Merkez Bankası’nın döviz ihalesinde “KOBİ sınırlamasının” perde ardı
GİZEM UZUNER GENÇTÜRK/ BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA MÜDÜRÜ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın ithalat ve ihracatçı şirketlere yönelik açtığı vadeli Döviz satım ihalelerini KOBİ’ler ile sonlandırmasının perde gerisine Bloomberg HT ulaştı.
Kararda, Merkez Bankası’nın evvelki hafta açtığı iki ihalede büyük kurumların aktifliğinin yüksek olması ve ihalelerde talebin değerli kısmının birkaç büyük işletme tarafından gelmesi tesirli oldu.
Merkez Bankası, 1 ve 3 ay vadeli açılan ihalelerde ihale büyüklüğü olan 100’er milyon dolarlık imkanın, daha eşit halde kurumlara dağıtılmasını amaçlıyor.
Kararın, bu kapsamda, küçük ve orta ölçekli işletmelerin kur riskini daha rahat yönetilebilmesi ismine alındığı söz ediliyor. Ayrıyeten yeni uygulama KOBİ’lerin oynaklığın yükseldiği periyotlarda yaptığı panik döviz alımlarıyla piyasadaki oynaklığı artırmalarının da önüne geçilmesinin amaçlandığı vurgulandı.
TCMB 21 Aralık’ta ihracatçı ve ithalatçı firmalara kur riskini yönetebilmeleri gayesiyle Banka nezdinde ihale yoluyla ve Borsa İstanbul Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasasında TL uzlaşmalı vadeli döviz satışı gerçekleştirileceğini bildirmişti.
Merkez Bankası’nın açtığı TL uzlaşmalı vadeli döviz satım ihalelerinin birincisi 29 Aralık 2021’de açılmıştı. 1 ay vadeli ihaleye 74 milyon dolar teklif gelirken, ortalama fiyat 12,74 düzeyinde olmuştu. 3 ay vadeli ihaleye ise 115 milyon dolar teklif gerçekleşmişti. Bu ihalede ortalama fiyat 13,22 olarak kaydedilmişti.
“İhalede tek bir teklif mi geldi?”
Bu ihalelere gelen talebin kırılımında 1 aylık vadede ihalede oluşan teklifin en düşük ve ortalamasının birebir olması tartışma yaratmış, piyasada ihaleye tek bir kurumun teklif vermiş olabileceği izlenimi uyanmıştı.
3 aylık ihalede de tekliflerin birbirine çok yakın olması nedeniyle teklif veren kurumların sayısının sonlu olabileceği belirtilmişti.
Bloomberg HT’nin ulaştığı kaynaklar, ihalelerdeki talebin sonlu sayıda büyük işletme tarafından atıldığını teyit ederken, tek bankadan teklif sınırlaması olmaması nedeniyle birden fazla bankadan teklif atıldığını da doğruladı.
TCMB’nin bu nedenle Pazartesi günü bankalara gönderdiği tebligat ile TL Uzlaşmalı Vadeli Döviz Satım İhaleleri’ne iştiraki KOBİ’ler ile sınırladığı, teklif ölçüsünü 1 milyon dolara indirdiği ve tek bankadan teklif ile kısıtladığı söz edildi.
Merkez Bankası’nın getirdiği sınırlamaların önümüzdeki periyotta gevşetilip değiştirilebileceği, talebe bağlı olarak vade, fiyat ve ölçek imkanlarını farklılaştırabileceği de vurgulandı.
Merkez Bankası’nın büyük ölçekli şirketlerin şu kademede acil bir gereksinimi bulunmadığını düşündüğü, gerektiği taktirde büyük ölçekli işletmeler için bu enstrümanın farklı versiyonlarını devreye alma imkanı bulunduğu da öğrenildi.
