Martı’nın kurucusu Öktem: 10 yıl sonra tüm ulaşım elektrikli araçlarla olacak
Berfin Nilgün ÇİPA / PARAMEVZU.COM
Ferdî olarak iklim krizinin farkında olup bu duruma kıymet göstermek ne kadar değerliyse şirketlerin ve ülkelerin siyasetlerini bu sorun çerçevesinde yürütmesi bir o kadar kıymetli. Etraf kirliliğinin bu kadar arttığı günümüzde elektrikli araçlar bu yaraya merhem olup hayatımızdaki yerini sağlamlaştırmak için iş başında. Sürüşlerde 300 binden fazla ağaç dikme tesiri yaratan Martı’nın kurucusu Öktem ile konuştuk…
2017 yılında küresel bazda yalnızca 11 milyon dolarlık bir pazara sahip olan paylaşımlı scooter pazarı iklim krizi, giderek artan akaryakıt pahalılığı, kent kalabalığı ve park sorunu derken ortadan geçen 5 yılda 1.8 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaştı. Statista bilgilerine bakılırsa 2026’ya kadar bu sayının 2.9 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Ferdi kullanım pazarıyla birlikte ise e-scooter pazarının 2030’da 40 milyar doları aşacağı varsayım ediliyor. İşte bu trend içerisinde Martı , 2019 yılında Türkiye’de yesyeni bir fikir ve alternatif vaadiyle hayatımıza giriş yaptı. Kısa bir müddetten bahsediyor olsak bile bilhassa kent hayatında Martı daha kolay ve ucuz seyahati öncelikli tercih listelerine ekledi. O denli ki bu yavuz teşebbüs, 3 yılda milyonlarca kayıtlı kullanıcıya ulaştı. Elbette Martı’yı başka birtakım teşebbüsler de izledi. Ancak Martı, piyasa yapan olarak kalmaya devam etti.
“20’yi aşkın kentte 1800’ü aşın çalışanımız var”
Martı’nın kurucusu Oğuz Alper Öktem, kız kardeşi Sena Öktem ile Martı’nın ortaya çıkış kıssasını anlatırken Los Angeles’ta dahi 100 tane elektrikli scooter olduğunu, bu projenin Türkiye’ye uyup uymayacağı konusunda gerekli riski almaktan çekinmediklerinin altını çizdi. Öktem, “İnsanlar sever mi sevmez mi muhakkak değildi. Biz o riski aldık. Öngörülerimize güvendik, ülkemize uyacağını biliyorduk ve çalışmalarımıza bu istikamette başladık. Beşerler Martı’yı çok sevdi ve benimsedi. Dalda tek olmamızın en değerli sebepleri; yanlışsız yer, hakikat vakit, hakikat iş modeli ve olağan ki muvaffakiyet hırsı. Şimdilerde 20’yi aşkın kentte hizmet veriyoruz. 1800’ü aşkın çalışanımız var.” sözlerini kullandı.
“Türkiye’deki toplam ağaçların yüzde 1’inin tabiata sağladığı katkıyı tek başımıza sağlayacağız”
Martı, Türkiye’de mikro mobilite akımına liderlik ediyor. Düşük karbon salınımı ile çevreyi korumak şirketin önceliklerinden biri… Dünyada siyasetlerin dahi iklim krizini birinci hususta tutarak formlandığı bir sistemde, ülkemizde bir teknoloji şirketinin iklim krizini misyon olarak belirlemesi değerli. İklim krizi ile gayretin Martı’nın attığı adımlarda ne kadar aktif olduğu sorusunu yönelttiğimizde Oğuz Alper Öktem şu cümlelerle karşılık veriyor: “Şu an alanda olan araçlarımızla, iklim krizinin ulaşıma dayalı tesirini azaltmada aktif rol oynuyoruz, oynamaya da devam edeceğiz. 2019’dan bu yana geçen 3 senede, 7 milyon kg CO2 salınımının önüne geçtik. Tekrar 300 binden fazla ağaç dikimi kadar tesirimiz oldu sürüşlerimizle. Son hesaplamalarımıza nazaran de 2025 yılına kadar Martı, 6.6 milyon ağaca muadil karbon emisyonunu önleyecek, yani diğer bir deyişle Türkiye’deki toplam ağaçların yüzde birinin tabiata sağladığı katkıyı sağlamış olacağız. Gelecek kuşaklara daha âlâ bir dünya bırakmak bizim en değerli motivasyon kaynaklarımızdan.”
