TAV CEO’su Şener: Kazakistan’da geri çekilmemizi gerektirecek bir durum yok

TAV Havalimanları CEO’su Sani Şener Bloomberg HT yayınına katılarak Kazakistan’daki durumu ve yatırımları üzerindeki tesirini kıymetlendirdi. Tüm işçilerinin inançta olduğunu ve devamlı bağlantı halinde oldularını belirten Şener, “Olayları başladığı andan itibaren sıkı temas halindeyiz. Arkadaşlarımızın hepsi inançta o manada rastgele bir sorun yok. Havalimanı işgal edildi ve terminalde bayağı bir vandalizm yaşandı. Sonrasında polis ve askerin önemli müdahalesi sonrası çıkarıldılar. Birinci iki gün şovların barışçıl olabileceği fikriyle askerin ve polisin müdahalesi azdı lakin artık çok önemli biçimde müdahale ediliyor.” diye konuştu.

Şener’in öne çıkan sözleri şunlar oldu:

“Hiçbir halde beklemediğimiz bir olaydı”

Havalimanı temizlendi ve dünden itibaren kargo uçuşlarına başladık. Bu olay Kazakistan’da hiçbir biçimde bizim beklemediğimiz bir olaydı. Ülkede hem Türk hem yabancı çok önemli yabancı yatırımcılar var. Dünyanın en büyük petrol ve gaz şirketleri var.

Biz de biliyorsunuz Almatı Havalimanı’nı satın almıştık. IAC ve EBRD’den aldığımız krediyle 450 milyon dolara satın almıştık. Bir de yüzde 15 paylı bir Rus fonu ortağımız var. Şu andaki duruma nazaran Almatı bizim kıymetli havalimanlarımızdan birisi. Bizim genel ciromuzun yüzde 20’sini teşkil ediyor ancak öbür havalimanlarımızdan farkı şu, Almatı Havalimanı’nın gelirlerinin yüzde 75’i kargo, yer hizmetleri ve uçak yakıtından geliyor. Hasebiyle yolcu kısmı gelirin yüzde 25’ini oluşturuyor. Bu türlü değişik bir havalimanı. Ondan ötürü havalimanının pandemi ya da rastgele bir nedenle kapanarak yolcu uçuşlarının azalması ya da durması bizi çok az etkiliyor. Önemli olan oraya uçağın inmesi. Kargo uçağı teknik inişler ve yer hizmetleri üzere operasyonların gerçekleşmesi” sözlerini kullandı.

“Kargo uçuşları dünden itibaren başladı”

Ülkede yaşanan karmaşa sonrası resmi muhatap bulunamadığına ve uçuşların olağana dönüş sürecine de değinen Şener, “Dün THY’nin kargo uçağı vardı. Sivil Havacılık otoritesinin müsaade vermesiyle uçağı kaldırdık. Şunu belirtmek lazım yetkili bulamamak üzere bir durum muhakkak yok. Birinci iki gün bir karmaşa yaşandı ve birtakım devlet kurumları işgal edildi ama şu anda bütün devlet vazifelileri yerinde ve bizim arkadaşlarımızla da yetkililerle devamlı temas halindeler. Hatta bu saatlerde havalimanının açılışı ve güvenliğiyle ilgili toplantı yapılacak. Aslında bugün açılması planlanıyordu ancak hem bizim sigorta işlerimizden ötürü hem de olaylarla ilgili delil toplanması açısından yarın açılması uygun görüldü.

Kentte çatışmalar devam ediyor söylentisi var. Biz kriz idaresi konusunda gereğince deneyime sahibiz. Şu anda ülkede internet kapalı ve telefon ulaşımı da epey güç lakin biz bu türlü günlerde kullanabilmek için edindiğimiz uydu telefonlarıyla görüşmelerimizi yapıyoruz. Arkadaşlarımızı üst seviye yöneticiler haricinde bugün de konuttan çıkarmadık. Yalnızca onlar havalimanına gittiler. Onlardan aldığımız bilgilere nazaran havalimanı şu anda sakin. Birazdan yapılması planlanan toplantı sonrası kararlar verilecek ve kentteki olayların da bir iki gün içinde sona ereceğini söylüyorlar” açıklamasını yaptı.

“Planlanan yatırımlarımızdan geri çekilmemiz kelam konusu değil”

Mevcut durum için özel bir risk senaryosuna muhtaçlık duymadıklarını ve yatırım planlarıyla ilgili de açıklamalarda bulunan Şener, “Bizim genel için bir risk senaryomuz olağan ki var lakin bizim burada gördüğümüz en fazla 10 günlük bir kayıp kelam konusu. Almatı havalimanı Kazakistan’ın en değerli ekonomik girdisinin olduğu yerlerden bir tanesi. Münasebetiyle kapanması kelam konusu değil ancak gelen isyancılar silahlıydılar ve polis müdahale etmek istemediği için geri çekildi. İsyancılar havalimanına girdi ve dükkanlar yağmalandı ancak bunun haricinde sistemlere ziyan gelmedi. Tüm sistemlerin denetimi dün yapıldı. Dün rahatlıkla THY uçağını kaldırabildik.

