TAHLİL: Dövizde paralel kur başladı, kur şoku tehlikesi mi var?
Seçim öncesinde dolar kurunda sert artış istemeyen Merkez Bankası (TCMB) döviz piyasasına sıkı denetim nezaret uygularken, döviz kurlarında bankalar ile Kapalıçarşı ortasındaki fark da açılıyor.
HalkTV.com.tr. haberine nazaran bankada dolarını TL’ye çevirmek isteyen vatandaş 19,02 civarında bir kurla karşılaşırken, Kapalıçarşı’da bu sayı 19,66’ya kadar yükseliyor. Hem sıkı nezaret hem de kelam konusu yüksek kur nedeniyle, birçok kişi dolarını banka yerine Kapalıçarşı’da bozdurmayı tercih ediyor.
DOLAR SATMAK İSTEYEN KAPALI ÇARŞI’YA GİDİYOR
Ekranda dolar kuru 19,23 görünürken bir bankadan dolar almak isteyen vatandaş 19,64 civarında bir kurla karşılaşıyor. Kapalıçarşı sayısı da bunun biraz üzerinde yer alıyor lakin döviz alımlarına dönük sıkı nezaret uygulandığı için döviz alımı için de Kapalıçarşı tercih edilebiliyor.
ABD merkezli finans ajansı Bloomberg’de 5 Nisan’da yayımlanan “Turks With Dollars to Sell Head to Bazaar to Nab Premium Rate” başlıklı haberde de doları olan Türklerin, bankalar ortası kurla açılan fark nedeniyle Kapalıçarşı’da paraları TL’ye çevirmeyi tercih ettiğini yazdı.
Bloomberg, Kapalıçarşı’daki dolar kurunun, bankalar ortası piyasadaki kura kıyasla yaklaşık yüzde 2 primli olduğunu ve bu oranının 9 ayın tepesinde bulunduğunu belirtti.
Bir ülkede döviz kurun yapay olarak belirlenmesi büyük çoğunlukla döviz kıtlığı ve 21 Aralık 2021’de yaşadığımız cinsten döviz şokları ile sonuçlanır. Kronik ödemeler istikrarı açığı olan ülkelerde, Merkez Bankası yahut Hazine dövizde süreç yasakları getirir. Bunun sonucunda resmi ve karaborsa olarak 2 döviz kur belirir. Bu olguya paralel kur rejimi diyoruz ve genelde döviz krizinden evvel son basamaktır. Lübnan ve Arjantin örnekleri paralel kur rejimlerini anlamak açısından yararlıdır.
SEÇİM SONRASI KURDA ARTIŞ BEKLENTİSİ ETKİLİYOR
Haberde ayrıyeten, 14 Mayıs’taki seçimi kim kazanırsa kazansın dolar kurunda artış beklendiği, vadeli süreçlerin de kurda artışı fiyatlandığı aktarıldı.
Diken’in derlemesine nazaran seçim sonrası döviz kuru kestirimi yapan Morgan Stanley, HSBC, Standart Chartered ve Wells Fargo’dan yalnızca Wells Fargo Milleti İttifakı’nın seçim kazanması halinde TL’nin kıymet kazanacağını varsayım etti. Öteki 3 kuruluşa nazaran, seçim sonuçlarından bağımsız, TL kıymet kaybediyor. Fakat, kıymet kaybının boyutunu seçimi kazanan tarafın izleyeceği iktisat siyasetleri belirliyor.
Dinamik Yatırım Başekonomisti Enver Erkan, “Muhtemelen döviz alım satım fiyatları ortasında açılan makas ve düzenleme baskısı nedeniyle beşerler, seçim öncesinde artan fiziki dolar talebiyle birlikte daha kolay süreç yapabilecekleri Kapalıçarşı’ya yöneldi” dedi.
Erkan, “Liralaşma istikametinde sıkı adımlar, TL’de yapay fiyatlamalara ve farklı kurların ortaya çıkmasına yol açıyor” değerlendirmesinde bulundu.
MERKEZ BANKASI’NDAN SIKI DENETİM
Seçimler yaklaşırken TCMB’nin dolar talebini kısıtlamaya dönük düzenlemeleri de giderek artıyor.
Kur muhafazalı mevduatta faiz sonunun kaldırılması ve TL mevduat hissesini yüzde 60’ın üzerine çıkaramayan bankalara kesilecek cezaların artırılması dışında şirketlerin 100 bin dolarlık döviz taleplerinde bile bankalar TCMB’den onay almak zorunda kalıyor.
Döviz fazlası olan şirketlere düşük faizli kredi verilmezken, TCMB’nin şirketlere döviz bozdurmaları konusunda kelamlı talimatlar verdiği de biliniyor.
DÖVİZ ŞOKU İHTİMALİ NEDİR?
14 Mayıs’tan evvel TL’nin sert oranda kıymet kaybı mümkün, lakin güç. Önü alınmayan dış açık nedeniyle, TCMB daima FX rezervini yakarak kuru istikrarda tutmaya çalışıyor. Ancak, gitgide yükselen TL faizlerine reaksiyon olarak, ferdi DTH’lar çözülürken, Hazine de maliyeti çok kıymetli olmasına rağmen daima borçlanarak TCMB rezervini tahkim ediyor. Geçen hafta %9.3 faizle 7 yıl vadeli ESG dolar tahvili yoluyla $2.5 milyar borçlandı.
Velakin, cumhurbaşkanlığı seçiminin 2ci tipe kalması yahut cumhurbaşkanlığı ve TBMM’de rakip ittifakların gücü ele geçirmesi halinde, yaşanacak toplumsal huzursuzluk ve belirsizlik telaşları ile yerleşiklerin dövize atağı TCMB’nin denetimi eldin kaçırmasına neden olabilir.
Yorum FÖŞ’e aittir.
