TL’nin gerçek kıymeti tarihi en taban düzeyde
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) aralık ayına ait TÜFE bazlı gerçek efektif döviz kurunu açıkladı. Datalara nazaran TÜFE bazlı gerçek efektif döviz kuru aralıkta 47.82 düzeyine geriledi. Bu düzey datanın açıklanmaya başladığı 1994 yılından bu yana görülen en düşük düzeye işaret ediyor.
Bir evvelki tarihi taban düzey 54,3 düzeyiyle tekrar 2021 yılının kasım ayında kaydedilmişti. 2021 yılı şubat ayında 69 düzeyine tırmanan kur haziran ayında 60 düzeyinin altını gerilemişti. Sonrasında toparlanma sinyali veren kurda Ekim ayında yeniden 60’lı düzeyler izlenmişti.
Datalara nazaran Gelişmekte Olan Ülkeler-Bazlı Gerçek Efektif Döviz Kuru 44.43’den 38.85’e ve Gelişmiş Ülkeler Bazlı-Reel Efektif Döviz Kuru 61.30’dan 54.64’e indi. Aralık 2021’de Yİ-ÜFE bazlı gerçek efektif döviz kuru endeks bedeli ise 72.21’den 67.69’a düştü.
Endeksteki gerçek efektif kurun artışı TL’nin gerçek olarak bedel kazandığını, başka bir anlatımla Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının arttığını gösteriyor. Düşüşü ise TL’nin gerçek olarak paha kaybettiğini ve Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatlarının azaldığına işaret ediyor.
REK nasıl hesaplanıyor
Gerçek efektif döviz kuru hesabı için öncelikle nominal efektif döviz kuru hesaplanıyor. Bunun için de Türkiye’nin dış ticaretinde değerli hisseye sahip ülkelerin para ünitelerinden oluşan sepete nazaran, ikili ticaret akımları kullanılarak yüklendirilen Türk Lirasının ortalama pahası ile nominal efektif döviz kuru bulunuyor. Nominal efektif döviz kurundan da bağıntılı fiyat tesirleri arındırılarak gerçek efektif döviz kuruna (REK) ulaşılıyor. REK, TÜFE, ÜFE ve ünite işgücü maliyetlerden biriyle arındırılarak üç farklı alt endeks oluşturuyor. TCMB enflasyon amacı kapsamında TÜFE bazlı REK’i temel alıyor.
