Piyasada ‘kaygılı iyimserlik’ var

Güldağ: TL mevduata dönüşüm için teşvik ataklarının devam ettiğini görüyoruz. Son adım olarak; şirketler de dahil edildi ve kur farkı karlarına kurumlar vergisi istinası getiriliyor. Şirketlerin döviz tevdiat hesabı 90 milyar dolar civarında, bunun yarısından biraz fazlası da vadeli hesap. Bildirim yayımlanmadığı için detaylarını net olarak bilmiyoruz lakin bu türlü bir vergi istisnası bu esere bir yönelim sağlayabilir diye görüyorum. Anladığım bir şey de şu, kurun tekrar tırmanışa geçmemesi için her uğraş gösterilecek…

Ağaoğlu: Görünen o ki, 31 Aralık’tan öncesi için de geçerli olan bir düzenleme. Ondan evvel döviz tevdiat hesaplarında bakiyesi bulunanlar bugün bile TL’ye çevirseler kur müdafaasından faydalanabilecekler.

Güldağ: İlan edilmeden tam emin konuşamıyoruz. Zira biliyorsun bir bildiri çıkıyor, ondan sonra onun düzeltmesi geliyor, bazen tıpkı gün içinde o düzeltmenin de düzeltmesi gelebiliyor.

Ağaoğlu: En azından haberler o tarafta diyelim. Geçtiğimiz yılın son çeyreğinde o sert yükselişle birlikte ortaya çıkan kur kârları varsa, o kârlar da vergiden muaf hale geliyor. Artı, buradan itibaren elde edecekleri kur çıkarları ve/veya faizler var. Kur karı, faizler üstte olursa toplam yarar kur çıkarına nazaran hesaplanıyor. Kur düşer şayet faiz üstte kalırsa bu sefer faiz bundan muaf hale geliyor.

Güldağ: Bilhassa ihracatçılarımız kayıtsız kalmazlar diye düşünüyorum. Lakin şu anda şirketler tarafında DTH bozdurma tarafında bariz bir hareket görmedik.

Ağaoğlu: Şirketler, ortaya çıkan kur çıkarını ve sağlanacak vergi avantajını büyük ihtimalle şu anda hesaplıyorlardır. Buna nazaran karar verecekler. Lakin küçük bir not olarak paylaşmak isterim; şayet bugün dövizini satacak bir şirket varsa, tekrardan geri almak üzere forward piyasasına girecek olursa, mesela 6 aylık faizler yüzde 30’lar düzeyinde. Bu düzeyden bir faiz ödemeyi kabul etmesi gerekiyor. Bir diğer deyişle mevduata alacağı faiz, ödeyeceği faiz ve tasarruf edeceği faiz olarak bakıldığında şirketler oturup bir hesap yapacaklar. Tanınan imkanlar hala daha onları döviz satmaya cezbetmiyorsa kur tarafında daha fazla düşüş olma ihtimali azalacaktır.

Güldağ: Şayet getirilecek vergi istisnası o farkı karşılayacaksa, ki muhtemelen önemli biçimde karşılar neden uzak dursun. Bir de bizim Şebnem Turhan da yaptı haberini, dövizden TL’ye döndüğünde mevduat faizinde bir hudut yok.

Ağaoğlu: Evet, o denli. Şöyle açıklayayım: Mesela 13.80’den dövizinizi bozdurdunuz. Mevduata da yüzde 22-23 faiz aldınız diyelim. Ancak sattığınız dövizinizi de geri almak istiyorsunuz. Kur korumalıya karşın kur riski yaşamak istemiyorsunuz. O vakit gidip 6 aylık forward süreci yapacaksınız. Zira 6-12 aylık yapabiliyorsunuz bu mevduatı. Burada şayet 6 aylık riskini hedge etmek isteyen bir şirket varsa forward’la bu dövizini geri aldığı takdirde oradaki TL faizi yüzde 30’lara denk geliyor. Yani 22 ile 30 ortasındaki 8 puanı kaybetmeye razı olması gerekiyor. Buna karşılık bir vergi yararı da var. O vergi yararı bundan daha yüksekse bunu yapacaklardır. Fakat forward’la da geri aldıklarında piyasaya da çok fazla bir tesiri olmayacak.

Güldağ: Üç aylık vade hukukî bireylere yani şirketlere tanınacak diye de bir bilgi var. Lakin net değil.

Ağaoğlu: Evvelce ders çalışıp bildirileri hazırlasalar çok daha yeterli olacak. Sonradan düzeltmeler gelince inanç erozyonu oluyor.

