TCMB Lideri Kavcıoğlu: “2022 yıl sonu enflasyon iddiasını 11,4 puanlık güncellemeyle %11,8’den %23,2’ye yükselttik”
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu, “2022 yıl sonu enflasyon iddiasını 11,4 puanlık güncellemeyle yüzde 11,8’den yüzde 23,2’e yükselttik.” dedi.
Lider Şahap Kavcıoğlu, “Enflasyon Raporu 2022-I”in Tanıtımına ait bilgilendirme toplantısında yaptığı konuşmada şunları söyledi:
En son 2021 yılı Ekim ayında yaptığımız Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantımızdan bugüne dek yaşanan global ve yurt içi ekonomik gelişmeleri aktardıktan sonra enflasyon görünümüne dair değerlendirmelerimizi sizlerle paylaşacağım.
Daha sonra orta vadeli enflasyon iddialarımıza ait açıklamalarda bulunacak ve para siyaseti ile ilgili genel bir kıymetlendirme yapacağım. Son kısımda sizlerden gelecek olan soruları da cevaplayıp toplantımızı inşallah verimli bir biçimde tamamlayacağız.
Makroekonomik Görünüm
Global PMI endeksleri ulaştıkları zirve noktasına kıyasla gerilerken gerek imalat gerekse hizmet bölümleri için 50 eşik düzeyinin üzerinde kaldı. Global iktisadi faaliyette yaşanan toparlanma ve aşılama oranlarındaki artışa karşın salgında yeni varyantlar ve jeopolitik riskler global iktisadi faaliyet üzerindeki aşağı istikametli riskleri canlı tutuyor ve belirsizlikleri artırmaya devam ediyor. Varyantlara ait risklerin canlı kalması birtakım ülkelerde 2022 yılı büyüme görünümünü olumsuz etkiledi ve büyüme iddialarının aşağı taraflı güncellenmesine neden oldu. Türkiye’nin ana ticaret ortaklarında büyüme öngörüleri 2021 yılı için Ekim Rapor devrine nazaran daha çok üst istikametli güncellenirken, 2022 yılı büyüme öngörüleri bir ölçü aşağı taraflı güncellendi. Bununla birlikte, aşılanma oranlarında gelinen seviye ve salgın şartlarında faaliyetin sürdürülmesine ait tecrübe sayesinde global iktisadi faaliyet üzerindeki risklerin hudutlu olduğunu kıymetlendiriyoruz. Bu gelişmeler ışığında, Türkiye’nin dış talep görünümü olumlu seyrini korumaktadır.
Emtia fiyatları genel prestijiyle yüksek seyrini sürdürüyor. Omicron varyantının ortaya çıkması ile global emtia talebi belirsizliğinin artması, ham petrol fiyatlarının Aralık ayında gerilemesine neden olsa da fiyatlar Ocak ayında tekrar artış gösterdi. Güç fiyatları geçtiğimiz Rapor periyoduna nazaran gerilerken bu gelişmede doğal gaz fiyatlarındaki düşüş tesirli oldu. Bununla birlikte doğal gaz fiyatları 2020 seviyelerine nazaran epeyce yüksek seyrediyor. Başka taraftan güç dışı emtia fiyatları Ekim Rapor devrine nazaran artışını sürdürdü.
Global talepteki toparlanma, emtia fiyatlarındaki yüksek seyir, tedarik teslim sürelerindeki uzama, global navlun maliyetlerinin tarihi olarak yüksek düzeyleri ve arz-talep uyumsuzlukları üzere ögelerin tesiriyle global enflasyonda dikkat çeken artışlar gözleniyor. Dünya genelinde gerek manşet gerekse çekirdek enflasyon sürat kazandı. Bilhassa gelişmiş ülkeler için 2008 seviyesini de aşmasıyla enflasyonun tarihi yüksek düzeylere ulaştığını görüyoruz.
