Merkez Bankası’nın altın rezervlerine yerli üretim katkısı
Altın Madencileri Derneği İdare Konseyi Lideri Mehmet Yılmaz, Türkiye’nin, altın başta olmak üzere yer altı kaynaklarında dünyadaki birinci küme ülkeler içinde yer aldığını söyledi.
Türkiye’nin potansiyelinin yaklaşık 6 bin 500 ton olduğu bilgisini veren Yılmaz, ülkenin, bunun 1500 tonunu bulup işlettiğini bildirdi. 5 bin tonluk potansiyelin de bulunmayı beklediğini lisana getiren Yılmaz, “Bu demek ki yaklaşık 300 milyar dolarlık yer altı kaynağı bizi bekliyor. Bunu biz, tabiatla ve etrafla dost, beşerlerle barışık, iş güvenliğini göz önüne alarak üretmek üzere imkana sahibiz. Türkiye, yılda 200 ton altın tüketiyor. Bunun 35-40 tonunu Türkiye’de üretiyoruz, geriye kalan 160-165 tonu yurt dışından alıyoruz. Ürettiğimiz altının kıymeti yaklaşık 2,5 milyar dolar mertebesinde. Bunu biz Türkiye’de üretmeseydik, bu sayısı ödeyerek yurt dışından altın almaya devam edecektik. Bu kadar doları ülkede tuttuğumuzda, bu doları akaryakıt ve güç üzere diğer elzem gereksinimlerimiz için kullanıyoruz” diye konuştu.
Yılmaz, Türkiye’nin kendi altınını ürettiğinde dışa bağımlılıktan da bir ölçü kurtulduğuna işaret ederek şu değerlendirmede bulundu:
“Türkiye’de üretilen her altın mutlak ve mutlak Türkiye’de rafine edildikten sonra Borsa İstanbul’da kayıtlı alıcı ve satıcı ortasında süreç görür. Bu süreçte Merkez Bankamızın ön alım hakkı vardır. Üretilen altını şayet Merkez Bankası ‘Ben alacağım’ derse öteki kimseye satamazsınız. Merkez Bankası, bu altını satın alırken dolar ödemez, Türk lirası öder. Hasebiyle Merkez Bankası rezervindeki dolarlarımız elzem gereksinimlerimiz için kullanılır. Biz altın üretenler Türk lirası ile Merkez Bankamıza satarız. Daha sonra Merkez Bankamız bu altını piyasanın muhtaçlığını karşılamakta ya da öbür gayeyle kullanır”
“Merkez Bankası 1,5 yılda 30-35 ton altın satın aldı”
Türkiye’de üretilen altının ülke iktisadına çok büyük katkı sağladığını vurgulayan Yılmaz, şöyle konuştu:
“Biz 300 milyar dolar üzere bir sayıdan bahsediyoruz. Madencilikte çarpan tesirinin 4 olduğu düşünüldüğünde, bunun 4 misli katma pahadan bahsediyoruz. Onun için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, çok hakikat bir yaklaşımla dünyada en fazla altın satın alıp, altın rezervini yükselten merkez bankaları ortasındadır.
Biz bunun çok hakikat olduğunu düşünüyoruz. Merkez Bankasının ön alım hakkı mevzuatla belirlenmiş bir haktır. Merkez Bankası ‘Ön alım hakkımı kullanacağım’ dediği anda diğer hiçbir kayıtlı alıcıya altın satamazsınız. Merkez Bankamız, aşağı üst son 1,5 yıldır çok kısa bir aralık dışında Türkiye’de üretilen altının tamamını satın almıştır. Türkiye’de yerli ya da yabancı 15 işletmede altın üretiliyor. Bu 15 işletmede üretilen altının tamamını Merkez Bankamız satın almıştır ve bu altın yurt dışına çıkmamıştır. Türkiye son 20 yılda 453 ton altın üretmiş, bunun 78 tonunu devletimize vergi, harç, devlet hakkı üzere gibisi formda ödemişiz. Son 15 ayda ise Türkiye 45-50 ton altın üretmiş durumda. Yaklaşık bunun 15-20 tonunu, devlet hakkı, vergi ve harçlardan devlete direkt ödedik. Geriye kalmış 30-35 tonunu Merkez Bankamız satın almış durumda. Bu, çok değerli bir ölçü.”
Yılmaz, Türkiye’nin yıllık 100 tonluk altın üretme kapasitesine ulaştığında, muhtaçlığının yarısına yakın kısmını kendisinin üretmiş olacağına dikkati çekerek, altın üretiminin artması için izinlere ait süreçlerin kolaylaştırılmasını talep etti.
Yerli altın üretiminin ülke iktisadına çok önemli katkı yapacağına işaret eden Yılmaz, “Şu anda biz ülkenin muhtaçlığının 200 tonda 35 tonunu karşılayabiliyoruz. Bunu 100 tona kadar karşılayabiliriz. Elimizde 18 proje var. Yeri, ismi belirli ve fizibilitesi yapılmış bu 18 projeyi hayata geçirdiğimizde Türkiye zati otomatikman yılda 100 ton altın üretebilir hale geliyor.” sözlerini kullandı.
“Altın için yurt dışına Döviz çıkmıyor”
Yılmaz, altının anlık fiyatının Londra Külçe Piyasaları Birliğinde (LBMA) belirlendiğini belirterek şunları kaydetti:
“Orada belirlenen fiyatı burada Türk lirasına dönüştürüyoruz ki o liraya dönüşü de Merkez Bankası kendi kurundan yapıyor. Günlük kur neyse altın fiyatı neyse bu kur üzerinden doları Türk lirasına döndürüyoruz ve altını Merkez Bankamıza Türk lirası ile satıyoruz. Merkez Bankasının ön alım hakkı, ülkemiz için çok kıymetli. Zira altına vereceği dövizi altına vermek yerine, Türk lirası ile aldığı için döviz Merkez Bankası rezervlerinde ülkenin güç ve akaryakıt üzere temel gereksinimleri için kullanılıyor. Merkez Bankası, yurt dışında altın için giden dövizi ülke içinde, ülkenin gereksinimleri için kullanma bahtını elde ediyor. Ülke kaynaklarının dışarıya akmasının önüne geçmesinin yolu, kendi ülkemizdeki kaynaklarımızı üretip ekonomimize kazandırmak.”
Altın üreten firmalar ortasında yerli ya da yabancı ayrımı olmadığını vurgulayan Yılmaz, “Türkiye’de Türk şirketleri var. Bunlar yabancı sermayeli olabilir, yerli sermayeli olabilir. Mevzuat açısından hiçbir ayrıcalık kelam konusu değildir. Merkez Bankasının ön alım hakkı da dahil birebir aynı mevzuata tabiler. Altın üretiminin yüzde 50’si yerli, yüzde 50’si yabancı sermayeli şirketlerce yapılıyor” dedi.