Biz arkadaşlarımızla çok ağır temas halindeyiz. Her noktadan bilgi topluyoruz. Aldığımız bilgilere nazaran benim görüşüm güya bu sarı ceketliler olayına benzeri bir durumdu. Geçim sorunuyla sokağa dökülen beşerler ortaya giren birtakım kümelerin tesiriyle olay biraz terörist bir tarafa hakikat gitti. Lider Tokayev çok dengeli bir biçimde devamlı ihtar yaparak isyanı bastırmaya ve mevzuyu gündemden düşürmeye çalışıyor. Dün Rus askerleri bizim havalimanımıza iniş yaptılar. Kazak ordusu ile birlikte şehire yargıçlar. İnşallah güzeli olur.

Bizim aldığımız haberlere nazaran havalimanını bir iki gün içinde mutlaka açılır ve yatırımlarımıza devam ederiz. İnşaatlar aslında başladı oradan bizim rastgele bir halde geri çekilmemizi gerektirecek bir durum yok. İki üç yıl içinde toplamda 200 milyon dolarlık yatırım yapacağız. Almatı havalimanından Kazakistan hükümetinin vazgeçeceğini düşünmüyorum zira Almatı havalimanının acil büyümeye muhtaçlığı var” dedi.

“Omikronun hava ulaşımına tesiri çok az”

Konuşmasının devamında Omikron varyantı, kurda yaşanan oynaklıklar ve artan güç maliyetlerinin TAV üzerindeki tesirinden de bahseden Şener,” Biz sıhhat uzmanı değiliz ama bu işi çok uygun takip edecek imkanlarımız var. Dünya Sıhhat Örgütü IATA ve ACI ile birlikte takip ediyoruz. Bilgilerimize nazaran Omikron çok süratli bulaşıyor ama mevt ve hastaneye yatış oranı çok az. Yolcuların uçuş kısıtlamasında çok büyük bir düşüş görmedik.

Bir de çoklukla mevsimsel havalimanları işletiyoruz. Örneğin Antalya en değerli havalimanımız, orada şu anda zati yolcu minimize olmuş durumda. Avrupa’daki havalimanlarımıza baktığımızda çok çok az bir yolcu düşüşü görüyoruz. Bu pandeminin birinci başladığı periyottaki üzere mutlaka değil. Zati Dünya Sıhhat Örgütü Omikronun gribin bir üstü durumu üzere seyrettiğini söylüyor. Bunun hoş günleri yakında göreceğimizin de bir işareti olduğu söyleniyor. Hem ülke hem dünya iktisadı açısından inşallah böyledir diyoruz.

“Kur oynaklığı bizi etkilemedi”

Bizim gelirimizin yüzde 65’i masrafımızın yüzde 52’si yabancı para cinsi üzerinden. Biz tüm gelir ve borçlarımızı uygun biçimde hedge ettik. Her vakit söylediğim birşey var kur artışından para kazanmak ya da kaybetmek bizim yapacağımız bir iş olmamalı ve bunu hiçbir vakit yapmadık. Daima baştan kendimizi hedge ederek muhafaza altına aldık. Münasebetiyle bu bizi etkilemedi fakat dolar Euro paritesi bizi etkiliyor. Onun için doların Euro karşısında bedel kazanması bizim açımızdan değerli bir şey zira bizim dolar gelirimiz daha fazla ve bu durum bizi olumlu etkiliyor.

İşletme sarfiyatlarında güç maliyetlerinin artışının bir faturası oluyor. Biz çok büyük oranda olmasa da güneş gücü kullanıyoruz, kojenerasyon kullanıyoruz. Bunlarla masraflarımızın ufak bir kısmını karşılayabiliyoruz. Elektrikte bu önemli artıştan etkilendik doğrudur lakin gelirlerimiz dolar ve Euro olduğu için bunları da otomatik olarak da hedge etmiş oluyoruz.

Biz Tunus’u yaşadık, Libya’yı yaşadık, Mısır’ı yaşadık, 15 Temmuzu yaşadık öncesinde AHL’de büyük bir patlama yaşanmıştı hasebiyle hepsini yaşadık gördük. Kazakistan’da dünyanın en büyük güç şirketleri var Türk şirketlerinin çok büyük yatırımları var. Rusya’nın bağımsız devletler topluluğunun üyesi olan bir ülke. Ruslar zati anında takviye yolladılar. Ben Kazakistan’daki olayların kısa müddette bastırılacağını umuyorum. Kazakistan’da çok oturmuş bir sistem var ve o sistemi şu anda çok önemli biçimde çalıştırıyorlar. İnşallah güzel olacaktır” tabirlerini kullandı.