TAHLİL: Bireylerin döviz mevduatı artışa geçti, TCMB şirketlere direkt forward imkanı açtı
Yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı bir haftada 3 milyar 963,60 milyon dolar artış gösterdi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan bilgilere nazaran, bir evvelki hafta 183 milyar 692,6 milyon dolar olan yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 7 Nisan ile sona eren haftada 187 milyar 647,20 milyon dolara geldi.
Gerçek şahısların döviz mevduatları bir evvelki haftaya nazaran 1 milyar 246,40 milyon dolar artarak 111 milyar 990,30 milyon dolar, hukuksal bireylerin döviz mevduatı 2 milyar 717,30 milyon dolar artarak 75 milyar 657 milyon dolar oldu.
Yurt içi yerleşiklerin parite tesirinden arındırılmış toplam yabancı para mevduatı 3 milyar 152 milyon dolar arttı. Parite tesirinden arındırıldığında gerçek şahısların döviz mevduatları 567 milyon dolar artarken, hukukî bireylerin döviz mevduatları 2 milyar 585 milyon dolar yükseliş gösterdi. Gerçek bireylerin DTH’ları uzun müddettir düşüyor, yükselen TL mevduat faizi sayesinde TL mevduata dönüyordu. Geçen haftaki bilgiye nazaran KKM’ye giriş sürerken, ferdi DTH’ların azalması dikkat çekti ve seçim öncesi belirsizliğe rağmen yastık altı dövize talep olarak da yorumlanabilir.
Euro/dolar Türkiye’de günlük %0.7 artışla 21.40 rekoruna yükselirken, yarım dolar ve Euro’dan oluşan Kur Sepeti de bugün %0.35 civarında yükseliyor. TCMB’nin döviz kurunu seçim öncesi sabit tutma gayesinde zorlandığı ya da döviz talebini dengelemek için TL’in bir ölçü paha kaybına göz yumduğu söylenebilir.
Aşırı ısınan iktisadın yüksek ithalat talebi yarattığı, banka ve özel dalın ise YEM ve seçim berlisizliği yüzünden yurtdışı finansmana erişimde zorlandığı gelen bilgiler ortasında. Bir başk deyişle, Şubat prestijiyle yıllık $55 milyara yaklaşan cari açığı büyük ölçüde TCMB FX rezervlerinden finanse ediyor. Son haftalarda bireylerin sistem dışında tutmak için spot döviz talebi de artmış olabilir.
TCMB kambiyo sistemini kitledi
TCMB devayı döviz pazarını özel dala büsbütün kapatarak, tüm süreçleri kendi nezdinde denetimli ve müsaadeye tabi olarak gerçekleştirmekte buluyor.
Dün ParaAnaliz’de yer alan haberde, Reuters bankaların TCMB’nin fiilen uygulamaya soktuğu sisteme yansısını satırlarına taşıdı:
Bankacılar: “ (TCMB) Benim sayemde sağladığın ucuz finansman ile benim istediğim alana kredi ver, istemiyorsan kaynağı Hazine tahvili olarak iade et” (diyor).
Ancak bankaların kısa vadeli kredi için uzun vadeli TL tahvil tutma konusundaki isteksizliği o kadar yüksek ki cezai kaide olan üç kat döviz mevduatını tahvil yerine TCMB’ye park etmek isteyen banka bile oldu. TCMB bu talebi Cuma günü bankalara gönderdiği bir yazı ile reddetti ve yalnızca tahvil kabul edeceğini belirtti.
TCMB’nin bu yıl içinde kredilerde attığı en bariz adımlardan biri, TCMB kaynaklarından finanse edilen döviz cinsi reeskont kredilerini net ihracat ve yüzde 70 döviz bozdurma koşulları bulunan TL cinsi reeskont kredilerine yöneltmesi oldu.
Yılbaşında toplam meblağı 5 milyar TL olan TL cinsi reeskont krediler 90 milyar TL’ye yaklaştı.
TCMB bugün de şirketlerin kur riskinden kaynaklanan türev döviz taleplerini asgariye indirmek için yeni bir imkan oluşturdu.
Foreks Haber’e nazaran: TCMB’den bankalara gönderilen ve Foreks Haber tarafından görülen yazıda, uygulanmakta olan para ve kur siyaseti çerçevesinde kullanılan araç çeşitliliğinin artırılması maksadıyla, Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım süreçlerinin işlem yapmak isteyen bankalarla direkt gerçekleştirilebilmesine karar verildiği belirtildi.
İşlemlerin vadesinde Türk lirası ve döviz meblağlarının karşılıklı değişimi yapılmaz, bunun yerine meblağlar Türk lirası olarak netleştirilecek. Netleştirme süreci bankalara/bankalardan vade tarihinde kur farkından doğacak farkın ödenmesi/tahsil edilmesi biçiminde yapılacak.
Buna nazaran;
İşlem kurunun vade tarihinde ilan edilen TCMB gösterge niteliğindeki ABD doları/Euro döviz alış kurundan büyük olması halinde, kur farkı ile süreç ölçüsünün çarpılması sonucu elde edilecek Türk lirası fiyatı TCMB tarafından tahsil edilecek; süreç kurunun vade tarihinde ilan edilen TCMB gösterge niteliğindeki ABD doları/euro döviz alış kurundan küçük olması halinde ise kur farkı ile süreç ölçüsünün çarpılması sonucu elde edilecek Türk lirası fiyatı TCMB tarafından ödenecek.
İşlem kuru ile vade tarihinde ilan edilen TCMB gösterge niteliğindeki ABD doları/euro döviz alış kuru ortasında fark olmaması halinde rastgele bir ödeme/tahsilat yapılmayacak.