Global enflasyondaki yükselişin enflasyon beklentileri ve memleketler arası finansal piyasalar üzerindeki tesirleri merkez bankaları tarafından yakından takip ediliyor. Bu çerçevede, merkez bankaları bağlantılarında enflasyon eğiliminin öngörülenden daha kalıcı olduğunu belirtiyorlar. Salgının tesirlerinin zayıflamasıyla ortadan kalkması beklenen arz ve tedarik problemlerinin şimdi düzelme eğilimine girmediği ve bilhassa gelişmiş ülkeler kaynaklı olarak enflasyonu artırıcı istikamette tesir etmeye devam ettiği bedellendiriliyor. Gelişmiş ülke Merkez Bankaları ortasındaki telaffuz ayrışmasının ise arttığına şahit oluyoruz. Varlık alımları azalarak devam ederken, mevcut durumda destekleyici görünüm korunuyor. Gelişmekte olan ülkelerin birçoğunda da gerek şimdiki enflasyon gerçekleşmeleri gerekse enflasyon beklentileri maksadın üzerinde seyrediyor.
Gelişmekte olan ülkelere son periyotta portföy girişleri olduğunu gözlemliyoruz. Kasım ayında başlayan giriş eğilimine rağmen gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımları hala salgın öncesi düzeylere ulaşamadı. Geçtiğimiz devirlerden farklı olarak Çin dışındaki pay senedi piyasalarına da girişler olmuştur. Bu süreçte Türkiye’ye yönelik sermaye girişleri Kasım ayında pay senedi piyasalarında devam ederken Aralık ayıyla birlikte hem DİBS hem de pay senedi piyasalarından sermaye çıkışları gözlendi. Salgının seyrine ve gelişmiş ülke merkez bankaları para siyasetlerine ait bekleyişlerin bundan sonraki devirde de global risk iştahı ve portföy hareketleri üzerinde tesirli olmaya devam edeceğini düşünüyoruz.
Konuşmama yurt içi makroekonomik görünümle devam etmek istiyorum.
2021 yılı üçüncü çeyreğinde ulusal gelir çeyreklik bazda yüzde 2,7, yıllık bazda ise yüzde 7,4 oranında arttı. İktisadi faaliyet, kelam konusu devirde aşılamadaki güçlü ivme ile birlikte kısıtlamaların hafifletilmesi ve turizm faaliyetindeki toparlanmanın belirginleşmesiyle kuvvetli seyrini sürdürdü. Turizmdeki bu durum ve güçlü ihracat performansı sayesinde net ihracatın yıllık büyümeye katkısı 6,8 yüzde puan ile hayli yüksek gerçekleşti. Böylelikle, Türkiye üçüncü çeyrekte OECD ülkeleri ortasında net ihracatın yıllık büyümeye en fazla katkı yaptığı ülkeler ortasında yer aldı.
Kapasite kullanım düzeyleri ve başka öncü göstergeler, iktisadi faaliyetin hem dış hem de iç talebin takviyesiyle yılın son çeyreğinde güçlü seyrettiğini gösteriyor. Sanayi üretimi, dördüncü çeyrekte de yükseliş eğilimini sürdürdü. Bilhassa yurt dışı ciro endekslerinin yüksek düzeylerini, yurt dışı talebin sanayi üretimini dördüncü çeyrekte de desteklemeye devam ettiği istikametinde kıymetlendiriyoruz.
Aşılamanın hızlanması, global iktisattaki toparlanma sürecini destekliyor. Türkiye’de ve tüm dünyada aşılama oranlarının artmasıyla birlikte salgın önlemlerinin kademeli olarak kaldırılması, dış talebin iktisadi faaliyete katkısını artıran bir faktör olarak ortaya çıkıyor. Başka yandan, virüsün yeni varyantlarının ortaya çıkmasına bağlı olarak olay sayılarında artış gözlense de aşılamanın yardımıyla izolasyon önlemleri global ölçekte daha gevşek tutuluyor.
Aşılamanın toplumun geneline yayılması salgından olumsuz etkilenen hizmetler ile turizm ve irtibatlı kesimlerin gücünü müdafaasına ve iktisadi faaliyetin daha istikrarlı bir bileşimle sürdürülmesine imkan tanıyor. Perakende satış hacmi ve hizmet ciro endeksleri bilhassa turizm ilişkili kalemlerin dayanağıyla artışını sürdürüyor. Aşılamadaki güçlü ivme ile birlikte kısıtlamaların hafifletilmesi, turizm faaliyetindeki ve ilgili hizmet kalemlerindeki toparlanma eğiliminin belirginleşmesinde değerli rol oynadı. Gerçekten, kartla yapılan harcamalara ait datalara nazaran, salgından daha çok etkilenen hizmet bölümlerinde artış oranlarının daha yüksek olduğunu görüyoruz.
