Nureddin Nebati: Yüksek faiz aslında öğretilmiş bir yanlıştır

Maliye Bakanı Nebati NTV’de soruları yanıtladı. Yeni iktisat modelini “Yüksek ihracata dayalı, cari açığı azaltıcı bir model” olarak tanımlayan Nebati, dolardaki sert düşüşü, “Cumhurbaşkanımızın manifestosuyla sağladık. Düne kadar yüksek faiz kesin tahlilidir diyenlere de tokat üzere bir yanıt oldu” formunda söz etti.

Maliye Bakanı Nebati’nin açıklamalarından değerli satır başları şöyle:

Siz bir iktisat teorisini, ekolünü ya da yolunu alıp uygulamaya başladığınız vakit birilerinin sizi yönlendirmesi konusunda maalesef bir baskı var. Zira dünyada hâkim güçler var. Biz bize öğretilmiş şeyleri yapmaktan vazgeçmenin vaktinin geldiğine inanıyoruz.

2013 yılında Seyahat olayları öncesinde faizin düştüğü, enflasyonun düştüğü bir ortamda bir sıkıntıyla karşı karşıya kaldığımız görüyoruz. Yüksek büyüme için yüksek cari açık. 2013’te 400 milyar dolara yakın borçlanmışız. 2013’ten bugüne kadar borçlanma oranı 445 milyar dolar düzeyinde. 8 yıldır bununla ilgili bir çaba sürüyor. Geçmişteki akınlar bir ekip değişiklikleri engelledi.

Biz demokratik gelenekleri olan, özgür piyasaya inanan, kambiyo rejimine sıkı sıkı bağlı olan ve bu geleneği de sürdüren bir modeli ortaya koyuyoruz. Zira altyapımız dolu. Altyapıyı tamamlamış formda geliyoruz.

Türkiye modelinde 150 dolarlardan 200 dolarlardan 1000 dolarlardan yola çıkan bir ülke değil. 8500-9000 dolarlarda kişi başı geliri olan, tüm altyapısını tamamlamış bir ülke olarak geliyor.

Yüksek ihracata dayalı cari açığı azaltıcı yeni model

Modelimiz; yüksek ihracata dayalı, cari açığı azaltıcı ve refah sisteminin toplumun tamamına yansıtıldığı bir modeldir. Bu model içerisinde biz yüksek teknoloji üssü olmak istiyoruz.

20 yıldır geliştirilen bir yapı var. Bu yapı Türkiye’nin endüstride bir tık daha üste çıkabileceği altyapıyı hazırladı. Beşerler teşebbüsçüler bu yapının nasıl işlediğini gördü. Üçüncüsü dünyaya açılmayla öbür pazarlarla Türkiye’yi karşılaştırabilecek yapıya sahip oldu. Türkiye’nin vazgeçilmez bir ülke olduğu anlaşılmış oldu.

Sıcak paranın ne vakit geldiği ne vakit gittiği muhakkak değil. Ülkelerin iktisadını sarsacak noktaya dönüşebiliyor. Sıcak paradan çok doğudan yatırımın gelmesini istiyoruz. 2018, 2019’daki akınlarda kullanılan temel araç sıcak paraydı. Sıcak parayla dilediğiniz halde manipüle edebiliyorsunuz, ülke iktidarlarını tehdit edebilecek boyuta gelebiliyor. Biz bu yolu kapatıyoruz.

“Son üç ayda yaşadığımız bir türbülans vardı”

Son üç ayda yaşadığımız bir türbülans vardı, başından beri bu bir köpüktür, yapmayın etmeyi, eylemeyin dememiş olmamıza karşın. Dövizin 18 liralara kadar gelmiş olmasından bir gecede sayın Cumhurbaşkanımızın adeta bir ekonomik manifestoyla ortaya koymuş olduğu tahlil teklifleri ve önlemler paketiyle üç günde Türkiye’nin bütün ortamını sıcak parayla değil, yüksek faizle de gerçekleştirmedik, kendi imkanlarımızla bu hale getirdik. Düne kadar yüksek faiz kesin tahlilidir diyenlere de tokat üzere bir karşılık oldu. Yüksek faiz söylemi de aslında öğretilmiş bir yanlıştır.

Düşük cari açıkla yüksek büyüme gerçekleştirebiliriz. Üç günde finansal istikrarı sağladık. Bu, sıcak paraya karşı direkt yatırımı çekecek özel bir model. Sıcak paradan fazla direkt yatırım için gelinmesini istiyoruz.

“Bankacılıkta yeni bir enstürman geliyor; proje kredileri”

90’lı yıllarda büyüme düşük, cari açık düşük. 90’lar bu türlü gitti. 2002 ile 2020 periyodunda kâfi lakin riskli bir şey yaptık. Cari açık yüksek, büyüme yüksek. 2013’lere geldiğimizde cari açık tavan yapmıştı. Türk lirası çok güçlü hale gelmişti, borçluluğumuz artmıştı, biz büyümeyi o denli gerçekleştirdik. İşte öğretilmiş ikinci şey; cari açık olmadan büyüme olmaz. Biz de diyoruz ki hayır, düşük cari açık ve yüksek büyümeyle kâfi ve risksiz bir yapıyı gerçekleştirmiş olacağız.

Pekala nasıl yapacağız bunu? Bunu yaparken bizim 19 yıldır inşa ettiğimiz bir Türkiye’nin temelleri, altyapısı bitti. Endüstriye biz yüksek teknoloji eserleri olmak kaydıyla takviye vereceğiz.

Proje bankacalığına giriyoruz. Bankacılıkta yeni bir enstürman geliyor, proje kredileri. Bunu yaparken de rekabet gücü yüksek olan bölümleri seçeceğiz.

Finansal istikrarı üç günde, Cumhurbaşkanımızın manifestosuyla sağladık. Bundan yapılacak olan şey, Türkiye’nin bu imkanlarına kısa müddette ahenk sağlayacak bölümleri öne çıkarmaktır.