Güldağ: Öte yandan piyasa tarafına bakacak olursak, kurda oynaklığın görece azaldığını görüyoruz. 13 -14 bandında bir dengelenme çabasıvar üzere…

Ağaoğlu: Kur Muhafazalı Mevduat ile TL tarafında önemli bir artış oldu. En son açıklanan sayı 104-105 milyar lira civarındaydı. Fazlası da olmuştur. Yaklaşık 8-9 milyar dolarlık bir sayıdan kelam ediyoruz. Büyük bir risk midir Hazine’ye? Çok fazla değil. Hür piyasayı bozucu bir atak derseniz haklısınız lakin hatırlayın o fırtınada piyasaya bir durup düşünme imkanı tanıdı. Kurdaki oynaklık dediğin üzere azaldı. Şu anda 14’ü görmemeye çalışıyor piyasa. 14.10-14.15’in üzerine çıkılmadığı sürece biraz daha yatay seyir izleneceğini kestirim ediyorum.

Güldağ: Ne kadar bir vadede?

Ağaoğlu: Birkaç aylık bir mühlet içinde bu düzeylerin korunmaya çalışacağını düşünüyorum.

Güldağ: Ben CDS tarafına da bakıyorum. Şu sıralar en değerli göstergelerden biri orası. Küçük bir geri geliş var. Hala bizimle kıyaslanan Brezilya üzere ülkelere bakınca oldukça yüksek. Ancak bu sakinleşme ile birlikte risk primlerimiz daha da aşağıya gelirse değerli bir işaret olur. Alışılmış manalı bir düşüş için itimat buhranının aşılması koşul. Lakin o vakit TL’den kaçışı manalı ve kalıcı biçimde durdurma talihimiz olacak.

Ağaoğlu: CDS en kolay gösterge oldu. Lakin majör bir gerileme yok şimdi maalesef. Makyaj ve pansuman önlemler yerine temel değişiklikler gerekli. Birinci bahis dediğin üzere itimadın tesis edilmesi. Aslına bakarsan, Kur Muhafazalı Mevduat eseri içeriye inanç bildirisi vermekle birlikte, dışarıya belirsizlik bildirisi da gönderiyor. Zira Hazine ve Merkez’in üzerine binecek riskin ne kadar olduğu bilinmiyor. Kur Muhafazalı Mevduat sayısı muvaffakiyet olarak anons edilirken, aslında Hazine’nin maruz kalacağı riskin de arttığı bir durum oluşuyor. Yurtdışından bunlar önemli risk olarak algılanıyor.

Güldağ: Maalesef durumu anlamıyorlar diye dışarıya da kızamıyoruz. Zira öncelikle bizim bu süreci düzgün yönetemediğimiz ortada. Allahtan gerçek dal her şeye karşın güçlü. Bu büyük bir talih. Fakat talihimizi da çok zorlamamak lazım. Son devirde özel kesim finansmana erişimde önemli zorluk içinde olduğunu adeta haykırıyor. Evet cirolar büyüdü ya da daha doğrusu hammadde ve fiyat artışlarıyla şişti lakin işletme sermayesi muhtaçlığı da dört kat arttı. Fakat bankalar limitlerini artırmada iştahsız. Finansmana erişsen de uygun firmalara dahi özel bankalarda 30’un altı faize pek rastlanmıyor. Birçok KOBİ’den bir yıllık kredi için bankaların yüzde 35-40 faiz istediğini duyuyoruz. Güç maliyetleri ortada. Cam, seramik ya da enerjiyi bol kullanan kesimler bu türlü giderse ve yeni artırımlar da gelirse üretemez hale gelebilir. İşte bizim Denizli temsilcimiz Osman Nuri Boyacı’nın Denizli Babadağlı dokumacılarla ilgili yaptığı haber. Lisana kolay 4 bin tezgah elektriğe gelen yüzde 127’lik artırım üzerine üretimine orta verdi. Değerli işaretler. Kimi kesimlerde yavaş yavaş iç talepte sakinlik, ihracatta iştah kaçması, özcesi bir yorgunluk görülüyor. Aman dikkat edelim de gerçek ekonomiyi güçsüz düşürecek hiçbir şey yapmayalım.

Ağaoğlu: Bir iki ay daha enfl asyon- kur ilgisini görmek lazım. Hatta çalışanların yeni yıl artırımlarıyla birlikte alışveriş ve harcama davranışları dahi bu yıla dair ipuçları verecek. Evvel onları görmek gerek, ondan sonra piyasa bunları fiyatlamaya başlayacak.

Güldağ: Fiyat artırımı demişken, Türk Metal ile MESS yüzde 66’ya imza attılar. Alışılmış metal dalında işçiliğin hissesinin oldukça düşük olması da kolaylaştırdı sanırım.

Ağaoğlu: Çok büyük bir sayı. Düşünülmesi gereken bir şey, iktisat idaresinin de iş dünyasının da düşünmesi gerekiyor.