Anket bilgileri, yılın son çeyreğinde de firmaların gelecek için yatırım harcamalarını artırmayı planladığına işaret ediyor. Tedarik sıkıntılarının üretim üzerinde sınırlayıcı olduğu taşıt kesimi dışlandığında Kasım ayı prestijiyle dış ticaret ve üretim endeksleri yılın son çeyreğinde sabit sermaye malları talebinin güçlü seyrettiğini teyit ediyor.
Bu periyotta, imalat sanayi kapasite kullanım oranının salgın öncesi düzeyinin de üzerine çıktığını görüyoruz. Kelam konusu ek kapasite gereksiniminin önümüzdeki periyotta de yatırım talebini destekleyebilecek bir öge olduğunu kıymetlendiriyoruz.Dolayısıyla, bilhassa uzun vadeli Türk lirası cinsinden finansman imkanlarının yatırım talebinin karşılanması açısından kıymetli olduğunu düşünüyoruz.
Yüksek frekanslı datalar, istihdam görünümündeki güzelleşmenin ve işgücü piyasasındaki olumlu seyrin iktisadi faaliyet görünümüyle uyumlu olarak sürdüğüne işaret ediyor. İstihdam, turizmdeki olumlu seyrin tesiriyle hizmetler bölümünün öncülüğünde artış eğilimini korurken, işgücüne iştirak oranında sonlu bir yükseliş olduğunu gördük.
Dördüncü çeyrekte sanayi istihdamı güçlü seyreden ihracatın takviyesiyle, hizmet istihdamı ise turizmdeki olumlu seyirle birlikte artış kaydetti. Anketler imalat endüstrinde istihdam beklentilerinin yüksek düzeylerde seyrettiğini gösteriyor. Bu çerçevede, önümüzdeki periyotta istihdam artışının devam edeceğini öngörüyoruz.
İhracat, 2020 yılının ikinci yarısından itibaren yakaladığı artış trendini 2021 yılının son çeyreğinde sürdürdü. Öte yandan bu periyotta, gerçek kurda gözlenen düşüşe karşın güç fiyatlarındaki artışın da tesiriyle ithalat yükseldi.
Fiyat tesirleri dışlandığında, global talepteki toparlanma ve gerçek kurun düzeyine bağlı olarak ihracat ölçüsü artış eğilimini korudu. İthalat ölçüsü ise yatay seyretti ve gerçek dengelenme süreci devam etti.
Aşılamanın yaygınlaşmasını takiben seyahat kısıtlamalarının büyük oranda sonlandırılması yahut gevşetilmesiyle başlayan turist sayısındaki artış yılın son çeyreğinde de sürdü ve hizmet gelirleri salgın öncesi düzeylerine ulaştı. Uzun periyotlu eğilimi gösteren 12 aylık birikimli cari istikrardaki güzelleşme Kasım ayında devam etmekle birlikte bir ölçü ivme kaybetti. Altın ve güç hariç bakıldığında yıllık cari istikrardaki güzelleşmenin sürmekte olduğunu görüyoruz.
Cari süreçler istikrarındaki güzelleşmenin güçlenerek devam etmesinin, önümüzdeki devirde dış finansman gereksinimini azaltarak ülke risk primini olumlu etkilemesi beklenmektedir. Bu çerçevede, cari süreçler istikrarının 2022 yılında fazla vereceğini öngörüyoruz.
