Silikon Vadisi’nden Türkiye’ye

Selenay YAĞCI

Silikon Vadisi’nin en büyük inovasyon ve girişimcilik platformu Plug and Play, bu yılın başında Türkiye’ye geldi. Türkiye’de girişimcilere yatırım yapma planları da olan Plug and Play’ın Türkiye operasyonunun başında ise Lale Can Gözübüyük bulunuyor. Lale Can Gözübüyük ile Plug and Play 11 aylık Türkiye seyahatini konuştuk.

Lale Can Gözübüyük, baba mesleği sebebiyle Türkiye’nin her yerinde yaşayıp 11 okul değiştirdikten sonra Oxford Üniversitesi İktisat ve İşletme bitirmiş. Uzun yıllar yatırım bankacılığı ve varlık idaresi alanında Londra ve Cenevre’de Goldman Sachs, Credit Suisse üzere büyük bankalarda çalıştıktan sonra Türkiye’ye geri dönen Gözübüyük, Plug and Play’in birebir vakitte EMEA bölgesindeki yöneticilerden biri.

Plug and Play Tech Center’ın ana işi 540’tan fazla Fortune 500 seviyesindeki kurumsal partner ile ekosistemindeki 40 binden fazla küresel teşebbüsü bir ortaya getirerek, kurumsal inovasyonu desteklemek. Bunun yanında da dünyanın en faal teşebbüs sermayesi fon şirketlerinden biri. Yatırım portföyünde binden fazla teşebbüs var ve yalnızca bu yıl 10’dan fazla unicorn çıkardı.

Gözübüyük, Plug and Play Tech Center’ın Türkiye’yi neden seçtiğini şöyle anlatıyor: “Plug and Play Tech Center’ın kurucusu ve CEO’su Saeed Amidi’nin İranlı köklerinin de tesiriyle Türkiye’yle daima sıcak ilgiler içinde olmuş. Plug and Play Tech Center’ın en kıdemli yöneticilerinden ve İdare Konseyi üyesi olan Ömer Gözen de Türk. Hem şahsî sempatileri hem de Türkiye pazarının geleceğine olan inançları sebebiyle, pazara girmek için uzun müddet gerçek vakti beklemişler. Bu yılın başında Türkiye teşebbüs ekosistemindeki müspet momentum bir de ülkeye giriş için yanlışsız bir partner olan MESS ile bir ortaya gelince Türkiye ofisi kuruldu ve ben Türkiye ve EMEA bölge yöneticisi olarak işe başladım.”

Kurumlarla dikey odaklı çalışarak büyümeyi tercih ettiğini açıklayan Gözübüyük, “Şu anda Plug and Play’in fintech, insurtech, mobilite, objelerin interneti, güç, yeni malzemeler, tedarik zinciri, akıllı kentler, inşaat ve emlak, yiyecek ve içecek, tarım teknolojileri, sürdürülebilirlik üzere pek çok dikeyde odaklı inovasyon alanlarını var. Türkiye’ye de bi kurumsal partner ve dikeyle girdik. Devletlerle, üniversitelerle, teşebbüs sermayesi fonlarıyla, melek yatırımcılarla da çalışıyoruz.

Tüm paydaşların tam ortasında yer alarak onların birbirleriyle bağlantısını sağlıyoruz. Yalnızca teşebbüse yatırım yapma odaklı değil bizim eşleştirmelerimiz. Plug and Play ekosistemine dahil olan bir kurum, yeri geldiğinde teşebbüslerle, yeri geldiğinde kendisine benzeri bir sorunu çözmüş dünyanın rastgele bir yerinden bir şirketle ya da bir uzmanla tanışmayı bekleyebilir. Kurumlara uçtan uca Kurumsal Teşebbüs Sermayesi danışmalığı, kurum içi teşebbüs programları idaresi ve danışmanlığı, kurum içi teşebbüs hızlandırma programlarını memleketler arası olarak destekleme üzere alanlarda da hizmet sağlıyoruz” diye ekliyor.

Türkiye’de açılan birinci inovasyon platformlarının hibrid bir dikey olan Mobilite ve objelerin interneti olduğunu ve birinci kurucu partnerlerinin de MESS olduğunu ekleyen Gözübüyük, “Mess ile birlikte bilhassa ‘akıllı fabrikalar’ odaklı çalışarak verimli bir birinci yıl geçiriyoruz. MESS’in tek kurucu ortak olarak açtığı bu dikeyde daha sonra MESS’in yanına Aygaz da bir kurucu ortak olarak katıldı. Çok yakın vakitte Otokoç da bu dikeyimize ekosistem üyesi olarak dahil oldu” diyor.

Türkiye, EMEA bölgesinde başkan olacak

Türkiye’nin teknoloji alanındaki trendlere ve gelişmelere ayak uydurmasına takviye olmayı hedeflediklerini söz eden Gözübüyük, şunları anlatıyor: “Önümüzdeki yıl, mobilite ve objelerin interneti dikeyimizin bu yılki muvaffakiyetlerinin artması ve dikeyin tesir alanının genişlemesi öncelikli hedefl erimizden. Bununla bir arada farklı dikeylerin açılımı için yaptığımız çalışmalar da 2022 de meyvesini vermeye başlayacak.Önümüzdeki yıl Türk teşebbüslerine yatırım yapmayı hızlandırmak ve onların milletlerarası arenada desteklenmesini sağlamak ismine koyduğumuz hedefl erimiz de var. Plug and Play Türkiye ofisinin, Doğu Avrupa, Orta Asya ve Ortadoğu bölgelerindeki en kıymetli inovasyon platformlarından biri olarak konumlanması da uzun vadeli hedefl erimizden.” Gözübüyük’e nazaran Türkiye’de akıllı kentler, yiyecek/ içecek, marka/perakende ve sürdürülebilirlik dikeylerinde önemli bir potansiyel var.

