görüşüne hürmet duyuyorum lakin yanlış bir adım oldu. Karar alıcılar bunu görüyor mu yahut görüyorsa bu mevzuda birebir fikirdeler mi onu bilemiyorum. Faizi indirdiğimizden itibaren atılan adımlara baktığımızda onun yerine birçok enstrüman devreye sokuldu. Kur muhafazalı mevduat hesabı geldi, öteki adımlar da geliyor. Ancak faizin boşluğunu bir türlü dolduramıyor.”
“Yüksek enflasyon aslında önemli bir kriz”
İktisatta bu yılın en kıymetli risklerinden birinin enflasyon olduğunu söyleyen Eğilmez, “Kur riski arttı. Bizdeki enflasyon zati büyük ölçüde maliyet enflasyonu. Maliyeti de etkileyen en kıymetli olay kurdaki yükselişler. Zira kur yükseldiği vakit ithal girdilerimizin maliyeti artıyor. Üretimde ithal girdiye çok bağımlıyız. Bu nedenle üretim maliyetlerimiz münasebetiyle fiyatlarımız ve enflasyon artıyor” dedi. Ekonomist Eğilmez’in “Hiperenflasyon yaşanır mı” sorusuna cevabı ise şöyle: “Hiperenflasyon kelamı sokakta farklı tanımlanıyor. Hiperenflasyon dediğimiz şey aylık yüzde 50’li enflasyon demektir. Yıllık yüzde 500’lere 600’lere varan… Pek oraya gidecek üzere görünmüyoruz. Fakat yüksek bir enflasyonla devam edeceğiz. Türkiye aşağı üst 50 yıldır yüksek enflasyonla büyüme yaşıyor. Bazen büyüme küçülmeye dönüştüğü vakit stagflasyona girip çıkıyor. Fakat temel itibariyle yüksek enflasyonlu büyüme yaşıyoruz. Beşerler yüksek enflasyonu bir kriz olarak görmüyor. Halbuki bu önemli bir kriz.”
“Heterodoks lafını söylem ederken bile dikkat etmek lazım”
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati’nin işaret ettiği ‘heterodoks politikalar’ hakkında da kıymetlendirme yapan Eğilmez, ‘heterodoks’ yaklaşımının hakikat tabir edilmediğine dikkat çekerek şöyle konuştu: “Öncelikle heterodoks siyasetlerle neyin kastedildiğini netleştirmek gerekiyor. Ortodoks tersi heterodoks olarak algılanıp o denli anlatılıyor. Gerçeği de tahminen o denli lakin bizde anlaşılan biraz farklı… Heterodoks dediğimiz şey aslında gelirlerin dondurulması; fiyatların, kiraların, fiyatların dondurulması demek. Bu o denli söylem edildiği üzere kolay kolay uygulanabilecek bir şey değil. Bunu Latin ülkeleri uyguladılar ve hepsinde karaborsa ortaya çıktı. Bu uygulama iki üç ay devam ediyor ve daha sonra karaborsa çıkıyor. Bizde de 70’lerde emsal siyasetler uygulandı. Margarin kuyrukları, akaryakıt kuyrukları, sigara kuyrukları vs. bunların oluşma nedeni buydu. Fiyat Denetim Komitesi vardı ve müsaade verilmezdi fiyat artışlarına, bu nedenle de karaborsa oluşurdu. Heterodoks siyaset lafını söylem ederken bile dikkat etmek lazım, bu bir tahlil değil.”
“Mucize aramaya gerek yok, işin sırrı ortada”
Mahfi Eğilmez, iktisatta istikrarlı ve istikrarlı bir görünüme kavuşmanın tek tahlilinin; gerçeği ve yanılgıyı kabul etmek olduğunu vurgulayarak şunları aktardı: “Demokrasinin uygunlaştırılması, hukukun üstünlüğü, TCMB’nin bağımsızlığı, bilgilerin güvenirliği üzere temel mevzuların tahliline gitmek lazım. Bunlar riskleri düşürebilir ve bu biçimde enflasyonu da önleriz. 2001 krizinden sonra Türkiye’nin uyguladığı çabucak hemen buydu. Ne hukukun üstünlüğü ne demokrasi bozulmadan bankacılık ıslahatı yapıldı, kamu maliyesinde disiplin sağlandı, paradan altı sıfır atıldı ve en değerlisi Avrupa Birliği ile tam müzakere periyodu başladı. O devirlerde beklentiler güzelleştiği için Türkiye daima düzgüne gitti. İşin sırrı biraz burada gizli. Bu devir sonrası bozduğumuz bu yapısalları dönüp düzeltmemiz lazım diğer bir mucize yok. Bizim topraklarda mucize inançları çok fazladır, bir şey olacak, bir şey yapacağız, enflasyon düşecek bu türlü bir şey yok.”