Finansal şartlara geçecek olursak, yıllık kredi büyümesi yüzde 13,8 düzeyine gerilerken ölçülü bir seyir izlemiştir. Dördüncü çeyrekte kredi büyüme suratı faizlerdeki düşüşün verdiği takviyeyle tarihi ortalamalara yakınsadı. Bu çeyrekte firmalara verilen kredilerdeki artış kredi büyümesinin en kıymetli belirleyicisi oldu. 2021 yıl sonu prestijiyle kur tesirinden arındırılmış ticari kredi ve tüketici kredisi büyüme suratları sırasıyla yüzde 10,9 ve yüzde 20,2 seviyesinde gerçekleşti. Firma ve konut kredileri ivmelenirken muhtaçlık kredisi büyümesi yatay seyretmeye devam etti.
Kapasiteyi artırıcı ve arz kısıtlarını giderici yatırımlar için ticari kredilerdeki gelişmeleri önemsiyoruz. Kişisel kredilerin ise görece daha ölçülü bir büyüme sergilemesinin, enflasyon görünümü ve dış istikrar üzerindeki riskleri sınırlamak için değerli olduğunu vurgulamak istiyorum.
Artık de bu makroekonomik çerçevede şekillenen enflasyon görünümünü kısaca değerlendireceğim.
Tüketici enflasyonu 2021 yılı sonunda yüzde 36,08 olarak gerçekleşti ve yıllık enflasyonda tüm alt kümelerde artış gözlendi. Yılın son çeyreğinde döviz kuru gelişmeleri enflasyondaki yükselişin en kıymetli belirleyicilerinden birisi oldu. İktisadi faaliyetin dördüncü çeyrekteki güçlü seyri, ithalat ve milletlerarası besin fiyatlarındaki artışların yanı sıra ziraî kuraklık, tedarik sürecindeki aksaklıklar ve nakliyat maliyetlerinde kısmi düzelmeye karşın devam eden yüksek seyir üzere arz taraflı ögeler enflasyon görünümünü olumsuz etkilemeye devam etti. Bu bağlamda enflasyondaki yükselişte temel mal, besin ve güç kümeleri öne çıktı.
Orta vadeli varsayımlarımıza geçmeden evvel, enflasyonun temel makro belirleyicilerine ait değerlendirmelerimize yer vermenin yararlı olacağını düşünüyorum.
Merkez Bankası bünyesinde takip edilen çıktı açığı göstergeleri yılın son çeyreğinde potansiyelin üzerinde bir ekonomik aktiviteye işaret etmeye devam ediyor. Salgına bağlı risklerin azalmasıyla ertelenen harcamalar üçüncü çeyrekte süratli bir halde gerçekleştirildi ve iç talep ivmelendi. Takip eden üç aylık periyotta, bir ölçü gerilemekle birlikte iç talebin olumlu seyrini koruduğunu gözlemliyoruz. Bu periyotta dış talep gerek mal gerekse de hizmet kesimi kaynaklı olarak olumlu seyrini korudu. Büyümenin daha istikrarlı bir kompozisyonda gerçekleştiğini kıymetlendiriyoruz.
Son çeyrekte döviz piyasasında yaşanan sıhhatsiz fiyat oluşumlarına bağlı döviz kurlarına endeksli fiyatlama davranışları enflasyondaki yükselişin en değerli belirleyicisi oldu. Bu bağlamda, temel mal ve güç kümeleri öne çıkarken, besin ve hizmet kümeleri içinde kur hassaslığı yüksek olan kalemler olumsuz ayrıştı.
Milletlerarası emtia fiyatlarındaki yüksek seyir tüm dünyada olduğu üzere üretici ve tüketici fiyatları üzerinde tesirli olmaya devam ediyor. Ziraî eser fiyatları üçüncü çeyrekte ölçülü bir seyir izledikten sonra yine yükseldi. Milletlerarası güç ve endüstriyel metal fiyatları Ekim ayından sonra bir ölçü gerilese de yılın son çeyreğini artışla tamamladı.
Kur gelişmelerinin ve artış eğilimini koruyan ithalat fiyatlarının yanı sıra tedarik zincirlerinde yine barizleşen aksamalar da üretici fiyatlarının yükselmesine neden oluyor. Türkiye PMI dataları kapsamında yayımlanan tedarikçi teslim mühletlerine baktığımızda, süregelen güzelleşme eğiliminin yılın son aylarında aksine döndüğünü ve teslim müddetlerinin yine uzadığını görüyoruz. Navlun fiyatları, bir ölçü geri çekilse de yüksek düzeylerdeki seyrini koruyarak arz istikametli problemlerin sürdüğünü teyit ediyor.
