Testte yanılgı hissesini sıfırlayan robot yaparak 20 kat büyüdüler
Yasemin SALİH
Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Kısmı öğrencisi Elif Akyüz ile İTÜ Elektrik Mühendisliği’nden son anda ayrılıp Mimar Sinan Üniversitesi Fotoğrafçılık Kısmı öğrencisi olan Alper Akyüz, Kaçkarlar’da bir fotoğraf seyahatinde tanıştı. Moleküler biyoloğun hayatı fotoğraf stüdyosunda, fotoğrafçının hayatı da genetik laboratuvarında geçmeye başladı. Evlendiklerinde Elif 23, Alper de 28 yaşındaydı. Elif Akyüz doktorasını tamamladı, bir müddet özel kesimde çalıştı fakat sonra hayallerindeki üzere kendi laboratuvarını kurdu.
İkisinin de dikkatini çeken bir şey vardı: Türkiye’de diyagnostik eserlerinin tamamı dışarıdan geliyordu. Elif işin genetik tarafını üstlendi, Alper de İTÜ’deki eğitiminin verdiği tasarımcılık, mühendislik altyapısıyla aygıt tasarımı için denemelere başladı.
Birinci ihracat Hepatit B test kiti
Diyagnostik; bir hastalığın teşhisi için gerekli teşhis, test sürecinin tamamı diye tanımlanıyor. Elif ve Alper Akyüz’ün Kadıköy’de 100 metrekarelik laboratuvarda kurduğu Anatolia Geneworks, bir yıllık çalışma sonrasında birinci eseri olan Hepatit B testi için fatura kestiğinde iki ortak çok memnundu. Türkiye’de boş bir alanı görmüşlerdi ve emekleri umut vaat ediyordu. Dr. Elif Akyüz, “İlk eserimiz Hepatit B test kiti oldu. Birinci ihraç ettiğimiz eser de buydu. Geliştirmek altı ay sürdü. Akabinde HIV virüsü test kiti geldi. Daha sonra organ nakli hastalarında en sık rastlanan enfeksiyon olan Sitomegalovirüs (CMV) enfeksiyonunu tespit eden test kiti geliştirdik. Bu eserlerimiz AB ülkelerinde satışa uygun gerekli IVD-CE sertifikasyonuyla çıktı. Devlet ihalelerine de girdik, Özel kesimle de çalıştık. Küresel şirketlerle rekabet ettik. Bugün 350’nin üzerinde eserimiz var. İşler bir anda büyüdü” diye anlattı sonraki süreci.
Pandemide 20 kat büyüdü
Bugün Sultanbeyli’de 15 bin metrekarelik bir tesiste üretim yapan Anatolia’nın Ar-Ge merkezi ise Tuzla Hür Bölge’de, 3 bin metrekarelik alana şurası. Alper Akyüz, şirketin kırılım noktasının 2016 yılı olduğuna dikkat çekerken, “Çünkü robotik üretim ve çoklu test kitlerine bu tarihte odaklandık” diye açıkladı. İhracat attıkça yurtdışı planları güçlenen Akyüz çifti, 2017’de pazarlara daha yakın olmak için İtalya ve Pakistan’da şirket kurduklarını belirtti.
Anatolia Geneworks, Ekim 2021’de halka açıldı. Akyüz çiftiyle şirketin seyahatini konuşurken Alper Akyüz, “2016’da dikkat çektik. Sonrasında her yıl 5 kat büyüdük. 2020’de de 5 kat büyüme öngörmüştük lakin pandemi nedeniyle 5 katı başka eserlerimizden olmak üzere toplamda 20 kat büyüme yakaladık.” dedi. COVID-19 testleri şirketin bu sıçramasında aslan hissesini aldı.
Robotik aygıtlar Türkiye’de birinci
Test kitlerinde milletlerarası ruhsatları alarak kendini kanıtlayan şirketin Ar-Ge yatırımlarının odağında laboratuvar robotları var. Alper Akyüz, robotların laboratuvarda teknisyenin yükünü azalttığını belirterek, şu bilgileri verdi: “Bu çalışma üç yıl sürdü. Numune alındıktan sonraki kademeyi robotlar yürütüyor. Kusur olunca alarm vererek uyarıyorlar. İki farklı seri olarak ürettiğimiz bu robotlarımızın bir serisine Magnesia, başka bir serisine de Unio ismini verdik. Bütün sistem bir ortada kullanılıyor. Dünyada da az sayıda şirket üretiyor. 12 bin ila 60 bin dolar ortasında fiyatı var. Evvel Türkiye’de satmaya başladık. Şu anda Avrupa’ya satıyoruz. Üretim özgür bölgede yapılıyor. Yüksek teknolojili ihracat sınıfında. KOSGEB ve TÜBİTAK teşvikleri kullandık.”
Dünyada birinci 10’a girmek istiyoruz
Akyüz çiftinin kapısı son vakitlerde iştirak ve satın alma teklifl eriyle sık sık çalınıyormuş. Fakat, akıllarındaki gayeye varmadan içeriye diğerlerini sokmaya niyetleri yok. Alper Akyüz, “Zaten halka arz olduk. Tam bilakis halka arzdan gelen gelirlerin belli bir kısmıyla yeni satın almalar yapmak istiyoruz. Yurtdışında da takip ettiğimiz fırsatlar var. Robotikte eser gamını genişletmek istiyoruz.” Şirket genetik tarafta da kanser taramalarına yönelik çalışmalar yürütüyor. Alper Akyüz’ün verdiği bilgilere nazaran dünyada diyagnostik eser pazarı 2020’de 2,6 kat büyüdü. Bölümün hacmi 19 milyar dolar oldu. Türkiye pazarın binde 7’sini oluşturuyor. Akyüz çifti şirketin rotasını şöyle çizmiş: “2021 ocak-eylül ciromuz 279 milyon TL. 20 yıl için kendimize maksat koyduk. Dünyada birinci 10’da yer almak istiyoruz. Bu da bugünkü büyüklüğü 10-15’e katlamak manasına geliyor.”
