Piyasadaki dalgalanma teminat tamamlama davetlerini artırdı
Borsa İstanbul ve Döviz piyasalarındaki oynaklık son periyotların en yüksek düzeyine çıktı.
Endeks son 4 süreç gününde yüzde 25 geri çekilirken, tıpkı müddet zarfı içerisinde Dolar/TL tarafında yüzde 38’lik düşüş izlendi.
Emsal hareketlilik öbür yatırım araçlarında da gözlemlendi.
Bu oynaklığın tesiriyle banka ve banka dışı aracı kurumlar teminat düzeylerine Takasbank’ın belirlediği ölçünün 2 katına yahut ek teminat uygulamasına gitti. Ayrıyeten Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) süreç gören USD/TL, EUR/TL, RUB/TL ve CNH/TL döviz vadeli süreç kontratları ile Gram/TL altın vadeli süreç kontratlarında uygulanan yüzde 10 oranındaki alt fiyat limitinin bir günlük yüzde 80’e çıkarılması yatırımcı konumlarının kapanmasında tesirli oldu.
Teminat tamamlama davetleri arttı
Vadeli Süreç ve Opsiyon piyasasında zıt durumda kalan yatırımcıların teminat tamamlama davetleri önemli oranda arttı. Aralık ayı boyunca VİOP’ta kümülatif teminat tamamlama daveti 6,3 milyar TL düzeyine çıktı. Bilhassa oynaklığın önemli oranda hissedildiği 21 Aralık tarihinde yalnızca 1 günde 1,4 milyar TL’lik teminat tamamlama daveti yapıldı.
Aralık ayında ortalama 250-300 milyon TL civarında teminat daveti yapılmaktaydı. Mevcut gelişme içerisinde süreç hacimlerinin önemli oranda artması da bu teminat tamamlama davetlerini destekledi.
Teminat tamamlama daveti nedir?
Piyasada risk İdaresi Takasbank tarafından yapılıyor. Gerçekleşen süreçler gerçek vakitli olarak Takasbank tarafından çekilerek konuma dönüştürülüyor ve güncellenen hesaplar için son açık konum ve parametre evrakı bilgilerine nazaran “bulunması gereken teminat” hesaplanıyor. Sürdürme teminatı, bulunması gereken teminat pahasının yüzde 75’i olarak dikkate alınıyor.
Müşteri hesaplarında risk durumuna nazaran 0,1,2,3 olmak üzere dört düzey belirleniyor. Sürdürme teminatının [Toplam Teminat+_Geçici Kar/Zarar] fiyatına oranı olarak tanımlanan risk oranı yüzde 100’den büyük ise ilgili hesap riskli duruma düşüyor.
Risk düzeyinin 1 yahut 2 olması ihtar niteliğinde iken 3 düzeyi riskli statüsüne yaklaşıldığını/riskli olduğunu gösteriyor. Risk durumu 3 olan hesapların tüm pasif buyrukları sistemce iptal ediliyor. Risk durumu 3 olan hesaplar, teminat yatırarak ve/veya bulunması gereken teminat meblağını azaltıcı süreç yaparak riskli durumdan çıkabiliyor.