Orta Vadeli İddialar
Buraya kadar özetlediğim çerçevede para siyaseti gelişmelerini de kısaca değerlendirdikten sonra orta vadeli iddialarımıza geçmek isterim.
Para siyasetinin etkileyebildiği talep ögeleri, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının yarattığı tesirlerin ayrıştırılmasına yönelik tahlilleri değerlendirdik ve siyaset faizinde Eylül-Aralık periyodunda toplamda 500 baz puan indirim yaptık. Aralık ayı bağlantımızda de belirttiğimiz üzere arz taraflı ve para siyaseti tesir alanı dışındaki arızi faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu süreksiz tesirlerin ima ettiği alanın kullanımını tamamladık. Ocak ayına geldiğimizde bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 14 seviyesinde sabit tutulmasına karar verdik. Alınmış olan kararların birikimli tesirlerini yakından takip ediyor ve bu devirde fiyat istikrarının sürdürülebilir bir yerde yine şekillenmesi emeliyle TCMB’nin tüm siyaset araçlarında Türk lirasını öncelikleyen geniş kapsamlı bir siyaset çerçevesi gözden geçirme süreci yürütüyoruz.
Orta vadeli iddialar üretilirken, başlangıç noktası olarak şimdiye kadar özetlediğim iktisadi görünümü temel aldık. İthalat fiyatları, besin fiyatları, global büyüme ve maliye siyaseti üzere dışsal ögeler için varsayımlarımızı gözden geçirdik ve güncelledik.
Memleketler arası emtia fiyatları geçtiğimiz rapor devrine nazaran yüksek düzeylerini korumakla bir arada, Omicron varyantı kaynaklı belirsizliklerle oynak bir seyir izledi. Ham petrol fiyatları, Aralık ayında salgın hastalığa yönelik tasalarla düşüş gösterirken, Ocak ayında Omicron varyantının global güç talebi üzerindeki tesirlerinin sonlu kalacağı beklentisiyle tekrar yükseldi. Bir evvelki rapor periyodunda görülen artışların akabinde gerileyen doğal gaz fiyatları hala yüksek düzeylerini koruyor. Vadeli fiyat eğrileri, ham petrol fiyatlarının önümüzdeki periyotta Ekim Enflasyon Raporu varsayımlarının sonlu bir ölçü üzerinde kalacağına işaret ediyor. Bu doğrultuda, ham petrol fiyatlarına ait varsayımlarımız 2022 yılında ortalama 80,4 ABD dolarına, 2023 yılında ise ortalama 74,3 ABD dolarına güncellendi. Güç dışı emtia fiyatları arz-talep uyumsuzluğu, nakliyat maliyetlerindeki artışlar ve ziraî kuraklığa bağlı olarak yükselişine devam etti. İthalat fiyatlarının genel düzeyine ait varsayımlarımız da üst taraflı güncellendi.
Besin fiyatlarını, başta döviz kuru gelişmeleri olmak üzere milletlerarası besin fiyatlarında süregelen artışların birikimli tesirlerini ve ziraî kuraklık gelişmelerini dikkate alarak 2022 ve 2023 yılları için üst istikametli güncelledik.
Global iktisadi faaliyet üzerinde Omicron varyantı kaynaklı belirsizliklerin artmasına bağlı olarak dış talebe ait varsayımlarımızı geçtiğimiz Rapor periyoduna nazaran sonlu bir ölçü aşağı revize ettik. Ayrıyeten, global enflasyondaki artışa bağlı olarak 2022 yılında finansal şartların bir evvelki Rapor periyodunda öngörülenden daha sıkı olacağını varsaydık.
Orta vadeli iddialar üretilirken, makroekonomik siyasetlerin orta vadeli bir perspektifle enflasyonu düşürmeye odaklı, koordineli bir biçimde belirlendiği bir görünüm temel aldık.