Güldağ: Torba filan değil de şöyle önemli ciddi üzerine düşünülmüş, iş dünyasının ve çalışanların gereksinimlerinin o bölümlerle ayrıntılı biçimde konuşularak hazırlanacak bir program muhtaçlığı dayatıyor. İş insanlarıyla kurları konuşurken ‘Dalgalar o kadar büyük ki o sakinliği hissedemiyoruz’ diyorlar. Lakin gördüğüm tasaya karşın bir optimistlik de var. Hakikat işler yapılırsa işlerimiz daha da düzgüne gidebilir. Kâfi ki, bu yanılgılarla vakit ve güç kaybetmeyelim istiyorlar.

Ağaoğlu: Ben de telaşlı optimistlik görüyorum. Doz olarak, kaygılı iyimserlikten bir çıt daha üstte.

Güldağ: Katılırım. Ancak güya dünyadaki gidişat olumsuzlaşmadan elimizi çabuk meblağ, kendi sıkıntılarımıza ciddiyetle odaklanırsak lehimize gelişen ortamı daha uygun kullanabiliriz. Talihimiz sürüyor.

Ağaoğlu: Dışarıdaki tesirler içeridekinden daha az yara alıyor şu an…

Endüstriyel metallerde düşüş sıkıntı

Güldağ: Endüstriyel metallere yönelik sıkça soru geliyor, bilhassa çinko ve nikel…

Ağaoğlu: Ben ikiye ayırdım, daha doğrusu piyasa ayırmış. Bakır ve alüminyum ile nikel ve çinko. Bakır ve alüminyum Çin’in yavaşlayacağı beklentisiyle yatay. Nikel, elektrikli araç bataryaları nedeniyle öne çıkıyor. Yeni rekorlar kırıyor, garip hareketler çiziyor. Bunun yerine diğer bir metal konamadığı için ve piyasa da daha evvel konum aldığından kolay kolay düşeceklerini zannetmiyorum. Fed’in açıklamaları da bunu dayanaklar nitelikte. Fed’in çok can yakmayacağı varsayımıyla ziraî emtiada da yüksek düzeyler korunmaya devam ediyor. Bilhassa soyada Güney Afrika’daki kuraklık nedeniyle üst istikametli hareket sürüyor. Başkalarında coşkulu bir yükseliş yok. Ziraî emtia görece rahat diyebiliriz.

Petrolde 87 dolar kritik eşik

Güldağ: Kesim raporları stoklarda düşüşe işaret ederken yatırımcıların riskli varlıklara yönelmesiyle petrol bu hafta yılın en büyük artışını kaydetti. Sen ne bekliyorsun petrolde?

Ağaoğlu: Brent petrolde 65 dolardan 85 dolara neredeyse 1 ay içinde geldik. Çok önemli bir yükseliş oldu. 87 dolar bana nazaran kritik bir eşik. Orada bir düzeltme beklerim fakat çok majör bir düzeltme olmaz. Bu yıl için tabanların 65-67 dolarlar ortasında kalacağını, yükselme potansiyelinin düşme potansiyeline nazaran daha fazla olacağını düşünüyorum. 87 dolar aşılırsa, 100 dolar görünüyor. Ondan sonra piyasa bir bakar. Büyük ihtimalle OPEC+’ya bir baskı uygulanır. Bu türlü bir seslenişin Biden ve Powell’dan geleceğini düşünüyorum. Gelmezse devamı 107-121 ortasında olacaktır. Orası herkesin canını yakar.

Altın yastık altından kolay kolay çıkmaz

Güldağ: Altının yastık altından çıkarılmasına yönelik bir kıymetlendirme var. 5 bin ton sayısı telaff uz ediliyor, ki bu sayıları nereden buluyoruz onu da bilmiyorum. Bir iki sene evvel 2 bin 500 tondu. Çok mu süratli zenginleştik, her şeyi altına mı yatırdık? Altına yatırım yapanların eğilimleri bakımından soruyorum. Buraya gerçek bir yöneliş bekler misin?

Ağaoğlu: Buradan üniversitelere seslenmek istiyorum. Bence kadim Türk milletinin altınla olan aşk kıssasında bir doktora tezinin yazılması gereken vakte geldik. Bana nazaran 2 bin 500 de, 5 bin de kent efsanesi. Bunlar beyhude uğraşlar, ben o altınların iktisada geri döneceğine inanmıyorum. İnanç oluşmadığı sürece o altınlar kolay kolay bozulmaz. Ayrıyeten finansal altın değil. DTH’ların bozulmaması üzere bir şey altının bozulmaması. Bence altın bozdurma konusunda fazla vakit kaybediyoruz. Yastık altına bel bağlamamak lazım.