Silikon Vadisi artık eşsiz değil

Silikon Vadisi vaktinde çok farklı ve eşsiz bir ekosistem olduğunu belirten Gözübüyük’e nazaran hala çok inovatif, süratli ve renkli ama eskisi kadar eşsiz olduğu söylenemez. Gözübüyük, “Dünyada 8 kentte ofisleri olduğunu lisana getirerek, “Çin mesela teknolojik gelişmelere konut sahipliği yapma konusunda Silikon Vadisi’ne önemli bir rakip. Avrupa da çok süratli kapatıyor ortadaki açığı… İngiltere, Almanya ve Nordik ülkelerindeki inovasyon yaratma ve uygulayabilme kapasitesi de çok yükseldi. Tabi ki Facebook ve Google üzere dev teknoloji şirketlerinin ana merkezleri, hala Silikon Vadisi’nde. Kıymetli teşebbüsler Silikon Vadisi’nden çıkmaya da devam ediyor. O açıdan bakınca çok da değişmediği düşünülebilir” diye ekliyor.

Türkiye yatırımcıların radarında

Türkiye’de Avrupa ortalamasının üzerinde bir mühendislik gücünün olması Türkiye’nin bu çağdaki en değerli avantajlarından olduğunu vurgulayan Gözübüyük, şunları anlatıyor: “Tabii bedel kaybeden Türk Lirası bu mühendisleri ülkemizde tutabilmemizi zorlaştırıyor. Tekrar de teşebbüsler için momentum çok kuvvetli şu sıralar, bilhassa Getir, Trendyol, Peak Games alanlarında kimi teşebbüslerimizin muvaffakiyetlerinin milletlerarası girişimcilik ve yatırımcı ekosistemlerinde duyulması büyük bir fırsat demek. Şu sıralar yatırımcılar radarlarını Türkiye’ye çevirmiş durumda. Girişimcilere tavsiyem, küresel meselelere odaklanmaları ve pazarlarını yalnızca Türkiye’yle sınırlamaları. Küresel düşünmek, küresel standartları takip etmek çok pahalı.”

Girişimcilik trendleri süratle değişiyor

Ekosistemde trendlerin süratle değiştiğini söyleyen Lale Can Gözübüyük ve Plug and Play’e nazaran son devirde girişimcilik ve inovasyon trendlerini şöyle sıralıyor: Sürdürülebilirlik: Bilhassa tüketimin bu kadar arttığı bir devirde kaynakların yetersizliği, iklim değişimi ve sürdürülebilirlik temaları epey gündemde.

Gaming: Türkiye’de her yıl makro bir yatırım – satın alma duyuyoruz. Bu manada kültür ve insan kaynağı epey gelişmiş. Dünya üzerinde de büyük bir trend olan mobile gaming, Türkiye’de de kendine epey büyük bir yansıma buluyor.

Blockchain: Bilhassa NFT furyasıyla farklı bir boyutta yeni trendlerle kendini gösteriyor. Kripto paraları yeni ülkeler ve kurumlar her geçen gün tanıyor ve yapısal olarak dahil oluyor.

Dijital / Toplumsal ticaret: Son 2-3 yılın trendi olsa da hala yeniliklerle trendler listesinde yerini koruyor. Süratli teslimat çılgınlığı bunun en büyük örneği. Bunun dışında canlı yayın odaklı e-ticaret de bu alandaki son trendlerden.

Kurumlar teşebbüslerle çalışıyor

Plug and Play’in kurumlarla teşebbüsleri bir ortaya getirmeleri sonucu pek çok kurum ulaşması sıkıntı olan yeni teknolojilerle çalışma fırsatı buluyor. Lale Can Gözübüyük, Plug and Play’in yarattığı bu ekosistemdeki çok muvaffakiyet kıssalarını şöyle anlatıyor: Stuttgart’daki Startup Autobahn olarak bilinen mobilite ve objelerin interneti dikeyimizde, Almanya’nın en büyük şirketleri olan Porsche, Mercedes, BMW üzere markalar Plug and Play vasıtasıyla buldukları teknolojileri son süratle yeni jenerasyon araçlara entegre ediyor. Konut atıklarından, hatta CO2 gazından yapılan otomobil kesimleri, mantardan yapılan deriler vs yeni kuşak araçlara entegre ediliyor. VR/AR teknolojileri son süratle canlıya geçiyor. Paris’te bir süpermarket zinciri ile ve Silikon Vadisi’nde bir elektronik şirketiyle geleceğin mağazalarını tasarladık. Bu mağazalarda, stok sayımından, raf dizimine, kasa alımına kadar her şeyi robotlar yapıyor.

Moda alanında çalışan ve COVID kısıtlamaları sırasında kendisi için çok kıymetli olan yıllık defilesini canlı gerçekleştiremeyen bir şirketin online olarak bunu en interaktif halde yapmasını sağladık. Bu online aktiflik sayesinde bu şirket yıllık e-ticaret satışının % 10’unu yaptı.

İşe teknoloji devi kiracılarından pay alarak girdi

Gözübüyük, Plug and Play’ın kuruluş öyküsünü şöyle anlatıyor: “Dünya’nın en büyük inovasyon platformu olarak bilinen Silikon Vadisi Merkezli bir şirket. Kıssası farklı aslında, kurucumuz Saeed Amidi Iran’da Şah ihtilali sırasında ülkesinden ayrılıp tesadüfen Silikon Vadisi’ne göç edip buradan emlak alıyor. Birinci kiracılarından olan Google, Paypal, Dropbox, Logitech üzere şirketlerden kira yerine pay alıp bu paylar de çok pahalanınca inovasyon dünyasında buluveriyor kendini.”