Artık sizlerle, anlattığım bu genel çerçeve dâhilinde ürettiğimiz enflasyon varsayımlarımızı paylaşacağım. Temel varsayımlarımız ve kısa vadeli öngörülerimiz çerçevesinde, para siyaseti duruşunun sürdürülebilir fiyat istikrarı amacı doğrultusunda belirleneceği bir görünüm altında, baz tesirlerinin de ortadan kalkmasıyla enflasyonun kademeli olarak maksatlara yakınsayacağını öngörüyoruz.
Varsayımlarımıza ait belirtmek istediğim kıymetli bir öge da iddia aralıklarımıza ilişkindir. Enflasyon yükseldikçe enflasyon beklentilerindeki dağılım açılmakta, münasebetiyle enflasyonun varsayım edilebileceği aralık genişlemektedir. Bu durum varsayım patikamıza yansıtılmıştır.
Bu çerçevede, enflasyon iddia aralığımızın orta noktaları 2022 yılı sonunda yüzde 23,2, 2023 yıl sonunda yüzde 8,2 ve 2024 yıl sonunda ise yüzde 5,0 düzeylerine tekabül etmektedir.
Böylelikle, 2022 yıl sonu enflasyon iddiasını 11,4 puanlık güncellemeyle yüzde 11,8’den yüzde 23,2’e yükselttik. Bir evvelki Rapor periyoduna nazaran Türk lirası cinsinden ithalat fiyatlarına bağlı güncelleme enflasyon varsayımını 4,2 puan artırırken; besin fiyatları varsayımındaki artıştan 2,5 puan katkı geldi. Başka yandan, yönetilen/yönlendirilen fiyatlar, büyük ölçüde alkol-tütün fiyatları ile elektrik ve doğal gaz fiyatlarındaki artış kaynaklı olarak yıl sonu enflasyon kestirimini 3 puan üst çekti. Ayrıyeten, ünite iş gücü maliyetleri 2022 yılı için belirlenen minimum fiyat artışına bağlı olarak 2,0 puanlık yükseltici tesir yaparken, çıktı açığındaki güncelleme ise kestirimleri 0,3 puan aşağı çekti.
2023 yıl sonu enflasyon varsayımını de yüzde 7’den yüzde 8,2’e yükselttik. Başlangıç şartlarındaki güncellemenin enflasyonun ana eğilimine tesirleri, 2023 yıl sonu enflasyon kestirimini 0,8 puan artırdı. Başka yandan, besin enflasyonu varsayımındaki güncelleme, iddiası 0,1 puan artırdı. Türk lirası cinsinden ithalat fiyatları iddiaya 0,5 puan yükseltici tarafta katkıda bulunurken, çıktı açığındaki güncellemeler 0,2 puan düşürücü istikamette etkiledi.
Konuşmamı bitirmeden evvel, değerli gördüğüm başka kimi konuları da sizlerle kısaca paylaşmak istiyorum.
Enflasyonda yakın periyotta gözlenen yükselişte; bir müddettir global emtia fiyatlarındaki artışlar ile tedarik süreçlerindeki aksaklıklar üzere arz taraflı ögeler ve talep gelişmeleri tesirli olmaktaydı.
Son aylarda ise bunlara ek olarak, döviz piyasasında yaşanan sıhhatsiz fiyat oluşumlarına bağlı döviz kurlarına endeksli fiyatlama davranışları değerli rol oynadı. Fiyat istikrarı ve finansal istikrarın tesisi için atılan adımlar ile birlikte, sıhhatsiz fiyat oluşumlarının tabanı ortadan kaldırılmıştır.
Fiyat istikrarı ve finansal istikrarın tesisi için atılan adımların sonuçlarına ek olarak, arz-talep uyumsuzlukları ve tedarik süreçlerindeki aksaklıkların kademeli olarak azalması ile önümüzdeki aylarda dezenflasyon sürecinin başlamasını öngörüyoruz.
