“Soğuk Savaş değil işbirliğine gereksinim var”

HİLAL SARI

Çin Devlet Lideri Xi Jinping, Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) düzenlediği ‘online’ Davos Zirvesi’nin birinci gününde yaptığı konuşmada “Soğuk Savaş” mentalitesinin bırakılması gerektiğine dikkat çekerek pandemide, ekonomik kalkınmada ve iklim kriziyle gayrette ülkelerin birlikte çalışması gerektiğini hatırlattı.

Avrupa’da ve dünyada süratle artan COVID-19 olayları nedeniyle bu yıl da online olarak gerçekleşen Davos Zirvesi’nde devlet lideri seviyesindeki birinci konuşmayı gerçekleştiren Xi Jinping, “Soğuk Savaş mentalitesini bir kenara bırakmalı ve birebir vakitte huzurlu biçimde varolmanın, kazan-kazan sonuçlar elde etmenin bir yolunu bulmalıyız. Bugün dünyamız bu sakinlikten çok uzakta” dedi.

Global iktisadın daha açık hale gelmesini ve işbirliğinin artması gerektiğini savunan Xi, “Duvarlar inşa etmek yerine bariyerleri indirmeliyiz. Ekonomiler olarak daha da açılmalıyız” dedi. Kimi gelişmekte olan iktisatların pandemi periyodunda tekrar yoksulluğa düştüğüne vurgu yapan Xi, gelişmiş ülkelerin sorumlu ekonomik siyasetlere muhtaçlık duyduğunu ve gelişmekte olan ekonomilere tesir edecek siyasetlerin taşma tesirlerini denetim etmesi gerektiğini söyledi. Xi, birilerinin kendi çıkarı uğruna pastadan daha büyük hisse almaya çalışmasının bedelini diğerlerinin ödediği sistemde global iktisadın bundan hiçbir çıkarı olmayacağını belirterek “İnsanlık için gerçek patika huzurlu bir kalkınma ve kazan-kazan işbirliğidir” dedi.

“Ortak refah istiyoruz, egalitaryanizm değil”

“Ortak refah” gayesinin “egalitaryan” bir arayış olmadığına vurgu yapan Xi, “İstediğimiz ortak refah egalitaryanizm değildir. Evvel pastayı büyüteceğiz ve sonrasında makul kurumsal uzlaşmalarla pastayı daha yanlışsız böleceğiz. Bu yükselişten herkes adilce hissesine düşeni alacak ve kalkınmada elde edilen karlar tüm insanlarımıza daha büyük ölçülerde ve daha eşit bir formda yarar sağlayacak”.

Xi’nin geçtiğimiz yıl refahın ortak paylaşımına ait siyasetleri savunduğu bir konuşma Hong Kong’dan New York’a birçok pay piyasasında düşüşlere neden olmuş, “ortak refah” anlayışı piyasalar tarafından müdahaleci bir hal olarak görülmüştü. Bu siyaset kapsamında Çin’in fintek, eğitim, cümbüş, oyun üzere kesimlere yönelik attığı kısıtlayıcı adımlar ise Çinli ve yabancı yatırımcıların milyarlarca dolarını eritmişti. Xi bu nedenle konuşmasında yabancı yatırımcıların tasalarına yönelik sakinleştirici açıklamalar da yaptı. Xi’nin tabirleriyle “Her türlü sermaye, Çin’in kanun ve düzenlemelerine uygun hayli ve ülkenin kalkınmasında olumlu bir rol oynadıkça memnuniyetle karşılanmaya devam edecek.”

2 milyar doz aşı göndermişti, 1 milyar doz daha taahhüt etti

2020 yılının başından bu yana Çin dışına çıkmayan Xi Jinping konuşmasında Çin’in şimdiden bilhassa düşük gelirli ekonomilere 2 milyar doz COVID-19 aşısı gönderdiğini hatırlatarak “600 milyon dozu Afrika’ya ve 150 milyon dozu Güneydoğu Asya’ya hibe olmak üzere 1 milyar doz daha aşı gönderimi yapmayı planladıklarını duyurdu. Birleşmiş Milletler ve Dünya Sıhhat Örgütü takviyeli COVAX programı kapsamında düşük gelirli ülkelere gönderilen aşı ölçüsü ise 1 milyar doz.

Merkezlerin U-dönüşü konusunda uyardı

Konuşması simültane formda İngilizce, Arapça, Fransızca, Rusya ve İspanyolca lisanlarına de çevrilen Xi, “Büyük iktisatların para siyasetlerinde frene basarak U-dönüşü yapmasının önemli negatif taşma tesirleri olabileceği” konusunda da uyardı. 2 yıl ortadan sonra faizleri birinci kere dün düşürme kararı alan Çin Merkez Bankası’nın önümüzdeki devirde para siyasetlerinde gevşemeye gideceği öngörüleri Xi’nin bu sözlerine nazaran büyük olasılıkla yanlışsız. Endüstriyel tedarik zincirlerinde meselelerin devam ettiğini, güçte arz darboğazlarının sürdüğünü ve artan emtia fiyatlarının da zorluklara yol açtığını belirten Xi, “Bu riskler birbirini besliyor ve ekonomik güzelleşmeye yönelik meçhullüğü artırıyor” diyerek iktisada dayanakların geri çekilirken çok hassas olunması gerektiğine işaret etti.

PBOC 2 yıl sonra birinci defa faiz indirimine gitti

Çin Merkez Bankası (PBOC) ekonomik momentumun hala zayıf olması, konut dalının zorlanması ve salgınların devam etmesi nedeniyle 2 yıl ortanın akabinde birinci sefer faiz indirimine gitti ve birtakım finans kurumlarına sağladığı orta vadeli kredi enstrümanı MLF enstrümanı için faizi 10 baz puan düşürerek 2,85’e çekti. 7 günlük zıt repo oranı da düşürüldü. Capital Economics ve Nomura üzere kuruluşlar 2022’nin birinci yarısında sırasıla 20 ve 10 baz puan daha faiz indirimi yapılacağını öngörüyor. Ayrıyeten Çin geçtiğimiz yıl çiftlere üç çocuk yapma müsaadesi vermiş olduğu halde Çin’in doğum oranı 2021’de 1000 bireyde 7,52’ye düşmüş durumda. Bilgi tarihinin en düşüğü olarak kayda geçen bu bilgi de Çin iktisadının uzun vadeli tasalarından biri olarak görülüyor.