Mahkemeler tahliye ve kira davalarıyla doldu taştı
Leyla İLHAN
Konut piyasasında azalan arz ve enflasyonun üstünde artan kira fiyatları, mahkemelerde kiracı- konut sahipleri davalarında patlamalara neden oldu. Sulh ve icra hukuk mahkemelerinde görülen kira tespit ve kira tahliye davalarının, toplam dava sayısına oranının bir yılda yüzde 10’lardan yüzde 20’lere çıktığı belirtilirken, genel davalar ortasında birinci sıralara yükseldiği tabir ediliyor. Şartların bu türlü sürmesi halinde bu cins davaların gelecek 1-2 yıl daha mahkemelerin ana bahisleri olacağı söyleniyor. Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Avukat Ali Güvenç Kiraz, şu an Sulh Hukuk Mahkemeleri’ndeki ana dava yığınının kiracı mal sahipliğine yönelik davalar olduğunu söyledi. 2020’nin pandemi sebebiyle kiracıların mal sahiplerine açtıkları uyarlama (kira bedelinin düşürülmesi) davaları ile geçtiğini söyleyen Kiraz, 2021’de ise enflasyon artışı, konut piyasasında yaşanan önemli arz-talep istikrarının bozulması ve kiralık mülk kalmaması nedeniyle mal sahiplerinin açtıkları kira tespit yahut kira tahliye davalarının öne çıktığını kaydetti.
“Konutu satıp, kiracı çıkarılıyor”
Ali Güvenç Kiraz, kiralamada 5’inci yılı doldurmaya dikkat çekti. 5’inci yılı doldurmuş olan tüm mal sahiplerinin kiracıları ile mevcut rayiç kira bedeli konusunda anlaşamayarak tespit davasına gittiklerini aktaran Kiraz, 5’inci yılı doldurmamış kiracılarını çıkarmakta zorlananların ise tapuyu devredip yeni malikin tahliye davası açma yoluna gitme üzere alternatif yolları denediklerini belirterek, “10 yıllık uzama mühleti dolmuş olanlarda direkt tahliye davası açma yoluna gidiyorlar” dedi.
“Koşullar değişmezse fiyatlar düşmez”
Konut piyasasında arz talep istikrarı kurulmadığı takdirde, üretim yapılsa bile mevcut talebin karşılanamayacağını belirten Ali Güvenç Kiraz, “Ayrıca yabancıya satışın süratle devam etmesi ve enflasyon bu biçimde devam ettiği surece en az 2-3 yıl fiyatların geriye gelmesi mümkün değil üzere görünüyor” dedi.
“Ev sahibi yeni kiracı istiyor”
Kira bedellerinde yaşanan artışların, mal sahiplerinin eski kiracılar ile kontrat ilgilerine devam etmek yerine taşınmazlarını tahliye yoluna giderek tekrar kiraya verme isteklerini tetiklediğini anlatan Mono Hukuk Kurucusu Avukat Hanife Emine Kara, “Nitekim 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu mucibince; yenilenen kira devirlerinde uygulanacak kira artışı, kural olarak bir evvelki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalamalara nazaran değişim oranını geçemeyeceği için, mal sahipleri yasal kira artışını uygulamaktansa yeni bir kiracı ile aktüel bedellere nazaran kira kontratı akdetmeyi tercih etmekte. Bu durumun doğal bir sonucu olarak da tahliye talepli davaların son devirde değerli oranda arttı” dedi.
“Bu doğrultuda gerek konut kiralamalarında gerekse de ticari kiralamalarda kiracılar ile mal sahiplerinin kira artışı, kira bedellerinin uyarlanması, tahliye ve sair sebeplerle karşı karşıya kaldığını ve yaşanan uyuşmazlıkları sulh yoluyla çözememeleri halinde yargıya başvurduklarını görmekteyiz” diyen Kara, bundan ötürü bilhassa icra takip belgeleri ile bu evraklara dair alacak, itirazın kaldırılması, itirazın iptali ve tahliye talepli davalarının genel davalar içinde yüzde 20’lere varan oranlara ulaştığını söyledi.
Şirketlerde uyarlama, kişiselde tahliye önde
Avukat Hanife Emine Kara, bu periyotta kira bedellerinin tekrar uyarlanması talepli davaların, çoğunlukla ticari gayeli kiralamalara dair kontratlar için ve bu mukavelelerin tarafı şirketler ortasında görüldüğünü söyledi. Buna rağmen kira alacağı, tahliye talepli icra takip evrakları ve bağlı olarak açılan davaların ise daha çok konut kiralamalarından kaynaklı olduğunu aktaran Kara, “Bu da hukukî şahıslardan fazla ferdi bireyler ortasında daha yoğunluklu olarak görülmekte” dedi.
Ne yapılması gerekiyor?
- 5. yılı doldurmuş kiracıların konut sahipleri ile ortak bir noktada buluşmaları öneriliyor. Aksi takdirde kira tespit davası 2 yıl sürse de bir artış çıkacak.
- 5. yılını doldurmamış olanlarda ise TÜFE 12 aylık ortalamasından taviz vermemesi tavsiye ediliyor. Lakin kiracı mal sahibinin daima aramasından rahatsız oluyor, çeşitli yollarla tahliye tehdidi ile yaşamak istemiyorsa TÜFE ve enflasyon ortasında bir yerde uzlaşma da tavsiyeler ortasında.