Kapasite kullanım düzeyleri ve öbür öncü göstergeler yurt içinde iktisadi faaliyetin, dış talebin de olumlu tesiriyle güçlü seyrettiğine işaret etmektedir. Enflasyonu artıran arz-talep uyumsuzlukları ve kapasite kısıtlarının ortadan kaldırılmasını ve cari süreçler istikrarındaki eğilimin güçlenmesini önemsiyoruz. Bu bağlamda, ticari ve kişisel kredileri yakından takip ediyoruz. İktisada sağlanan kaynakların, aktif bir biçimde, emeline uygun faaliyetlere yönlendirilmiş olmalarını sürdürülebilir fiyat istikrarı için gerekli görüyoruz.
Alınmış olan kararların birikimli tesirlerini yeni yılın birinci çeyreğiyle birlikte yakından takip ediyoruz. Bu periyotta fiyat istikrarının sürdürülebilir bir tabanda tekrar şekillenmesi emeliyle TCMB’nin tüm siyaset araçlarında Türk lirasını öncelikleyen geniş kapsamlı bir siyaset çerçevesi gözden geçirme süreci yürütüyoruz.
Bu kapsamda “Liralaşma Stratejisi” TCMB’nin siyaset gözden geçirme sürecinin asli ögelerinden biridir. Raporda bulunan kutu çalışmamızda yer verdiğimiz üzere “Liralaşma Stratejisi” yeni finansal eserler, teminat çeşitlendirilmesi ve likidite idaresi uygulamaları vasıtasıyla, Türk lirasının sistemdeki kullanımını merkeze alan bütüncül bir yaklaşımla oluşturulmaktadır.
Bu strateji kapsamında TCMB, bir dizi uygulamayı yakın vakitte hayata geçirmiştir. Bildiğiniz üzere 2021 yılı Aralık ayında yabancı para ve altın mevduatların TL’ye dönüşümü desteklenerek, TL mevduat tercihinin güçlenmesi tarafında bir adım atılmıştır. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın tamamlayıcı eseriyle birlikte döviz kurlarında oluşan sıhhatsiz fiyat oluşumlarının önü alınmıştır.
Para siyaseti transfer düzeneği aktifliği açısından, fonlama ölçüsü, kullanılan araçlar, dağılım, vade ve teminat yapısı üzere likidite idaresinin ögeleri ehemmiyet arz etmektedir. Bu çerçevede, mevcut Türk Lirası likidite idaresinin temel bileşenleri olan APİ ve swap süreçlerinin büyüklüğü, toplam fonlamadaki hisseleri, imkân bazında dağılımı ve teminatlandırma yapısı “Liralaşma” stratejisi kapsamında gözden geçirilmektedir.
Gerçek bölüme finansal sistem tarafından sağlanan kredilerin belirlenmiş gayelerine uygun kullanımı, kelam konusu buluşmanın finansal istikrarı güçlendirmesi münasebetiyle Türk lirasının temellerinin sağlamlaştırılması açısından elzemdir.
Bu kapsamda, TCMB ihracatı ve yatırımları reeskont ve Yatırım Taahhütlü Avans Kredileri (YTAK) yoluyla desteklemektedir. Bir yandan maksatlı kredilerle ihracat ve cari dengeyi, yatırımları ve istihdamı destekleyerek; başka yandan kredi büyümesini istikrarlı bir bileşimle istikrarlı kılacak adımları atarak fiyat istikrarının sürdürülebilir bir tabanda tesis edilmesine katkı sunacağız.
TCMB’nin siyaset gözden geçirme sürecinde liralaşma stratejisi çerçevesinde, yakın, orta ve uzun vadede devreye alınacak tüm uygulamaların odağı, fiyat istikrarının sürdürülebilir bir yerde tekrar şekillenmesi maksadıyla finansal sistemin liralaşmasını sağlamak olacaktır.
Konuşmamı bitirirken başta Para Siyaseti Konseyi üyelerimiz ve Araştırma ve Para Siyaseti Genel Müdürlüğü çalışanlarımız olmak üzere Rapor ve basın toplantısıyla ilgili hazırlıklarda vazife alan tüm mensuplarımıza gönülden teşekkür ediyorum.
Bir kere daha uzaktan yakından toplantımızı takip eden değerli konuklarımıza şükranlarımı sunuyorum. Artık sizlerden gelecek soruları, müddetimizi de göz önünde bulundurarak alabilirim.