“10 yıl sonra tüm ulaşım elektrikli araçlarla yapılacak”
Martı tıpkı vakitte Türkiye’de bir paylaşım iktisadı alanı oluşturdu. Paylaşım iktisadı; en kolay anlatımla, ferdi olarak gereğince kullanılmayan varlıkların yahut hizmetlerin çevrimiçi platformlar aracılığı ile bireyler ortasında paylaşılmasına dayanan ekonomik bir faaliyet.
Öktem, 10 yıl sonra tüm ulaşımın paylaşımlı ve elektrikli araçlarla yapılacağını öngördüklerini, şahsî araç sahipliği büsbütün bitmese de, yüzde 80’inin paylaşım iktisadı bazında olacağını düşünüp, çalışmalarını bu istikamette devam ettirdiklerini belirtti.
“22,5 saat boş yatan yüzbinlerce liralık otomobiller sorunu”
Martı’nın kurucusu tezini şu sözlerle destekliyor, “Yapılan bir araştırmaya nazaran, ortalama biri otomobilinde haftalık 10 saat 50 dakika harcıyor. Bu da günlük olarak yaklaşık 1.5 saate denk geliyor. Yalnızca 1.5 saat kullanmak için 22.5 saat boş yatan, yüz bin liralar harcanıp yalnızca yüzde 6 kullanılan bir alet. Çok verimsiz. Bu stil araçlarda kullanılan yakıtın yaklaşık yüzde 2’si yolcuları taşımak için harcanılıyor. Geri kalanı, bu şekil motorların enerjiyi verimli bir biçimde harekete dönüştürememesine bağlı olarak ısıya dönüşüyor ve aslında güç aracı hareket ettirmek için kullanılamıyor. Yani ortalama bir şoförün aracına koyduğu yakıtın yaklaşık yüzde yirmisi kişinin ulaşımında kullanılıyor. Bu da farklı bir üzücü durum. Ulaşım dalının de dünya güç tüketiminin yüzde 25’i olduğunu göz önüne alırsak, paylaşım iktisadı en ülkü tahlili sunuyor. Şahsî otomobil sahipliğinin azaldığı bir dünyada, araçların kaplayacağı yerden edilen tasarrufla; sokaklar tekrar yayaların olacak, salgılanan CO2 ölçüsü azalacak, otoparklar tekrar insan kullanımına açılabilecek, trafikte harcanan vakit bize kalacak. Yalnızca biz 3 senede kullanıcılarımızı 4 milyon saat trafikten kurtardık.”
Epeyce tezli bir vizyon fakat gelecek kuşaklara yaşanabilir bir dünya bırakmak için de diğer bir bahtımız yok.
“Martı otomobiller yolda”
Geri dönüşüm konusuna da kıymet verdiklerinin altını çizen Oğuz Alper Öktem, kullanılmayacak duruma gelmiş araçları ve yedek kesimleri direkt çöpe atmadıklarını söylüyor. Öktem, birlikte çalıştıkları ve yaratıcı projeler yürüttükleri birkaç atık idare ve geri dönüşüm firmaları olduğunu açıkladı. Ayrıyeten Öktem, “Martı ve Martı Motor ve Martı Moped’ler ile sokaklardayız. Martı otomobiller üzerinde de çalışıyoruz” diyor.
